Mutlaka görülmesi gereken Osmanlı eserleri

Peygamber Efendimizin (sav) mübarek 'İstanbul elbette fetholunacaktır; onu fetheden kumandan ne güzel kumandan, onu fetheden asker ne güzel askerdir!' hadis-i şerifi nedeniyle birçok sahabe İstanbul'un fethi için yollara düştü. Bilinenlere göre, İstanbul'a üç farklı sefer yapıldı ve bu üç seferde de sahabeler bulunuyordu. İstanbul, o dönem fethedilemedi; fakat bazı sahabeler savaş esnasında ya da hastalık nedeniyle vefat etti. Bu sahabelerden biri de Peygamber Efendimizin mihmandarı Ebû Eyyûb el-Ensarî Hazretleridir. Ebû Eyyûb el Ensarî, Hicret sırasında Peygamberimiz Hz. Muhammed'i (sav) Medine'deki evinde misafir eden ve 80 küsur yaşında at sırtında İstanbul'u fethe gelen bir sahabeydi. 'İstanbul elbette fetholunacaktır; onu fetheden kumandan ne güzel kumandan, onu fetheden asker ne güzel askerdir!' müjdesine nâil olabilmek için, iki defa İstanbul kuşatmasına katılmış ve sonradan gerçekleşecek fethin ilk neferlerinden olarak ruhunu bu yolda teslim etmişti. Vefat etmeden önce, kendinden sonra fethe gelecek İslâm askerlerine mübarek cesetleri ile dahi bir hedef gösterebilmek için etrafındakilere, 'Cesedimi, ayağınızın bastığı son noktaya gömün!' buyurmuştu. Fatih Sultan Mehmet, İstanbul'un fethinden sonra, daha önce bu topraklara fetih için gelip şehit düşen ashâb-ı kiramın kabirlerini tespit ettirmeye başladı. Ebû Eyyûb el-Ensârî'nin kabrini bulmayı özellikle istiyordu. Ancak düşman saldırılarından korunmak amacıyla gizlenmiş olan kabir bulunamadı. Bunun üzerine II. Mehmed, hocası Akşemseddin'e müracaat ederek Ebû Eyyûb el Ensârî'nin kabrini nasıl bulabileceklerini sordu. Akşemseddin ise 'Sultanım, ben her gece şu semte bir nûr indiğini görmekteyim' diyerek kabrinin yerini gösterip baş ve ayakuçlarına birer çınar ağacı dikerek kabrin yerini işaretlemişti. Fatih Sultan Mehmed, gönlünün tamamen rahat olması için bugün iç avluda bulunan sedli yere diktirmiş ve parmağındaki yüzüğü de çıkartıp mezarın bulunduğu yere gömdürmüştü. Ertesi gün, Akşemseddin Hz. geldiğinde çınar ağaçlarının bulunduğu yere uğramadan kabrin olduğu yere gelip asasını mezarın ortasına dikmişti. Artık Fatih'in gönlünde hiçbir şüphe kırıntısı dahi kalmadı ve gösterilen yer kazılmaya başlandı. Biraz sonra Ebû Eyyûb'a ait bir mezar taşı çıktı. Yine bir rivayete göre iç avludaki iki çınarın bulunduğu yüksek yer Ebâ Eyyüb Hazretlerinin gasledildiği yerdir. Ayakaltında kalmaması için etrafı çevrilmiş ve yükseltilmiştir. Fatih Sultan Mehmet'in emri üzerine kabir, tamamen ortaya çıkarılarak üzerine bir türbe, yanına da bir cami ve medrese inşa edildi. Türbe, sekiz köşeli olup tek kubbelidir. Kesme taştan yapılmıştır. Kubbe, cephe yüzlerine oturtulmuştur. Kasnağı yoktur. Cephe köşelerine kabartma sütunlar yapılmıştır. Pencere söveleri mermerdir. Kapısının blunduğu cephe hariç, diğerlerinde alt-üst iki pencere bulunmaktadır. Alt pencerelerin pirinçten dökme kapakları mevcuttur. Kemerli kapısı alternatifi olup mermerdir. Üzerine, Allah ve Muhammed isimleri ve bunun altına da kelime-i tevhid hak edilmiştir. Türbenin içi, alt pencerelerinin üst silmesine kadar bütün duvarlar, mavi ve beyaz rengin hakim olduğu desenli sinilerle kaplıdır. Bu çinilerin üst tarafında türbeyi firdolayı kuşatan, lacivert zemin üzerine beyaz celi yazılar ile donatılmış bir çini kuşağı yer almıştır. Buraya, Besmele-i şerif ve Tevbe suresi'nin ayetleri yazılmıştır. Üst pencerelerin hizasından itibaren kubbe kilit noktasına kadar kalem işlemeleri ile süslenmiştir. Kubbe ortasına güzel bir istif ile Al-i İmrân Suresi'nin 193. Ayet-i kerimesi yazılıdır. Muhtemelen bu yazı Fatih devrine aittir. Pirinçten dökme ve döğme bezemeli alt pencere kapakları ise Sultan III. Selim tarafından yaptırılmıştır. Türbenin ortasında etrafı gümüş şebekeli bir parmaklık içinde Hz. Hâlid Bin Zeyd'in sandukası bulunmaktadır. Üzerinde siyah atlastan yapılmış ve sarı simle işlenmiş güzel bir yazı ile 'Kisve-i şerif' örtülmüştür. Bu kisveyi Sultan II. Mahmud yaptırmış olup üzerindeki yazıların büyük bir kısmı devrin meşhur hattatı Mustafa Rakım Efendi'ye aittir. Siyah