İslam hukukunu kanunlaştıran Mecelle'den maddeler

Sultan Abdülaziz döneminde oluşturulan Osmanlı'nın medeni kanunu Mecelle, 1877 yılında yürürlüğe girdi. 1851 maddeden oluşan Mecelle'yi, Ahmet Cevdet Paşa'nın başkanlığındaki komisyon hazırladı. Osmanlı'da uzun seneler kullanılan bu kanunlar, medreselerin mantık dersinde ezberletilirdi. Dünya çapında itibar gören Mecelle, Arapça, Bulgarca, Rumca, Ermenice, Fransızca ve İngilizceye tercüme edildi. İslâm dünyasındaki modern hukukun adı: Mecelle Mecelle'nin yazılma sebebi eserin giriş kısmında anlatılır. Kurulan 'nizamiye mahkemeleri'ndeki hakimler, verecekleri hükümlerde hukuk bilgileri yeterli gelmediği için eski fıkıh kitaplarına başvururlardı. Fakat bu kitapları da anlamakta zorlandıkları için yeterli ve anlaşılır bir hukuk kitabına ihtiyaç doğdu. Bu çerçevede Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye ve aile hukuku hükümleri ile ilgili olan Hukuk-ı Aile Kararnamesi oluşturuldu. Her iki kanun da İslam hukukuna dayalı olarak hazırlandı. Bu nedenle İslam hukuku açısından önemli bir yere sahip olan Mecelle, diğer İslam ülkeleri tarafından hazırlanan kanunlara öncülük etti. Osmanlı'nın sosyal hayattaki zirve eseri Mecelle dünya üzerinde de oldukça itibar gördü. Arnavutluk'ta 1928, Kıbrıs'ta 1946, Suriye'de 1949, Irak'ta 1951, Ürdün'de 1976, Güney Yemen'de 1992, İsrail'de 1984'e kadar uygulandı. Sırbistan ve Karadağ medenî kanunlarında, İsrail'in de aynî haklar kanununda Mecelle'nin izleri görülür. Mecelle, İslâm hukukunun kanun hâline getirilebileceğini gösterir. Bu nedenle İslam coğrafyasında büyük hürmet duyulan Mecelle, aynı zamanda hukukçuların fikir alışverişi için yaptığı ilk teşebbüstür. İşte sizler için Mecelle'de yer alan kanunları derledik. Köksüzlüğü kabul etmeyen bir modernleşmeci Ahmet Cevdet Paşa Bir işten maksat ne ise hüküm ona göredir. Yani bir işten amaç ne ise, gerekli olan hüküm de o amaca yöneliktir. Mecelle'yi incelemek ve satın almak için tıklayın. Akitlerde itibar mekasıd ve maaniyedir; elfaz ve mebaniye değildir. Akitlerde önemli olan şey, maksat ve anlamdır, kelimeler ve sözün yapısı değildir. Ukud: Akitler, anlaşmalar Şek ile yakîn zâil olmaz. Şüphe ile kesin (gerçek) bilgi ortadan kalkmaz. Şek :Şüphe Bir şeyin bulunduğu hal üzere kalması asıldır. Geçmişte sabit olduğu kesin olarak bilinen bir şeyin, aksine bir delil bulunmadıkça geçmişteki haline itibar edilir. Kadîm, kıdemi üzere terk olunur. Öncesi bilinmeyen şey, bulunduğu hal üzere bırakılır. Kadim: Başlangıcını kimsenin bilmediği şey, eski. Zarar kadim olmaz. Zararın bir başlangıcı olmalıdır. Ne kadar eski uygulamalar olursa olsun kaldırılır veya tamir edilip zararları giderilir. Beraatı zimmet asıldır. Asıl olan, üzerinde bir hak olmamaktır, suçsuzluktur. Bir kimse birinin malını yok eder de zararın miktarında anlaşamazlarsa, zarar verenin sözü esas alınır, mal sahibi iddia ettiği zararı ispat zorundadır. Arizi sıfatlarda asıl olan, yok olduğudur. Sonradan oluşan vasıflarda, asıl olan o halin yokluğudur. Arizi: Geçici Bir zamanda sabit olan şeyin hilafına delil olmadıkça bekasıyla hükmolunur. Beli bir zamanda kesin olan bir konunun, aksine delil olmadıkça devamlılığına hükmedilir. Bir emr-i hâdisin akreb-i evkatına izâfeti asıldır. Yeni meydana gelen bir işin kendisine en yakın zamandaki şeyle bağı asıldır. Yeni meydana gelen bir işin sebebi ve oluş zamanı ihtilaflı ise, daha önceki zamana bağlılığı ispat olunmadıkça, en yakın zamanda meydana geldiği kabul edilir. Kelâmda asl olan ma'nay-ı hakikîdir. Sözde asıl olan, akla yakın anlamıdır. Asl olan: Tercih edilen Tasrih mukabelesinde delâlete itibar yoktur. Karşılıklı açıklamalarda (kabullerde) delillere itibar edilmez. Mukabele: Karşılık verme Mevrid-i nasda içtihada mesağ yokdur. Hakkında ayet ve hadisten kesin delil bulunan hususlarda içtihada izin yoktur. Mevrid-i nas: Hakkında kesin delil olan husus Alâ-hilâf-il-kıyas sabit olan şey sâire makis-ün-aleyh olmaz. Kıyasa konu olamayacağı ve kaideye aykırılığı kesin olan şey, kendisine kıyas yapılabilen olmaz. İçtihat ile içtihat nakz olunmaz. İctihad: Nassın bulunmadığı bir konuda bir âlimin, araştırmaları sonucu belirttiği görüşü Meşakkat teysiri celb eder. Güçlükler, kolaylığı getirir. Herhangi bir güçlük, kolaylaştırma sebebi olur ve dolayısıyla güçlükle karşılaşıldığında genişlik ve fırsat gösterilmek gerekir. Meşakkat: Güçlük Bir iş dıyk oldukta müttesi olur. Sıkıntılı işin sonucu ferahlatıcı olur. Borcunu ödemeye güç yetiremeyen kişiye ödeme gücü elde edene kadar süre tanınması veya toptan ödeyemeyen kimseye taksit imkanı verilmesi bu kaide gereğidir. Dıyk olmak: Daralmak Zarar ve mukabele-bizzarar yoktur. Zarar verme ve zarara zararla karşılık verme kabul edilemez. Örneğin borcunu ödememekte ısrar eden borçluyu alacaklının dövmeye veya hapsetmeye ya da malını zorla elinden almaya yetkisi yoktur. Mukabele: karşılık verme Zarar izâle olunur. Zararın mutlaka giderilmesi gerekir. Zarar zulümdür, aldatmadır, vacib olan giderilmesidir. Zalimi, zulmü üzere yerleştirmek haramdır ve men edilmiştir. İzale olunmak: Yok edilmek Zaruretler, memnu olan şeyleri mubah kılar. Zaruretler yasaklanan şeyleri mubah kılar. Zaruret: Yasak olan şeyin işlenmesini caiz kılan özür Zaruretler kendi miktarlarınca takdir olunur. Zaruret sebebiyle caiz olan şey, yalnızca zarureti giderecek kadar işlenebilir. Bir özür için caiz olan şey, ol özrün zevali ile batıl olur. Bir özür nedeniyle izin verilen şey, o özrün kalkmasıyla ile hükümsüz olur. Caiz: Uygun, mahzursuz

İslam hukukunu kanunlaştıran Mecelle'den maddeler

OSMANLI'NIN MEDENİ KANUNU