İstanbul Lale Festivali ne zaman? İstanbul Lale Festivali nerede? İstanbul korularını süsleyen laleye dair 32 ilginç bilgi

Lale, zambakgillerden yaprakları uzun ve sivri, çiçekleri kadeh şeklinde olan, farklı renklerde çok yıllık ve otsu, soğanlı bir bitkidir. Gül motifinin tasavvuf terminolojisinde Resul-i Ekrem Efendimizi temsil etmesi gibi lale de Allah'ın birliğini sembolize eder. Harflerin rakamsal karşılığı olan ebced hesabında Allah, lale ve hilal kelimelerini oluşturan harflerin aynı olması ve ebced hesabında rakamsal toplamın 66'ya denk gelmesi, bu üç kelimenin tasavvuf literatüründeki ilişkisini ve önemini anlatır. Hatta Anadolu coğrafyasında kullanılan 'işi altmışaltıya bağlamış' deyimindeki 66 rakamının bağlandığı nokta da ebced hesabıdır. Orta Asya'dan coğrafyamıza gelen lale mitolojisinde, yaprağın üzerindeki çiğ tanesine yıldırım düşmüş ve alev alan yaprak laleye dönüşmüştür. Lalenin iç bünyesinde kalan siyahlık da yanık izleri olarak yorumlanmıştır. Yine tasavvuf anlayışımızda Allah, lale ve hilal kelimelerini oluşturan harflerde noktalama işareti olmadığı için bizde de lalenin lekesizi makbuldür. Kökeni Tiyenşan Dağlarına dayanan bu çiçek, çiçekler arasında hak ettiği yeri Selçuklu sonrasında Osmanlı sanatıyla bulmuştur. 16'ncı yüzyıla kadar doğada serbest olarak yetişen lale bu yüzyılda bahçelere girmiş ve hatta 'lalezâr' ismi de buradan çıkmıştır. Hasbahçenin vazgeçilmezi olan laleler sanatımızın her alanında kullanılmıştır. 'Muhibbi' mahlası ile şiirler yazan Kanuni Sultan Süleyman'ın 'lale' isimli redifinde, sevgilinin yanağı ile laleyi karşılaştırdığı görülür: 'Yanağı rengi mi yeğ, yoksa lâle' Lale sevgisi ile bilinen ilk sultan, Kanuni değildir. 'Avnî' mahlası ile şiirler yazan Fatih Sultan Mehmet de lale temasını şiirlerinde işlemiştir: 'Sâkiyâ mey sun ki lâlezâr elden gider Kanuni Sultan Süleyman'ın Kırım'ın güneyindeki Kefe'den getirttiği 300 bin lale soğanının Türk lalesinin kökeni olduğu düşünülür. Topkapı Sarayı'nda bulunan 933/1526-27 tarihli defterde, Saray-ı Amire için Kefe'den Kefe lalesi alındığı belirtilmiştir. 1554'te Busbecq lale soğanını Hollanda'ya ilk götüren kişidir. Bu dönemde en ünlü lale yetiştiricilerinden birisi de Şeyhülislam Ebussuud Efendi'dir. Sahib-i tohumun, bir çiçeksever olduğu malumdur. Yetiştirdiği ilk İstanbul lalesine 'Nur-ı Adn', yani 'Adn cennetinin nuru' ismini vermiştir. Çiçek merakı zamanla başlı başına bir sanat haline gelmiştir. IV. Mehmet devrinde Meclis-i Şükûfe adı verilen bir Çiçek Araştırma Enstitüsü de kurulmuştur. Bu kuruldaki üyeler sık sık toplanıp incelenmek üzere gönderilen çiçekleri renk, yaprak ve benzerlikleri yönünden değerlendirilip karara bağlardı. Meclis-i Şükûfe bir laleyi kusursuz bulursa 'ser-şişe-i meclis ve kibar' sayar ve o lalenin oturaklı bir isim almasına izin verilirdi. Cami süslemelerinde de çokça kullanılan lalenin, en farklı yorumu Rüstem Paşa Camii'nde yapılmıştır. Kanun Sultan Süleyman döneminde Mimar Sinan tarafından inşa edilen Rüstem Paşa Camii, Osmanlı'nın en süslü camisidir. 