atlas Kisve-i şerife'yi bağlıyan sırma kuşak üzerindeki celi hatlar Sultan II. Mahmud'a aittir. Sandukanın etrafındaki gümüş şebekeyi ilk defa Sultan I. Ahmed gümüş telden yaptırmıştır. Büyük bir ihtimalle 1020 (1611) tarihinde hacet penceresi duvarı yaptırılırken konmuştur. Daha sonra Sultan III. Ahmed'in damadı Sadrazam İbrahim Paşa himmetiyle bu gümüş tel şebeke onarılmış ve son olarak ela Sultan III. Selim barok stilde ve gümüşten dökme olarak şimdiki şebekeyi yaptırmıştır. Şebeke maden işçiliği bakımından bir şaheserdir. Arka cephesinde 1207 (1792) tarihinde yapıldığına dair tarih vardır. Şebekenin ön kısmında, yukarıdan aşağıya doğru, Hz. Hâlid'in alemdarlığına işaret olmak üzere sembolik bir Sancağ-ı şerif muhafazası, önünde istiridye kabuğu şeklinde ve tuğravâri bir süs ve onun ortasında da güzel yazı yazmanın önemine işaret eden bir hadis-i şerif görülmektedir. Az aşağıda ise, gümüş oyma olarak bir Besmele-i şerif bulunmaktadır. Şebekenin ön cephesinde ve ortaya yakın simetrik ve oyma olarak Hz. Hâlid'in isimleri görülmektedir. Gümüş şebekenin sağ ve sol taraşarında daire içinde Besmele-i şerif ve onun etrafında Fatiha Suresi oyma olarak işlenmiştir. Türbe girişindeki büyük kristal avize, Sultan III. Selim veya Sultan. II. Mahmud tarafından türbeye konulmuştur. Türbenin duvarlarını Sultan I. Ahmed'in, Sultan III. Mustafa'nın, Sultan III. Selim'in, Sultan II. Mahmud'un, Sultan Abdülaziz'in, Hattat Osman Efendinin (1101/1686), Hattat Ahmed Razi Efendinin Hattat Yeserizâde Mustafa İzzet Efendinin (1251/1835) ve Mahmud Celaleddin Efendinin 1251 tarihli yazıları süslemektedir. Bunlar hat sanatının en güzel örnekleridir. Sultan II. Abdülhamid, bu tunç kapı önüne bizzat kendi eliyle sedef kakmalı, parmaklıklı bir kapı yapıp koydurdu. Asırlardır Makedonya'nın başkenti Üsküp'ün ortasından geçen Vardar Nehri'nin iki yakasını birleştiren Taşköprü, Osmanlı'nın Üsküp'teki sembol eserlerinin başında geliyor. Fatih Sultan Mehmed Köprüsü olarak da bilinen Taşköprü, Üsküp'teki en önemli ve nadide Osmanlı eserlerinden biri. Sultan II. Murad döneminde yapımına başlanan ve Fatih Sultan Mehmed döneminde tamamlanan köprü, şehrin bir sembolü. Asırlardır Üsküplüleri kavuşturan Taşköprü, aynı zamanda Üsküp'ün modern şehir merkezi ile tarihi Türk Çarşısı'nı birbirine bağlıyor. 214 metre uzunluğunda ve 6 metre genişliğindeki köprünün 12 kemeri vardır. Makedon yetkililer zamanla doğal afetlerle yıpranan köprüyü restore etti. Osmanlı yapısının ihtişamını gölgelemek isteyen yetkililer bu restorasyon çalışmalarında köprünün mihrabını yıkmasının yanında ayrıca şehrin merkezinde inşa edilen heykeller, tarihi görünümlü devasa binalar ve köprüler inşa ettiler. Bu yetkililerin yaptığı restorasyon çalışması esnasında; köprü korkuluklarında ve zeminindeki taşların sökülerek, orijinallerinden geniş, enli ve yüksek olarak yenilendiği, eski taşların köprünün yanına atıldığı, Türk Köprü mimarisinde görülen bir özellik olan köprünün 7. ayağı içinde yer alan iki bekçi odası girişinin kapatıldığı, köprü ayaklarında ve kemer yüzeylerinde bulunan 8 adet gül bezek, çarkıfelek gibi Osmanlı süsleme sanatını sembolize eden motiflerin detaylı çizimlerinin bulunmadığı, köprü üzerinde birer dinlenme ve seyir yerleri olan ve seferde, köprüden geçen birliklerin denetlenmesi ve hatta mevcutlarının sayılması için yapılan sofa ile kitabelik kısmının ve yıkılan mihrabiyenin de yerine konulmadığı tespit edildi.Türkiye'nin girişimleri ile 2008 yılında mihrap yeniden inşa edilirken dönemin Makedon hükümeti mihrabın tam karşısına Osmanlı'ya isyan eden Karpoş anısına bir plaket yerleştirdi. 