İstanbul'da ihya edilen en maliyetli 10 tarihi miras

Sultanahmet Camisi, Beyoğlu Arap Camisi ile Büyük ve Küçük Mecidiye camilerinin yer aldığı 104 eserin ise proje çizim çalışması tamamlandı. Sultanahmet Camisi, Beyazıt Camisi, Eminönü Yeni Cami, Teşvikiye Camisi ve Mercan Ağa Camisi'nin de aralarında bulunduğu 34 eserin restorasyonu, 26 eserin de proje çizimi devam ediyor. İstanbul'da 2020 yılında Dolmabahçe Camisi, Ali Paşa Camisi ve Abbas Ağa Camisi ile Nuruosmaniye Camisi'nin cümle kapıları ve 3. Osman Çeşmesi'nin aralarında yer alacağı 18 eserin restorasyon çalışmasına başlanması, 5 eserin de proje çiziminin yapılması planlanıyor. Mihrimah Sultan Camii İstanbul'un Karagümrük semtinin Edirnekapı bölümünde surların hemen yanında bulunan cami. Banisi Kanuni Sultan Süleyman'ın kızı Mihrimah Sultan'dır. 1562-1565 yılları arasında Mimar Sinan tarafından yapıldı. Evliya Çelebi 17I. yüzyılda camiyi şöyle tarif eder: 'Edirnekapısı'nın iç yüzünde bir âlî zemin üzerine mebnî bir câmi-i âlîdir, sâir selâtin camilerinin kasrı makamındadır. Süleyman Han, kızı namına inşa ettirerek cemî-i masârifi hazîne-i şâhâneden sarfolunmuştur. Mihrap ve minberi ve mahfili gayet musannadır; amma hünkâr mahfili yoktur ve taşra haremi serâpâ çınar ağaçlarıyla sâyedar olmuştur. Dört tarafı medrese hücreleridir. Bir hamamı, bir çarşısı vardır, lâkin dârüzziyâfesi ve dârüşşifâsı yoktur. Minaresi bir tabakalı serâmed bir minaredir.' (Seyahatnâme, I, 165). İstanbul'un birçok tarihi mekânında derin hikâyeler gizli. Bir zincirin halkası gibi birbirine bağlı hikâyelerin yaşandığı İstanbul Fatih Kocamustafapaşa Mahallesi'nde bulunan Sümbül Efendi Camii'nin avlusunda yer alan üç kabir de buna bir örnek. Hz. Peygamber'in torunu Hz. Hüseyin'in kızları Hz. Fatıma ve Hz. Sakine'nin ve Bizans İmparatoru Konstantin'in Müslüman olan kızı Prenses Katerina'nın türbeleri, Sümbül Efendi Camisi'nde bulunuyor. Avlusunda korunmaya alınmış anıt bir selvi ağacı, kuşlar için bir su çeşmesi ve selvi ağacının dikili olduğu bir kabir ve yanyana yatan iki kız kardeşin kabri ve Sümbül Efendi'nin türbesi dışında başka kabirler de bulunuyor. Topkapı civarındaki surların dışında, Osmanlı döneminde adı Mevlevîhâne Yenikapısı olan Mevlânâkapı'nın karşısında aynı adı taşıyan mahallede yer alır. İstanbul'da Tophane'de, II. Mahmud tarafından yaptırılan selâtin camilerden biri olan Nusretiye Camii, İstanbul surları dışında inşa edilen büyük ibadet yerlerinden biridir. Aynı zamanda İstanbul'da bulunan camiler arasında en ince minarelere sahip camidir. Yeni askerî teşkilâta önem veren II. Mahmud, camiyi askerî binalarla birlikte yaptırmıştı. Böylece diğer selâtin külliyelerindeki gibi çeşitli vakıf binalarla çevrili olmayıp yegâne müştemilâtı top dökümhanesinin önüne inşa edilen askerî yapılardan ibaretti. 24 Şubat 1823'teki büyük yangında yanan Top Arabacıları Kışlası ve Camii'nin yerinde yapılan Nusretiye Camii'nin inşasına, Haziran 1823'te başlandı; 8 Nisan 1826'da bitirildi. Caminin adı kitabede Câmi-i Nusret diye gösterilse de, burası halk arasında daha çok 'Tophane Camii' olarak tanınır. Nusret (zafer) adı, II. Mahmud'un yeniçeri teşkilâtını kaldırması münasebetiyle verilmişti. Tarihimizde bu olay, 'Vak'a-i Hayriye' yani 'hayırlı olay' olarak anılır. Süleymaniye Camii, Kanuni Sultan Süleyman adına 1551-1557 yılları arasında İstanbul'da Mimar Sinan tarafından inşa edilen camidir. Kanuni Sultan Süleyman'ın emriyle 1550 yılında inşasına başlanan Süleymaniye Camii, bugün dahi az bilinen mimari inceliklere sahip. 