16'ncı yüzyılda İznik çinilerinin seçkin örnekleriyle bezenen camide, natüralist üslupta resmedilmiş, 41 değişik lale motifi yer alır. Asurluların her sabah göbeğinden su yaydığı için 'Ağlayan Lale' dedikleri, Hz. İsa'nın çarmıha gerildiği zaman Meryem Ana'nın gözyaşlarından yetiştiğine inanılan ters laleye, 'Ağlayan Gelin' de denilir. Osmanlı'da idam cezasının sembolü olarak kullanılan ters laleler, çeşitli kültürlerde yüklenen anlamları ile önemli bir yere sahiptir. Mimar Sinan'ın 'ustalık eserim' olarak tanımladığı Edirne'deki Selimiye Camii'nin müezzin mahfilini ayakta tutan mermer direklerden biri üzerine bir ters lale motifi kazınmıştır. Bu ters lale günümüzde o kadar meşhur olmuştur ki, camiyi ziyaret edenler derhal ters laleyi aramaya başlamışlardır. Bu ters lale ile ilgili Mimar Sinan'ın herhangi bir sözü veya Selimiye ile ilgili tarihi eserlerde tek bir satır bulunmaz. Rivayete göre müezzin mahfilinin bulunduğu yer, bir kadına aitmiş ve üzerinde lale bahçesi bulunan bir araziymiş. Buranın satışını teklif edilen çil çil altına rağmen kabul etmeyen kadın, camiye bir lale motifi konulması şartıyla araziyi satmıştır. Böylece mermer sütunlardan birine o kadına atıfta bulunarak lale motifi koyulmuş, ancak tersliğini belirtmek için ters lale nakşedilmiştir. Yeni isim verilen laleler, devrin şairleri tarafından yazılan şiirlerde ölümsüzleştirilirdi. III. Ahmet devrinden en az 50 yıl önce başlayan bu lale devri, IV. Mehmet döneminde de önemli gelişmelere sahne olmuş, hatta bu devirde Avrupa'dan geri dönüş başlayarak 'lale-i frengi' adı verilen lale soğanları da kullanılmaya başlanmıştır. Sultan III. Ahmet devrine neden Lale Devri denildiğine Nihad Sami Banarlı'nın bir eserinde açıklık getirilir. Banarlı, Yahya Kemal ve Ahmed Refik, Paris'te buluşurlar. Yahya Kemal sohbet sırasında tarihimizin 18'inci yüzyıldaki medeniyet atılımı devrine 'Lale Devri' diyeceğini söyler ve bu ismi çok beğenen Ahmed Refik de yazmakta olduğu kitaba bu ismi verir. İşte yakın tarihimizde verilen bu isim aslında şaşaanın, debdebenin günümüzdeki adı olmuştur. Saray lale bahçelerine yapılan helva sohbetleri, kaplumbağa üzerinde yakılan mumlarla yapılan seyirler gibi şaşaa ile birlikte ilk matbaanın gelmesi, itfaiye teşkilatı, Kütahya Çini Fabrikası ve tercüme bürosunun kurulması gibi pek çok aydınlanma noktası da bu devirde vücut bulmuştur. İstanbul için 'Çerağan Vakti' de denilen bu devirde, sanatın hemen hemen her dalında nadide eserler üretilmiştir. III. Ahmed devrinde lalenin hayata hâkimiyetini anlatmak için şu bilgi yeterli olacaktır: Bu dönem, binden fazla yeni lale formu elde edilmiştir. 