'Osmanlı'nın nuru' olarak adlandırılan Nuruosmaniye Külliyesi, klasik Osmanlı formu ile Batı'nın barok mimari ve süsleme detaylarının en iyi şekilde sentezlendiği ilk ve tek mimari yapı olarak yıllara meydan okur. Çevresi küçük kubbelerle çevrilmiş 'U' şeklindeki avlusuyla farklı bir hava yakalanan Nuruosmaniye Külliyesi'nde kullanılan barok ve rokoko bezemeler, Osmanlı ustalarının elinde farklılaşarak, eşsiz sanat süslemelerine dönüştü. Sultan I. Mahmud tarafından 1748 yılında yaptırılan Nuruosmaniye Camisi'nin inşasıyla başlayan külliyenin yapımı, I. Mahmud'un erken vefatı dolayısıyla kardeşi III. Osman zamanında, sadrazam Mehmet Said Paşa'nın gayretiyle Mimar Simeon Kalfa ve Mustafa Ağa yönetiminde 1755 yılında tamamlandı. İstanbul'un önemli ticaret merkezlerinden Kapalıçarşı'nın Nuruosmaniye çıkışında ve İstanbul'un yedi tepesinden ikincisinde yer alan, cami, hünkar kasrı, çeşme, kütüphane, iki sebil, medrese, türbe, aşevi ve dükkanlardan oluşan külliye, klasik dönem Selatin külliyelerinden farklılaşıyor. Ali bin Murad, Katipzade Mehmed Refi, Hoca Mehmed Rasim Efendi, Seyyid Abdülhalim, Mumcuzade Mehmed bin Ahmed, Yahya Fahreddin gibi devrin en iyi hattatları tarafından yazılmış kitabelerin bulunduğu yapının iç süslemeleri de bu ustalarca işlendi. Nuruosmaniye'nin diğer önemli özelliği 25 metre 80 santimlik açıklığı kapatarak, İstanbul'un üçüncü büyük kubbesine sahip olması. İstanbul'da Osmanlı'nın ikinci büyük kubbesidir. Evliya Çelebi, Dolmabahçe Sarayı'nın bugünkü yerinde Yavuz Sultan Selim'in bir köşk yaptırdığını yazar. I. Ahmet zamanında, mekân taşla doldurularak köşk büyütüldü. Sarayın ve yerleşimin adı da buradan gelir. 19. yüzyıla gelindiğinde II. Mahmut aynı yerde yeni bir saray inşa ettirdi. Bugünkü yapı ise 1842 yılında I. Abdülmecit tarafından, Karabet Balyan'a inşa ettirildi. Sarayın yapımı 1853 senesine kadar devam etti. Sultan Abdülmecit'in burada ikamet etmesinin yanında resmî işleri de burada görürdü. Sultan Abdülmecit'ten sonra Sultan Abdülaziz de bu sarayda yaşadı. Dolmabahçe Sarayı'nın ana yapıları; Harem, Mabeyn, Saat Kulesi ve Dolmabahçe Camisidir. Sarayda 285 oda ve 46 adet salon, 6 hamam ve 68 tuvalet bulur. Saray 110 bin metrekare alana kuruludur. Mabeyn'deki Taht Salonu'nda Kraliçe Victoria'nın hediyesi olan 36 metrelik kubbeden sarkan dört tonluk ve yedi yüz elli ampullü kristal avize bulunur. Bu Taht Salonu 19 Mart 1877 tarihinde II Abdülhamit'in Osmanlı Meclisi açılışına ev sahipliği de yaptı. Ayrıca Harem'de, Taht Salonu'nun izlenebileceği bir koridor vardır. Harem, törenlerin yapıldığı Mavi Salon, kadınların eğlendiği Pembe Salon, Valide Sultan odaları gibi farklı mekânları barındırır. Sarayın girişinde yer alan otuz metre yüksekliğindeki saat kulesininse 1895 yılında tamamlandığı söylenir. Dolmabahçe Sarayı'nın en görkemli bölümü devlet işlerinin yürütüldüğü Mabeyn kısmıydı. Hiçbir sarayda bulunmayan bir ihtişama ve zenginliğe sahip olan Dolmabahçe Saray'nda iç dizaynda mobilyalar, ipek halılar ve perdeler orijinal olarak günümüze gelen sarayda duvar ve tavan süslemeleri Avrupalı sanatçıların resimleri ve atın süslemeler ile donatılmıştı. Meşhur Hereke halıları birçok yerde kullanıldı. Hindistan'ın Agra şehrinde 17'inci yüzyılda inşa edilen Tac Mahal, İslâm türbe mimarisinin en nadide eserlerinden biridir. Şah Cihan, çok sevdiği eşi vefat edince, onun hatırasını yaşatmak için bir anıt mezar yaptırmak istedi. Sultan dünyanın dört bir yanından birçok mimarın katıldığı bir yarış düzenleyip yarışmada en güzel eseri planlayana eseri yaptıracaktı. Bu yarışta galip gelen dünyanın gelmiş geçmiş en iyi mimarı Sinan'ın öğrencisi, Osmanlı asıllı Muhammed İsa Efendi'ydi. İnşası 22 yıl süren ve bugün dünyanın 7'inci harikası olan bu nadide anıt mezar, bir Osmanlı mimarının elinden çıkmıştı. Ercümend Bânû Begüm kimdir? 1593 yılında doğan Ercümend Bânû Begüm, Cihangir'in vezirlerinden İ'timâdüddevle Mirza Gıyâsüddin'in oğlu Âsaf Han'ın kızıdır. Halası Nurcihan, Cihangir'in hanımıydı. Şah Cihan daha şehzade iken 1021'de (1612) onunla evlenen Ercümend Bânû kocasının tahta çıkması üzerine Mümtaz Mahal unvanını aldı. Tac Mahal, Şah Cihan'ın, büyük bir sevgiyle bağlı olduğu eşi Ercümend Bânû Begüm'ün 17 Zilkade 1040 (17 Haziran 1631) tarihinde genç yaşta vefatının ardından inşa edildi. Yapının inşası sırasında Mimar Muhammed Îsâ Efendi'nin öncülüğündeki heyet tarafından hazırlanan plân ve maketler, Şah Cihan'ın direktifleriyle binaya aksettirildi. 