'Pîr-i Mimârân Sinan' olarak anılan Mimar Sinan'ın yaptığı bu eşsiz güzellikteki bu cami, külliyesi ile birlikte 1556 yılında tamamlandı ve ibadete açıldı. Osmanlı İmparatorluğu'nun yükseliş devrinde inşa edilen Süleymaniye, döneminin ihtişamını mimarisiyle günümüze yansıtır. Süslemeler ve bezemeler daha çok kitabeler için kullanılmış olsa da mimari geometri başlı başına bir estetik harikası olmayı başarmıştır. Cami 128 adet pencereyle ve onlarca kandille aydınlatılmış; bu kandillerden çıkan isin duvarları kirletmemesi ve ayrıca; isten mürekkep yapımında istifade edilebilmesi için girişin üzerine bir is odası inşa edilmiştir. Nuruosmaniye Camii, İstanbul'da inşa edilmiş ilk barok özellikli camidir. Çemberlitaş semtinde, Kapalıçarşı girişinde yer alır. 1748-1755 yıllarında inşa edilmiştir. Osmanî ve Nuruosmanî adlarıyla da bilinen Nuruosmaniye Camii, kendi adıyla anılan semttedir. Bu camiin yerinde daha önce Hasan Canzâde Şeyhülislâm Hoca Sadeddin Efendi'nin zevcesi Fatıma Hatun'un mescidi bulunuyordu. Daha sonra Sultan I. Mahmud aynı yerde bugünkü Nuruosmaniye Camii'ni yaptırmaya başlamıştır. Fakat cami, Sultan I. Murad'ın ölümüyle, kardeşi III. Osman tamamlanmıştır. Camiin mimarı Mustafa Ağa'dır. Nuruosmaniye Camii, iki kapılı geniş bir dış avlu ile çevrilidir. Medrese, imaret, kitabhâne, muvakkit odası, sebil, çeşme gibi müştemilâtı ile çevresinde dükkânları ve hanı vardır. Fatih Sultan Mehmet tarafından İstanbul'un özenle seçilmiş tepelerinden birine inşa ettirilen Fatih Camii, Süleymaniye Camii gibi Osmanlı kültürünün Külliye olarak adlandırılan yaşam kültürünün önemli bir sembolüdür. Osmanlılar bu tür büyük camileri yalnız ibadethane olarak değil sosyal yaşam içinde yer alan dönemin okulları medreseler, fakirler için yemek dağıtılan imarethaneler, kütüphaneler ve hamamlarla birlikte inşa ettiler. Tarihin 'Fethi Mübin' diye vasıflandırdığı büyük fetihten sonra Fatih Camii ve Külliyesi, Osmanlı Türk mimarîsinin İstanbul'da ilk inşa ettiği ve geliştirdiği abidevi eserlerindendir. Fatih ilçesine ve bulunduğu semte adını veren bu cami ve külliye, Fatih ilçesi Kirmastı Mahallesi sınırları içinde yer almaktadır. Medrese, dârüşşifa, tabhâne, imaret, kervansaray, hamam, sıbyan mektebi, kütüphane, muvakkithane ve türbelerden oluşan külliye ve cami, Fatih Sultân Mehmed Hân tarafından kendi adına inşa ettirilmiştir. Ayasofya`nın güneyindeki iki payanda arasında yer alır. Türk yapı ve süsleme sanatının ilgi çekici bir eseridir. 1739 yılında I. Sultan Mahmud tarafından yaptırılmıştır. Kütüphane, okuma salonu, Hazine-i Kütüb (kitapların korunduğu oda) ve bu iki bölümün arasındaki koridordan oluşur. Okuma odası, Ayasofya ana mekânından başlıkları baklava dilimli altı sütunun taşıdığı bir camekân ve bunu örten tunç şebeke ile ayrılır. Kütüphaneye girişi sağlayan iki kanatlı kapı da çiçek ve kıvrık dallarla süslü tunç şebeke ile kaplıdır ve 'Ya Fettah' oymalı iki kulpu vardır. Mısır Çarşısı, Eminönü'nde Yeni Camii'nin arkasında ve Çiçek Pazarı'nın yanındadır. İstanbul'un en eski kapalı çarşılarından biridir. Aktarlarıyla meşhur bu çarşıda halen tabii ilaçlar, baharat, çiçek tohumları, nadir bitki kök ve kabukları gibi eski geleneğine uygun ürünlerin yanı sıra; kuruyemiş, şarküteri ürünleri, değişik gıda maddeleri satılmaktadır. Bugünkü yapı, 1660 yılında Turhan Sultan tarafından Hassa baş mimarı Kâzım Ağa'ya yaptırılmıştır. Önceleri Yeni Çarşı ya da Vâlide Çarşısı olarak anılan ve rivayete göre Mısır'dan alınan vergilerle inşâ edilen çarşı, 18. yüzyıldan sonra bugün bilinen adıyla anılmaya başlanmıştır. 