'Lale Devri', Patrona Halil İsyanı ile kanlı bir şekilde sona erdi. Hatta rivayete göre şair Nedim isyanda damdan dama atlarken düşüp ölmüştür. Bununla birlikte Lale Devri, Avrupa'da birtakım tesirler meydana getirmiştir. İstanbul'un laleleri, Avrupa'da da 'lale çılgınlığı' adı verilen bir dönem yaşanmasına sebep olmuş, bir lale soğanının devir fiyatına Hollanda'da bir ev alınır olmuştu. Sanatta da büyük ilerlemeler bu devirde yaşanmış, çiçek ressamlığı önemli bir iş halini almıştır. Sanatımızda ve Avrupa sanatında pek çok yeniliklere ve gelişmelere sebep olan lale, çinilerimizden taşa, tezhibimizden minyatürümüze, kalem işi sanatımızdan maden sanatımıza ve sanat adına her yüzeyde nakşedilen önemli bir çiçek oldu. İstanbul çinilerinde yüzlerce lale çeşidinin yapıldığı tezhibimizde nadide eserlerin kenarındaki bezemelerde lalenin yer aldığı, mermer üzerine lalelerin nakşolduğu binlerce eser vardır. İstanbul'da son 13 yıldır yapılan lale festivalleri ile lalenin ana vatanına dönmesi sağlanmış, lale yeniden bir değer olarak çiçekler arasındaki nadide yerini almıştır. İstanbul'da, Konya'da yüzlerce aile lale yetiştiriciliği sayesinde ekonomik değere kavuşmuştur. Lale ithal eden memleketimiz, bugün lale ihraç eder hale gelmiştir. İçinde bulunduğumuz 2019 yılında 13'ncüsü düzenlenecek olan İstanbul Lale Festivali 1-30 Nisan tarihleri arasında gerçekleştirilecek. 2019 yılı İstanbul Lale Festivali süresince Emirgan Korusu ve Göztepe 60. Yıl Parkı, pek çok etkinliğe ev sahipliği yapacak. 30 Nisan'a dek sürecek olan festival kapsamında, bu yıl da parklarda, meydanlarda, bahçelerde, pencere önlerindeki saksılarda milyonlarca lale İstanbul'la buluşacak. Dünyanın en büyük lale halısı, bu yıl dördüncü kez Sultanahmet Meydanı'nda ziyaretçilerin beğenisine sunulacak. Yüzyıllar boyunca 'lale' denildiğinde akla gelen ilk şehir olan İstanbul, festival kapsamında eşsiz lale bahçeleri ile İstanbullularla buluşacak. İstanbul'da lalelerle bezenecek park ve korular ise şu şekilde: 2019 İstanbul Lale Festivali kapsamında Gülhane Parkı, 49 farklı türde, 2 milyon 250 bin lale ile ziyaretçilerle buluşacak. 2019 İstanbul Lale Festivali kapsamında Gözdağı Korusu, 20 farklı türde, 500 bin lale ile ziyaretçilerle buluşacak. 2019 İstanbul Lale Festivali kapsamında Emirgan Korusu, 125 farklı türde, 3 milyon 500 bin lale ile ziyaretçilerle buluşacak. 2019 İstanbul Lale Festivali kapsamında Yıldız Korusu, 45 farklı türde, 500 bin lale ile ziyaretçilerle buluşacak. 2019 İstanbul Lale Festivali kapsamında Soğanlı Bitkiler Parkı, 167 farklı türde, 500 bin lale ile ziyaretçilerle buluşacak. 2019 İstanbul Lale Festivali kapsamında Beykoz Korusu, 25 farklı türde, 300 bin lale ile ziyaretçilerle buluşacak. 2019 İstanbul Lale Festivali kapsamında Göztepe 60. Yıl Parkı, 100 farklı türde, 1 milyon 657 bin 500 lale ile ziyaretçilerle buluşacak. 2019 İstanbul Lale Festivali kapsamında Büyük Çamlıca Korusu, 41 farklı türde, 950 bin lale ile ziyaretçilerle buluşacak. 2019 İstanbul Lale Festivali kapsamında Küçük Çamlıca Korusu, 41 farklı türde, 850 bin lale ile ziyaretçilerle buluşacak. 2019 İstanbul Lale Festivali kapsamında Fethipaşa Korusu, 30 farklı türde, 300 bin lale ile ziyaretçilerle buluşacak. 2019 İstanbul Lale Festivali kapsamında Hidiv Çubuklu Korusu, 30 farklı türde, 900 bin lale ile ziyaretçilerle buluşacak.

İstanbul Lale Festivali ne zaman? İstanbul Lale Festivali nerede? İstanbul korularını süsleyen laleye dair 32 ilginç bilgi

LALE FİGÜRÜ NEYİ TEMSİL EDER?