22 yıl sürecek bu nadide anıt mezarın yapımı için inşaata başlandı. Mehmed İsa Efendi'ye Semerkandlı Mimar Muhammed Şerif yardım etti. Ana türbe binası ve külliyenin diğer bölümlerinde bulunan kitâbeler dinî mahiyettedir ve Kur'ân-ı Kerîm'den âyetler ihtiva eder. Bunların arasında en meşhuru, cephelerde yer alan Yâsîn-i Şerif olup, Osmanlı tebaasından olduğu bilinen Hattat Settâr Han tarafından yazıldı. Külliyenin asıl merkezini oluşturan türbe bölümünün de içinde yer aldığı kuzey kısmı çok dikkatli ve itinalı biçimde tertip edilen mimari teşkilâtıyla göz doldurur. Bu kısımda ortaya konan mimari denge ve uyumla ana türbenin teşkilâtı kadar iki yan kısımda bulunan binaların simetrik düzeniyle de mükemmel bir âhenk oluşturulur. Ortada geniş, yanlarda daha küçük üçer kubbeyle örtülü yan binalardan doğudaki kabul salonu ve misafirhane, batıdaki mesciddir. Bu yapıların ortasında bütün ihtişamıyla yükselen ana türbe binası bir kenarı 95 metre olan kare bir kaide üzerinde yer alır. Tac Mahal'in kubbesinin inşası için, yine kubbe üstâdı olarak tanınan Mimar Sinan'ın öğrencilerinden, İstanbullu İsmail Efendi çağrılmıştı. Tac Mahal'le ilgili haberimize ulaşmak için tıklayın. Kapalıçarşı'nın tarihi 15. yüzyılın ortalarına Fatih Sultan Mehmet Dönemi'ne kadar gider. Osmanlı kurumlarını ayakta tutan en önemli uygulamalardan biri de vakıf sistemleriydi. Bu sistemlere göre camilerin ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için gelir getirici bir başka yapı oluşturulurdu. Bu gelir getirici yapıların en önemlileri çarşılardı. İşte bu sebepten ötürü de Kapalıçarşı, Fatih Sultan Mehmet tarafından Ayasofya'ya gelir getirmesi için inşa edildi. 1461 yılında temeli atılan yapı yıllar içinde yapılan eklemelerle giderek büyüdü. Dünyanın en eski ve en büyük alışveriş merkezi olarak da tanımlanan Kapalıçarşı, 45.000 metrekarelik bir alan üzerine kurulu ve tam 3.600 dükkânı barındırır. Osmanlı Dönemi'nde ekonominin kalbinin attığı yer olan Kapalı Çarşı, günümüzde İstanbul'a gelen ve alışveriş yapmak isteyenlerin ilk uğrak noktası. Kapalıçarşı, belki de Osmanlı İmparatorluğu'nun geliştirdiği en önemli ve karmaşık projelerden birisidir.Bu devasa alışveriş sarayı pek çok deprem ve ondan fazla yangına rağmen ayakta kalmayı başardı. Adeta her zaman küllerinden doğan Zümrüdüanka kuşu gibidir. İlk yapılan kısmı, içinde en kıymetli mücevher ve eşyaların satıldığı iç bedestendir. Kale gibi mimarisinden dolayı dönemin zenginleri en değerli eşya ve paralarını buraya emanet eder, adeta bugünün kasası gibi kullanırlardı. Kapalı Çarşı'nın İç Bedesten 'den sonra yapılan ikinci önemli binası Sandal Bedesteni idi. Zaman içinde bu iki bedestenin arasındaki dükkânların üstlerinin kapatılmasıyla Kapalı Çarşı oluşuydu. Döneminde Batılılar için İstanbul hanımlarının görülebileceği tek yer, Kapalı Çarşı'ydı. Diğer bir adıyla Çarşı-yı Kebir'de altın ve gümüşün en iyi işlenmişi, ipeğin en altınlanmışı, billurun en iyi yontulmuşu, atlasın ve kadifenin en ince, en inanılmaz renklerle bezenişi mevcuttu. Günümüzde alışveriş merkezlerinin atası olan Kapalı Çarşı hala en gözde eşyaların satıldığı dükkânları, barındırdığı renkleri ve her daim süren canlılığıyla zamana meydan okuyor. Sultan II. Abdülhamid, 1877 yılından itibaren Yıldız Saray'ında ikamet etmeye başlamıştı. Burada sarayın yakınında bir de cami yapılması isteyen II. Abdülhamid, 1855-1886 yılları arasında inşa edildi. Dört kalın sütuna oturan pencereli kubbenin saçakları, oyma yıldızlarla çevrilidir. Kubbe içi de yıldızlarla süslü olup, kasnak kûfî yazılıdır. Duvarlarda abanozdan sedef kakmalı yazıtlar vardır. Yıldız Sarayı'nın hemen dışında yapılmış olan Hamidiye Camii, her Cuma mahşerî bir kalabalığa ev sahipliği yapardı. Günün erken saatlerinden itibaren toplanan askerler, saray erkânı ve halk, padişahın Yıldız Sarayı'nın kapısından çıkmasını merakla beklerdi. Sultan Abdülhamid, Cuma selamlığı için Fransız yapımı saltanat arabasıyla Hamidiye Camii'ne gelir, toplanan erkânı selamlar ve namazını kılardı.Namaz sonrasında ise, genellikle iki atın çektiği ve kendisinin kullandığı fayton ile saraya dönerdi. 