Enfeksiyon hastalıklarından korunma yolları nelerdir?

İnsan vücudu mikroorganizmaların girişi ve çoğalmasına karşı kendini çeşitli savunma mekanizmaları ile korur. Savunma mekanizmaları normal çalışırsa enfeksiyon meydana gelmez. Ancak mekanizmalar herhangi bir nedenle zayıflarsa mikroorganizmalar hastalığı başlatırlar. Böyle kişilere duyarlı konak denir. Savunma mekanizmaları; kötü hijyen koşulları, beslenme bozukluğu, yaşın her iki uç noktası (bebeklik - yaşlılık), iklim, fiziksel bariyerlerin yetersizliği (cilt ve mukozalarda ki bozukluklar), kalıtımsal yada kazanılmış bağışıklık sistemi yetmezlikleri, stresler, kronik hastalıklar, tıbbi ve cerrahi tedaviler, yetersiz bağışıklama (aşılar) gibi nedenlerle zayıflar ve kişi hastalıklara duyarlı hale gelir. Enfeksiyon, bakteri, virüs, mantar gibi organizmaların vücuda girip yerleşmesiyle oluşmaktadır. Bu tarz hastalıklar genellikle bulaşıcı olabilmektedir. Bulaşıcı hastalıklar insandan insana, hayvandan insana olabilir bunun yanı sıra topraktan da bulaşabilir. 1. Hava yolu ile Mikroorganizmaları içeren partikül yada toz parçacıkları havada uzun süre asılı kalır ve hava akımları ile geniş alanlara yayılırlar. Solunarak duyarlı konak tarafından alınırlarsa hava yolu ile bulaş meydana gelir. Örneğin: Tüberküloz (Verem) 2. Temas yolu ile Doğrudan temas, dolaylı yoldan temas ve damlacık saçılması (Öksürme, hapşırma ,gülme ile ortama saçılan damlacıklar) yollarından biri ile olur. Doğrudan temas: Mikroorganizmaların insandan insana fiziksel dokunma ile bulaşmasıdır. Uçuk ve bit enfeksiyonu örnek verilebilir. Dolaylı temas: Duyarlı kişi mikropla bulaşmış bir nesneye dokunursa meydana gelir. (Kapı kolu, asansör düğmesi v.b.) Damlacık saçılması: Hasta kişinin solunum salgıları ile temas sonucu oluşur. Hasta konuşma, gülme, hapşırma, öksürme ile ortama enfekte salgılar saçar. Bunlar havada 1 metre kadar yayılarak yakında ki kişinin ağız, burun, göz dokularında yerleşebilir. Boğmaca, grip, zatürre damlacık saçılması ile bulaş gösteren enfeksiyonlardır. 3. Ara kaynak ile Duyarlı bir kişi tarafından alınıncaya kadar mikroorganizmaların yaşam döngüsünü sağlayan maddeler ara kaynaktır. Su, kan, serum, plazma, çeşitli tedaviler, yiyecek maddeleri ve dışkı ara kaynak olabilir. Tifo, Hepatit A, Kolera bu enfeksiyonlara örnek verilebilir. Yurt dışı seyahatlerinde açıkta satılan yiyecekleri almamak, kapalı kutularda satılan ve güvenli olduğundan emin olunacak sıvıları tüketmek sağlık açısından çok önemlidir. 4. Vektör yolu ile Mikroorganizmayı canlı bir organizmaya aktaran pire, kene ya da sivrisinek gibi bir ara taşıyıcı (vektör) varsa vektör yolu ile bulaş meydana gelir. Daha çok tropikal bölgelerde görülür. Lyme hastalığı kenelerle, Sıtma sivrisineklerle insanlara bulaşan hastalıklardır. Dezenfeksiyon, cansız maddeler üzerinde bulunan hastalık yapıcı diğer adıyla da patojen mikroorganizmaların yok edilmesidir. Bir diğer ifadeyle dezenfeksiyon ile bir cisim hastalık yapıcı etkenlerden arındırılır. Bu amaçla kullanılan kimyasal maddelere dezenfektan denir. Dezenfeksiyon, cansız maddeler üzerinde bulunan hastalık yapıcı diğer adıyla da patojen mikroorganizmaların yok edilmesidir. Bir diğer ifadeyle dezenfeksiyon ile bir cisim hastalık yapıcı etkenlerden arındırılır. Bu amaçla kullanılan kimyasal maddelere dezenfektan denir. Enfeksiyon etkeninin duyarlı kişiye girme ve yayılma yoludur. Bazı mikroorganizmalar için özel giriş yolları vardır. Bunlar: Tüberküloz (Verem), Soğuk algınlığı ,difteri, grip , boğmaca gibi enfeksiyonların mikropları solunum sistemi yoluyla vücuda girerler. Grip ve soğuk algınlığına neden olan solunum yolu enfeksiyonlarını oluşturan virüsler ellerde bulunur ve tokalaşma sırasında insanlar arasında yayılır. Bu nedenle grip gibi solunum yolu enfeksiyonlarının yayılımı sık el yıkama ile azaltılabilir. Ayrıca ishal ya da bağırsak parazitlerinin neden olduğu hastalıklarla sarılık denilen viral hepatit A enfeksiyonunun da el yıkama ile yayılımı önlenebilir. 