1691 ve 1940'ta iki büyük yangın tehlikesini atlatmıştır. Çarşı, son olarak 1940-1943 yılları arasında İstanbul Belediyesi tarafından restore edilmiştir. Yıldız Hamidiye Camii ya da Yıldız Camii Beşiktaş'ta Barbaros Bulvarı'nın kuzey kesiminde, Yıldız Sarayı yolu üzerindedir. Asıl adının Hamidiye olmasına karşılık daha çok Yıldız Camii olarak bilinmektedir. Osmanlı selatin camilerinin sonuncusu olan Yıldız Hamidiye Camii'nde, Sultan Abdülhamid'in el işçiliğinin ürünü olan iki eserin bulunduğunu biliyor muydunuz? Mimari açıdan pek çok üslubun birleştiği Hamidiye Camii, Osmanlı mimari yapılarına benzemeyen stiliyle ve ihtişamlı mimarisiyle göz kamaştırır. İstanbul'un Beşiktaş ilçesinde Yıldız Sarayı'nın Barbaros Bulvarı'ndaki giriş kapısının alt tarafındadır. Sultan II. Abdülhamid tarafından 1881-1885 yılları arasında inşa ettirilen eser, Osmanlı selatin camilerinin sonuncusudur. Caminin mimarı olarak Sarkis Balyan ismi bilinse de Dolmabahçe Sarayı Arşivi'ndeki belgede Osmanlı kayıtlarında Nikolaki Kalfa adıyla bahsedilen mimar Nikolaidis Jelpuylo olduğu yazılmıştır. Dış görünümü, planı ve dekorasyonu açısından son dönem Osmanlı mimari yapılarına benzemeyen cami, barok, ampir, rokoko üsluplarının karışımı olan 'eklektik stili'nin son örneğidir. Şeyh Yahya Efendi, Kanuni Sultan Süleyman'ın sütkardeşi, Boğaz'ın manevi koruyucusu, denizcilerin piridir. Matematik ve geometriyi bilen, ilim, irfan sahibi, şair ve ikram ehli Şeyh Yahya Efendi dergâhına gelenlere 'Âşık' diye hitap ederdi. Osmanlı donanması Topkapı Sarayı'nın ve halkın sevgisini kazanan Yahya Efendi'den dua almadan sefere çıkmazdı. Şeyh Yahya Efendi Camii; İstanbul Boğazı'nın Rumeli yakasında Beşiktaş Çırağan Caddesine cepheli bir tepede 1538 yılında dönemin mutasavvıflarından Şeyh Yahya Efendi tarafından inşa edilen külliyenin bir yapısıdır. Şeyh Yahya Efendi; cami-tevhidhane ve tekkesini, kendi imkanlarıyla satın alıp ıslah ettiği Yıldız sırtlarından sahile kadar uzanan büyük bir arazide boğaza hakim bir tepe üzerinde 1538'de kurmuştur. Fatih Sultan Mehmet'in 1463–1470 yıllarında yaptırmış olduğu külliyesinin bir bölümünü oluşturan medreseleri İstanbul'un fethinin hemen arkasından Ayasofya'daki medresesinden sonra yaptırmıştır. Caminin iki yanında sıralanan medreselere 'Sahn-i Seman' isimleri verilmiştir. Bu medreselerin dışında ve yine caminin iki yanında, arazinin meyilli olmasından ötürü daha aşağıda olduğundan 'Tetimme' denilen öğrencilerin eğitime hazırlık medreseleri bulunuyordu. Bu medreselerden caminin Marmara Denizi yönünde olanlar Fatih'ten Edirnekapı'ya kadar uzanan Fevzi Paşa Caddesi'nin genişletilmesi sırasında yıktırılmış, Haliç tarafındakilerin yerlerine de bir ilkokul yapılmıştır. Bu medreselerden Haliç tarafındakilere Karadeniz Medreseleri ismi altında 'Bahr-i Siyah', Marmara tarafındakilere de Akdeniz anlamına gelen 'Bahr-i Sefid' isimleri verilmişti. Saraçhanebaşı'ndan Edirnekapı'ya doğru uzanan yol üzerinde 'Baş Kurşunlu', 'Baş Çifte Kurşunlu', 'Ayak Çifte Kurşunlu', 'Ayak Kurşunlu' şeklinde de isimlendirilmişlerdir.