'Sultan Abdülhamid'in Cuma Selâmlığı' adlı haberimizi okumak için tıklayın. Yıldız Hamidiye Camii'deki 36 pencerenin 16'si kasnakta bulur. Bu nedenler aydınlık ve ferah olan camiideki pencerelerin altındaki hat örnekleri de oludkça dikkat çeker. Mimar Sinan'ın 80 yaşında yaptığı ve 'ustalık eserim' dediği Selimiye Cami, sadece Osmanlı'nın değil dünya mimarlık tarihinin baş yapıtlarından biridir. Edirne'nin ve Osmanlı İmparatorluğu'nun simgesi olan camiyi Sultan II.Selim'in emriyle yaptırıldı.Çok uzaklardan dört minaresi ile göze çarpan yapı, kurulduğu yerin seçimiyle, Mimar Sinan'ın aynı zamanda usta bir şehircilik uzmanı olduğunu da gösterir. Mimarlık tarihinde en geniş mekana kurulmuş yapı olarak nitelenen Selimiye Camisi, yerden yüksekliği 43.28 m. olan, 31.30m. çapındaki kubbesiyle ilgi çeker. Ayasofya'nınkinden daha büyük olan kubbe, 6 m. genişliğindeki kemerlerle birbirine bağlanan 8 büyük payeye oturur. Köşelerde dört, mihrap yerinde bir yarım kubbe merkezi kubbeyi destekler. Kubbe 8 sütuna dayanan bir kasnak üzerine oturtulmuştur. Kasnak, fil ayaklarına 6 metre genişliğinde kemerlerle bağlıdır. Sinan, bu şekilde örttüğü iç mekana verdiği genişlik ve ferahlıkla birlikte mekanın bir kerede kolayca anlaşılmasını sağlar. Rivayete göre, Sultan II. Selim, yaptırmak istediği cami için Hazreti Muhammed'in, rüyasında Edirne'yi işaret eder. Bunun üzerine Sultan caminin Kavak Meydanı'nda yapılmasını ister. Selimiye Camii'ndeki kubbe, Allah'ın birliğini, tekliğini anlatır. Caminin pencerelerinin 5 kademeli oluşu İslam'ın 5 şartını anlatır. 32 metre çapındaki dev kubbe İslam'ın 32 farzını işaret eder. 4 vaaz kürsüsü 4 mezhebi, arka minarelerin 6 yollu olması imanın 6 şartını, minarelerin toplamda 12 şerefeli olması ise namazın 12 farzına yorulur. Bir tepe üzerinde yer alan Selimiye Camii'nde daha önce hiçbir camide veya Antik Çağ eserinde görülmemiş bir teknik kullanıldı. Selimiye Cami'deki minareler 3 yolludur. 82 metrelik minareye Mimar Sinan 3 yolu yerleştirdi. Bu yollar sayesinde şerefelere çıkanlar birbirlerini görmezler. İlk yol 1. ve 3. şerefeye, ikinci yol 2. ve 3. şerefeye 3. yol ise direkt 3. şerefeye çıkar. Selimiye'deki çeşitili rivayetleri içinde barındıran ters lale motifi, ziyaretçilerce, günümüzde de en çok Merak edilen cami öğelerinden biridir. Rivayete göre, caminin inşa edileceği alan önceden bir lale bahçesiydi. Ancak bahçenin sahibi burayı satmak istememişti. En sonunda camiye bir lale motifi konulması şartıyla arsayı satmıştı. Yine bu rivayete göre buradaki lale motifi bu arsada bir lale bahçesi olduğunu, ters olması ise sahibinin tersliğini temsilediyor. Eski harflerle yazımında Allah ve lale sözcüklerinde aynı harfler bulunması nedeniyle bu çiçek kutsal sayılırdı. Ayrıca eski harflerle yazılmış lale sözcüğü tersten okunduğunda Osmanın kutsal alameti olan hilal okunur. Bir başka rivayete göre ters lale ise Mimar Sinan'ın o günlerde hastalanan ve ölen torunu Fatma'yla ilgiliydi. Bazı söylentilere göre, Roma'da, Katolik dünyası 1506'da yapımına başlanıp 1605 yılında tamamlanan Saint Pietro, bugünkü Vatikan'ın merkezi olan kilisenin yapımına başlamıştı. Hristiyan dünyası İslam dünyasına karşı bu yapının kutsiyetini ve bir kalkan olduğunu söylüyordu. Haşmetli bir yapı ve Hristiyanlığın en büyük simgesi olarak bu dinin merkezi, Vatikan'da inşa edilen Sen Pier Kilisesine karşılık yapılmış Selimiye Camii. Selimiye, direkt Hristiyan dünyasına cevaptı. Doğunun incisi: İshak Paşa Sarayı Doğubayazıt'ın 7 km. güney doğusunda, Eski Beyazıt'a ve ovaya hakim yüksek bir tepenin üzerine kurulmuş, pek çok bölümleri olan komple bir saraydır. Birinci Dünya Savaşına kadar Bayezid Sancağı bu saraydan yönetilmişti. 