15'e kadar ağır ağır sayılmalı Öyle musluğun başına geçip, şip-şak suya sabuna dokunmak, sağlıklı ve olması gereken bir el yıkama değil. Eller sabunlanırken en az 15'e kadar ağır ağır sayılması gerekiyor ki eller acele olarak yıkanmış olmasın. El sırtlarına önem verilmeli Çoğumuzun düştüğü bir hata, ellerimizde sadece avuç içlerimizin ve parmaklarımızın kirlendiğini sanmak! Oysa el yıkarken ellerimizin sırtını da çok iyi yıkamak gerekiyor. El sırtları diğer elin avucu ile iyice ovulmalı. Mikropların bulaşmasına sebep olan bir diğer neden ise okulların açık olması ve insanların soğuk havalarda daha çok kapalı ve sıcak olan alışveriş merkezleri, sinemalar, toplantı ve gösteri salonları gibi ortamlarda kalabalık olarak bulunmaları. Bu ortamlar yeterli havalandırılmadıkları için solunum yoluyla bulaşan mikropların çoğalmasını ve daha çok kişiye bulaşmasını kolaylaştırıyor. Enfeksiyon hastalıkları görülen bölgelere seyahat edenlerin yada bu bölgelerden göç edenlerin aşılanması, çocukluk ve yetişkin aşılarının tam ve düzenli yapılması gibi. Bugün bağışıklama ile difteri, tetanoz, boğmaca, kızamık, kızamıkçık, bir kısım menenjit tipleri, çocuk felci, hepatit B, hepatit A, pnömokoksik pnömoni (zatürre), influenza (grip) ve kuduz dahil olmak üzere bir çok hastalığı kontrol etmek mümkündür. Hamilelerde yapılan bağışıklama plasenta yoluyla bebeğe antikorların geçmesini sağlar. Emzirmekle de annenin antikorları bebeği bazı enfeksiyonlardan korur. Hastalık ortaya çıkmadan o hastalığa karşı etkili ilaçların başlanmasıdır. Koruma amaçlı antibiyotik kullanımı ancak tehlikeli enfeksiyonlarla karşılaşma olasılığı bulunan kişiler için olmalıdır. Örneğin sıtmanın endemik olduğu ülkelere giderken sıtmaya karşı koruyucu ilaç kullanımı. Antibiyotiklerin gelişigüzel, fazla miktarda ve sürede, hatalı kullanımı dirençli mikroorganizmaların ortaya çıkmasına ve sonuç olarak tedavisi güç enfeksiyonların gelişmesine neden olur. Vücut besinler yoluyla alınan proteinlerden antikorlar üretir. İyi beslenmeyen kişi, yetersiz protein alımından dolayı, yayılım gösteren mikroorganizmalara karşı yeterli mücadele oluşturamaz. Bu nedenle dengeli beslenme vücudun mikroplardan korunması ve vücut direnci için çok önemlidir. Sadece su ve sabunla yapılacak basit bir uygulama bu iş için yeterlidir. Temizlik kurallarına uymak cildi kaygan ve nemli tutarak, cilt çatlaklarından korur. Bu da mikropların ciltten geçişini engeller. Hijyenin yetersiz olması enfeksiyon riskini artırır. Bakımsız cilt daha kolay çatlar, aynı zamanda kirli bir cilt mikroorganizmaların barınmasına ve çoğalmasına uygun bir ortam oluşturur. Özellikle solunum yoluyla bulaşan enfeksiyon hastalıklarında (tüberküloz, soğuk algınlığı, difteri, grip, boğmaca) ve diğer bütün bulaşıcı hastalıklarda uygun maske kullanımı, enfeksiyonun bulaşmasının ve kişiler arasında yayılımının önlenmesinde çok büyük önem taşır. Normal koruyucu maske, mikroplara karşı öldürücü madde içeren T maske, daha rahat solunumun da yapılmasını sağlayan geliştirilmiş özel maskeler mevcuttur. Yurt dışı seyahatlerine çıkılacaksa gidilecek ülkede ki bulaşıcı hastalıklardan korunmak için, en az 15 gün önce seyahat sağlığı merkezlerine başvurarak gerekli aşıları yaptırmak, koruyucu ilaçları başlamak, danışmanlık hizmetlerini almak bireysel olarak yapılması gereken çok önemli uygulamalardır.

Enfeksiyon hastalıklarından korunma yolları nelerdir?

KİMLER DUYARLI KONAK?