Osmanlı'nın bestekâr kadınları
Osmanlı müzik kültürünün asıl öğelerinden ve temel kaynaklarından biri de kadınlardır. Kadınların müzik uygulamaları kent-saray muhitinde farklı, yerel-taşra muhitinde farklı karakterlerde karşımıza çıkar. Peki, Türk musiki hayatı ve tarihinde Osmanlı'da besteleriyle ünlenen ilk Müslüman kadın bestecimizi ya da Osmanlı döneminde marş besteleyen kadın bestecimizi kaç kişi biliyor? Sizler için Osmanlı saray ve şehir hayatı içinde görsel ve yazılı belgelerle tespit edilmiş kadın bestekârlarımızı derledik.
ADİLE SULTAN
İstanbul'un güzel mekânlarında hâlâ ismi yaşayan bir hanımefendi vardır: Âdile Sultan. Hababam Sınıfı'nın çekildiği Kandilli 'deki sarayı şimdilerde düğün gibi aktivitelere ev sahipliği yapıyor. Çamlıca'daki sayfiyesi vefatından sonra yetimhane olarak kullanıldı. Hâlihazırda öğretmenevidir. Fındıklı'daki sahil sarayı ise bugün Mimar Sinan Üniversitesi'dir. Adile Sultan, 18 Mayıs 1826'da doğdu. 1898'de vefat etti. Osmanlı hanedanının divan sahibi tek hanım şairidir. Şiirleri samimidir. Sultan Aziz için yazdığı mersiyesinde padişahın katline şahitlik etmektedir. Dedesi Sultan Kanuni'nin divanını bastırarak edebiyatımıza büyük hizmeti geçmiştir. Annesi Zer-Nigâr Hanım, babası II. Mahmut'tur. İyi bir tahsil görmüş olan Adile Sultan, Arapça, Farsça, hat, musiki, edebiyat öğrenmiş ve onuncu kuşaktan dedesi Kanuni'nin divanını neşretmiştir. Ancak kendi şiirlerinden oluşan divanını neşretmeye ömrü yetmemiştir. Mezarı Eyüp Bostan İskelesi'nde eşinin türbesi yanındadır.