'Medeniyetler geçidi'' olarak nitelendirilen Ağrı'da yer alan ve Türkiye'de, Topkapı Sarayı'ndan sonra ikinci büyük saray olan kartal yuvası görünümlü İshak Paşa Sarayı, 2 bin rakımlı Doğubayazıt'a hakim bir tepeye inşa edildi. Sarayın yapımına 1685 yılında Çıldır Atabeklerinden Çolak Abdi Paşa tarafından başlanıldı ama aynı soydan gelen Küçük İshak Paşa zamanında 1784'te yani tam 99 yıl sonra tamamlandı. Ahsıkalı bir mimar tarafından yapılan saray, Karaburun tepesi üzerine terası, iki avlu ile bu avluları çevreleyen çeşitli yapı topluluğundan meydana gelir. Bir saray için gerekli tüm bölümler bulunur. Bunlar; harem, harem odaları, aşevi, hamam, toplantı salonları, eğlence yerleri, mahkeme salonu, cami, çeşitli hizmet odaları, oturma odaları, uşak ve seyis odaları, muhafız koğuşları, cezaevi, erzak depoları, cephanelik, tavlalar, bodrum katlarında çeşitli hizmet odalarıdır. Her odada ocak, dolap yerleri de görülür. Sarayın girişi, savunulması en zor yer olan doğu cephesindedir. Selçuklu sanatının özelliklerini taşıyan İshak Paşa Sarayı,tarih ve sanat tarihi yönünden eşsiz bir değere sahiptir. Taş duvarların içinde görülen boşluklar, sarayın kalorifer tesisatı andıran merkezi ısıtma sistemiyle ısıtıldığını gösterir. Yapımı bir çok efsane ve hikayeye konu olan İshak Paşa Sarayı, Osmanlı döneminde Ağrı'da yapılan en büyük ve en önemli mimari eserdir. Doğubeyazıt'a 5 kilometre uzaklıktaki İshak Paşa Sarayı, dünyanın ilk kalorifer sisteminin de kullanıldığı yer olarak biliniyor. Saray, 116 odası, türbesi, camisi, surları, divan ve harem salonları, iç ve dış avlularıyla kartal yuvasına benzetiliyor. İshak Paşa Sarayı yalnızca Ağrı'nın ve Türkiye'nin değil tüm dünyanın ortak mirası; Osmanlı, Fars ve Selçuklu uygarlıklarına ait mimarisi ile, geçmiş ve gelecek arasında köprü kuruyor. Ülkemizde Türklere has saray örnekleri çok az sayıda olup, İshak Paşa Sarayı ve Külliyesi bunlardan bir tanesidir. Sarayın en görkemli yerlerinden birisi de som çelik altın kaplama kapısı. Bu kapı, 1917 Rus ihtilalinde Moskova'ya taşındı ve halen Moskova Müzesi'nde bulunur. Bir kaleyi andıran saray, bir cami, bir hamam, bir fırın ve 366 odadan oluşur. Sarayın taş işçiliği dünyaca ünlüdür. Tarihe tanıklık eden yer: Kilitbahir Kalesi Fatih Sultan Mehmet, İstanbul Boğazı'na Rumeli Hisarı'nı yaptırarak Karadeniz ile Marmara Denizi arasındaki deniz seferlerini kontrol altına aldı ve Çanakkale Boğazı'nın en dar yerine de karşılıklı iki kale yaptırdı. Anadolu yakasında Kale-i Sultaniye , Avrupa yakasında ise Kilitbahir Kalesi bulunur. Boğaz'a giriş-çıkış yapan bütün gemiler bu hatta geldiklerinde durdurularak kontrol edildi. Kale top atışlarının etkili ve isabetli olabilmesi için Boğaz'ın en dar bölgesine konumlandırıldı. Çanakkale'deki Çimenlik Kalesi ile paralel konumda bulunması nedeniyle de karşılıklı top ateşleri kesişmekte ve bir geminin geçebileceği, topların ulaşamadığı bir ölü alan bulunmadığından dolayı Boğaz'dan geçmek son derece zor hale geliyordu. 1462-63 yıllarında yapılan kale, 1541 yılında Kanuni Sultan Süleyman tarafından restore edildi. Bu yenileme sırasında güney kısmı çevreleyen bir sur duvarıyla dış uçta Sarıkule inşa edildi. Kale, 1870 yılında Sultan Abdülaziz tarafından ikinci kez onarıldı. Kuzey bölümünün orijinal dış deniz duvarı günümüzde bulunmaz. Bu bölümün kuzey parçası 1893-1894 yıllarında II. Abdülhamid tarafından yeniden inşa ettirildi. Osmanlı'nın kalbi: Topkapı Sarayı Osmanlı, İstanbul'un fethiyle bir cihan imparatorluğuna dönüştü. Bu cihan imparatorluğunun merkezi ise Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethinden sonra inşa ettirdiği ve günümüze kadar gelen Topkapı Sarayı'ydı. Padişahlara ev sahipliği yapan ve devletin idare merkezi olan Topkapı Sarayı, sade mimarisinin yanında dünyayı değiştiren siyasi ve sosyal hikâyelerin merkeziydi. Topkapı Sarayı, sultanlarının ikametgâhı, devletin yönetim ve eğitim merkeziydi. Topkapı Sarayı, İstanbul fatihi Sultan II. Mehmed tarafından 1460-1478 tarihleri arasında yaptırıldı. Zaman içerisinde bazı ilavelerin yapıldığı Saray'da, Osmanlı padişahları ve Saray halkı 19. yüzyıl ortalarına kadar ikamet etmişti. 1850'lerin başında mevcut saray 19. yüzyılın devlet protokolü ve merasimlerine ilişkin gereksinimleri karşılamakta yetersiz kaldığı için Boğaz'daki Dolmabahçe Sarayı'na taşındılar. Ancak saltanat hazinesi, Mukaddes Emanetler ve imparatorluk arşivleri Topkapı Sarayı'nda muhafaza edilip, bir baba ocağı olması ve Mukaddes Emanetler'i barındırmasından dolayı burada devlet törenleri yapılmaya devam edilmişti. Topkapı'nın ilk inşa edildiği dönemde, Fatih Sultan Mehmed'in babası Sultan II. Murad'ın yaptırdığı fakat günümüze sadece kalıntıları ulaşan Edirne Sarayı'nın planından olduğu kadar ihtişamından da esinlenildiği bilinir.Birçok padişahın ikamet yeri olan, idari merkez olarak kullanılan Topkapı Sarayı'nın inşasına Fatih Sultan Mehmet zamanında başlanmıştır ve İlk ismi 'yeni saray' anlamına gelen 'Saray-ı Cedîd-i Âmire' olmuştu. Daha sonraları ise İstanbul Kalesi'nin Sarayburnu'ndaki kapılarından birinin ismi olan 'Topkapı', bu ihtişamlı sarayın adına ilham oldu. Topkapı Sarayı temelde Bîrun ve Enderun olmak üzere iki teşkilattan oluşur. Harem, Enderun'un bir bölümüydü. Saray'ın oturum planı, merasimleri, mekânları bu teşkilata göre düzenlenmişti. Topkapı Sarayı; Bâb-ı Hümâyun, Bâbüsselâm ve Bâbüssaâde adlı üç ana kapı, dört avlu, Harem, Hasbahçe (Gülhane) ve bahçelerden oluşur. Topkapı Sarayı, mütevazı bir saraydır; imparatorluğun büyük harcamaları daha çok muhteşem camiler, kışlalar, köprüler, kervansaraylar ve konaklama tesisleri gibi halk için yapılan yapılar için harcanmıştır. Günümüze kadar gelebilmiş saraylar arasında 400 yıllık tarihiyle en eski, 700 bin m² alanı ile de en geniş olanı olan Topkapı Sarayı'nın yapımında barok mimarisi ve Osmanlı mimarisi kullanıldı.. Sarayın yapımında emeği geçen usta ellerden biri Mimar Sinan'dı. Mimar Sinan'ın yanı sıra Acem Ali, Davud Ağa ve Sarkis Balyan da sarayı güzelleştiren dokunuşların sahipleri arasında yer alır. Topkapı Sarayı, mimari yapıları, koleksiyonları ve yaklaşık 300.000 arşiv belgesi ile dünyanın en büyük saray-müzelerinden biridir. Padişahların 'kandil bahçesi': Küçüksu Kasrı Osmanlılar tarafıından 'kandil bahçesi' adıyla padişahın has bahçelerinden biri olarak kullanılan Küçüksu ve çevresini IV. Murad'ın (1623-1640) çok sevdiği ve buraya 'Gümüş Selvi' adını verdiği bilinir.17. yüzyıldan başlayarak çeşitli kaynaklarda 'Bağçe-i Göksu' adıyla geçen yörede, özellikle 18. yüzyıldan başlayarak yoğun bir yapılaşma izlendi. Sultan I. Mahmud Döneminde (1730-1754) Divittar Mehmed Paşa, padişah için bu hasbahçenin deniz kıyısına iki katlı ahşap bir saray yaptırdı, bu yapı III. Selim (1789-1807) ve II. Mahmud (1808-1839) dönemlerinde de onarılarak kullanıldı. Sultan Abdülmecid döneminde eski ve ahşap yapıyı yıktırılarak yerine bugünkü kasrı yaptırıldı. 1857`de hizmete giren yeni Küçüksu Kasrı'nın mimarı Nikogos Balyan'dı. Bodrumuyla birlikte üç katlı olan kasır, 15x27 m.lik bir alan üzerine yığma tekniğiyle ve kargir olarak yapılmıştı.. Bodrum katı kiler, mutfak ve hizmetçilere ayrılmış, diğer katlarsa bir orta mekâna açılan dört oda biçiminde düzenlenmişti. Geleneksel Türk evi plan tipini yansıtan kasır, genellikle dinlenme ve av amaçlı olarak kullanılan bir 'biniş kasrı' niteliğindeydi. Devlete ait diğer saray yapılarının tersine yüksek duvarlarla değil, dört yönde kapısı olan ve döküm tekniğiyle yapılmış zarif demir parmaklıklarla çevriliydi. Küçüksu Kasrı, Dolmabahçe ya da Beylerbeyi sarayları gibi sürekli yaşanmaya yönelik bir amaç taşımadığından dolayı yatak odası gibi mekânlara gereksinim duyulmamış, bugün görülen yatak odalarıysa Cumhuriyet Dönemi'nde devlet ileri gelenlerinin kullanması için düzenlenmişti. Boğazın incisi: Hidiv Kasrı Hidiv Kasrı, İstanbul'da Beykoz'un Çubuklu sırtlarında yer alır. 1907 yılında yapılan kasır Mısır'ın son hi divi Abbas Hilmi Paşa tarafından İtalyan mimar Delfo Seminati'ye yaptırıldı. Hidivlik makamı, Osmanlı İmparatorluğu döneminde Mısır valililerine verilen bir unvandı. Hidiv Abbas Hilmi Paşa, Osmanlının Mısır valilerinden biriydi. Genç yaşta Hidiv olan paşa, 19. yüzyılın sonlarında, Mısır'daki İngiliz nüfuzunu kırmak ve Osmanlı İmparatorluğu'ndan destek sağlayabilmek için uzun süre İstanbul'da kaldı. Bu süre için de 1903 yılında günümüzde kasrın bulunduğu yerdeki bulunan iki ahşap yalıyı satın aldı. Abbas Hilmi Paşa, iki yalının ardından bir süre sonra da yalılarının arkasında bulunan ağaçlık yamaçları ve üst düzlüğü kapsayan 270 dönümlük bahçeyi de satın aldı. Ahşap yalılar, Abbas Hilmi Paşa tarafından yıktırılıp 1907 yılında, 1000 metrekare alan üzerine, İtalyan Mimar Delfo Seminati'ye, dönemin mimari modasına uygun görkemli bir kasrın yanı sıra İstanbul Boğazı'nı gören bir kule inşa ettirdi Ünü Avrupa'ya kadar ulaşan kasır, 1000 m² alan üzerine yaptırılan Boğaz tepelerinden iki kıtayı birleştiren binanın kuleside İstanbul'un zamanında buharla çalışan ilk asansörlerinden birine sahip. Mısır'ı işgal eden İngilizler, ülkeye krallık sistemini getirerek, Abbas Hilmi Paşa'nın Hidivlik unvanını elinden aldı. Abbas Hilmi Paşa, tahttan düşürülmesi üzerine İsviçre'ye yerleşerek burada yaşamını sürdürdü. Paşa'nın ailesi ise Hidiv Kasrı'nda 1937 yılına kadar kaldı. Boğaza hakim bir yamaçta bulunan Hidiv Kasrı, 1930'lu yıllarda Abbas Hilmi Paşa ve ailesinin İsviçre'ye yerleşmesi sebebiyle sahipsiz kalmıştı. Bina 50 yıla yakın bir süre kullanılmadı. Sultan III. Ahmed Çeşmesi, emsalsiz güzellikteydi. O kadar ki bir su sarayıdır. Hatta bir yabancı seyyah, 'Bunu cam fanus içine almak lâzım' demişti. Küçük bir modeli, Üsküdar Meydanı'nı süsler. İki oğlu padişah olan Gülnûş Vâlide Sultan, Üsküdar'daki Yeni Câmi'yi yaptırdı; fakat çeşmeyi tamamlamaya ömrü yetmeyince Sultan III. Ahmed yaptırdı. Suyu boldu, devamlı akardı. Parayla sattıkları için, sakaların bu vakıf çeşmesinden su almasına izin verilmezdi. Çünki bu tip vakıflardan, zengin-fakir herkesin parasız istifade etmesi esastır. Şimdi bu çeşme yerinde; ama ne yazık ki çok emsalleri gibi suyu çekildi.. Sultan III. Ahmet Çeşmesi, 1728 yılında boğazdan gelip geçen yolcuların ihtiyaçlarını görmesi amacıyla, deniz kenarına inşa edildi.Kurşun kaplamalı ahşap çatı örtüsünün tam ortasında daha büyük bir kubbe ve sebillerin üstüne gelecek şekilde yerleştirilmiş dört kubbeyle birlikte toplamda 5 adet kubbe çeşmeye abidevi bir köşk havası katar. Çeşmenin en üstünde bir çini kuşak, altında da mukarnaslı bir kuşak vardır. Osmanlı'nın Balkanlardaki yadigarı: Mostar Köprüsü 1468 yılında Osmanlı himayesi altına giren bu köyün ilk köprüsü, Fatih Sultan Mehmet Han'nın emriyle, 1468 ile 1481 yılları arasında inşa edilir.Osmanlılar sayesinde oluşan kalıcı barış ortamı ve şehrin Dubrovnik'i Balkanlar'ın iç kesimlerine bağlayan ana yol üzerindeki konumu, Mostar şehrinin hızla gelişmesini sağlar. Ünlü Mostar Eğri Köprüsü (Kambur Köprü), şehir Kanuni Sultan Süleyman Han'nın himayesi altındayken, Mostar halkının talebi üzerine inşaa edilir. Köprünün inşaatı, 1566 miladi yılına denk gelen Hicret'in 974 yılında bitirilir. 1566 yılında, Mimar Sinan'ın öğrencilerinden olan Mimar Hayreddin tarafından inşa edilen köprü o kadar beğeni toplamıştı ki, çevresindeki bölge de aynı isimle anılmaya başlandı. O zamanlar Osmanlı İmparatorluğu'nun toprakları arasında olan Hersek Bölgesi'nin ana kenti de bu tarihten sonra Mostar Bölgesi oldu. Mostar Köprüsü, İkinci Balkan Savaşı'na kadar, 427 yıl boyunca, doğal afetlere, depremlere, çeşitli savaşlara karşı ayakta kalmıştır.Bu köprü, yalnızca bir nehri geçmeyi temsil etmekle kalmayıp aynı zamanda kültürel ve etnik çeşitliliği, Boşnak Müslümanları, Hırvat Katolikleri, Ortodoks Sırpları, Yahudileri ve Mostar'da yaşamış bütün bu toplulukları temsil ediyordu. Köprünün inşaatını, Mimar Sinan'ın öğrencisi olarak da bilinen Osmanlı mimarı Mimar Hayreddin gerçekleştirir. Mimar Hayreddin, eserinin inşaatı için, Neretva nehrinin en dar noktasını seçmiş ve su seviyesinin yükselmesini de dikkate almıştır ki; bu da bize, köprünün kemer seviyesinin neden bitişik sokaklardan daha yüksek tutulduğunu da açıklar. Osmanlı kahramanlığının simgesi:Hacı Ahmed Bey Sarayı Cezayir'in Konstantin kentindeki Hacı Ahmed Bey Sarayı, Osmanlı'nın başarılarından ve Cezayir Beyi Hacı Ahmed Bey'in kahramanlığından izler taşır. Konstantin kentinin merkezinde, 5 bin 600 metrekarelik bir alana sahip olan ve 1825 ile 1835 yılları arasında inşa edilen yapının tarihi, Cezayir'deki son Osmanlı beylerinden Ahmed bin Muhammed eş-Şerif bin Ahmed el-Kuli (Hacı Ahmed Bey) dönemine uzanıyor. Avrupa saray mimarisinden de esinlenen sarayda, büyük bir bahçe ve bir fıskiye bulunuyor. Ayrıca kinci bir bahçenin de yaz aylarında hava akımının geçişine imkan veren 27 adet koridoru bulunuyor.

Mutlaka görülmesi gereken Osmanlı eserleri

EYÜP SULTAN CAMİİ