Haçlılar, İstanbul’u nasıl istila ettiler?

4. Haçlı Seferi sırasında Konstantinopolis'e gelen şövalyelerden biriydi Geoffroi de Villehardouin. Yazdığı kronikte Kutsal Topraklar'a ulaşmadan Bizans'ın başkentini istila etmekle sona eren seferin macerasını birebir yaşamış biri olarak anlatır. Ancak Haçlı Seferi'nin en başından beri elçi, konsil üyesi ve askeri lider olarak teşkilatlanmadan sorumlu olan Villehardouin, İstanbul'un istilası sırasında seferi tamamlayan komutanları savunur. Bununla birlikte Adriyatik'ten hareket etmeden önce bir Hristiyan toprağı olan Zara Adası'nı yağmalamanın iyi bir şey olmadığını önyargısız bir şekilde ve gizlemeden ifade eder. Kendi zamanının en önemli tarihçilerinden biri sayılan Villehardouin, sefer sırasındaki gözlemlerini ve İstanbul'daki Latin Krallığı'nın kuruluşunu De la Conquete de Constantinople isimli kroniğinde anlatır. Kroniğini epik bir dille yazmayı tercih eden seyyah, Frenk askerlerini tanrının emrini uygulamaya gelen seçkinler olarak tanımlar. Sefere devam etmeyi bırakan Latinleri temsil edercesine kendisi de Hac yolcusu olmasına rağmen Haçlıların istila gibi bir niyeti olduğundan hiç bahsetmez. Villehardouin, sefer boyunca Frankler arasında önemli sahnelere de tanık olmuştur. Örneğin Haçlıların Kutsal Topraklar'a taşınmasının pazarlığını yapmak için Venediklilerle daha sonra Konstantinopolis'te oğlu Aleksios'un verdiği sözleri tutacağını açıklamasını istemek üzere İmparator II. İsaakios'la görüşmek için görevlendirilmiştir. Geoffroi de Villehardouin, şu sözleri kaleme almıştır: 'Bizanslılar bu meydan okumayı inanılmaz bir olay ve büyük bir saygısızlık kabul etti. Hiçbir zaman hiç kimsenin imparatora kendi sarayında meydan okuma cüretini göstermediğini söylediler. İmparator Aleksios ve daha önce onlara güler yüz gösteren birçok Bizanslı elçilere surat astı. İçeride büyük bir gürültü koptu ve elçiler yüz geri dönüp kapıya geldi ve atlarına bindiler. Kapıdan çıktıklarında hepsi sevindi ve bunda da şaşılacak bir şey yoktu. Çünkü büyük bir tehlike atlatmışlardı. Hepsinin öldürülmesine ya da esir edilmesine ramak kalmıştı. Böylece kampa döndüler ve baronlara nasıl davrandıklarını anlattılar. Savaş böylece başladı ve karada ve denizde gücü gücüne yetene zarar verdi. Franklar ve Bizanslılar birçok yerde savaştı. Neyse ki tanrıya şükürler olsun, her çatışmada Bizanslılar Franklardan daha çok kayıp verdi. Böylece savaş uzun süre, kış ortasında devam etti. Ve o zaman Bizanslılar büyük bir savaş hilesi düşündü. 17 büyük Yunan teknesini inceli kalınlı odunlarla, üstüpüyle, katranla ve fıçılarla doldurdular ve arkasından esecek çok güçlü bir rüzgâr beklediler. Bir gece, tam gece yarısında tekneleri ateşe verip yelkenleri açtılar. Alevler iyice yükseldi, sanki bütün dünya yanıyordu. Ve tekneler bu halde Haçlı donanmasına yaklaştı. Kamptan çığlıklar yükseldi ve herkes silah başına koştu. Venedikliler ve gemisi olan herkes gemilerine koştu ve onları aceleyle ateşin dışına çekmeye başladılar. Bu eseri yazdıran Champagne mareşali Geoffroi, hiç kimsenin denizde iş görmeyi Venedikliler kadar bilmediğinin tanığıdır. Çünkü Venedikliler hemen kadırgalara ve teknelerin kayıklarına atlayıp tutuşmuş gemilere kancalar attılar ve onları düşmanın gözü önünde büyük bir gayret ile liman dışına çektiler. Alev alev yanan gemileri Boğaz'ın akıntısından aşağı doğru bıraktılar. Kıyıda yığılan Bizanslıların haddi hesabı yoktu. Öyle bir bağırtı çağırtı vardı ki yer ve deniz yarılıyor gibiydi. Kayıklara ve sandallara binen Bizanslılar da ateşle savaşan bizimkilere ok atıyorlardı. Bu saldırıda yaralananlar oldu. Kamptaki şövalyeler imdat çığlığını duyar duymaz hep birden silahlandı ve savaş birlikleri ortaya çıktı. Her birlik kampta kendi yerleştiği yerin önündeydi. Bizanslıların arkadan dolaşıp kendilerini bastırmasından korkuyorlardı. Bu uğraş ve bu kaygı gün yükselinceye kadar sürdü. Ama tanrının yardımıyla bizimkiler mal yüklü bir Piza teknesi dışında hiçbir şey kaybetmedi. Bu tekne kül oldu. O gece oldukça büyük bir tehlike atlatmışlardı. Çünkü eğer donanmaları yansaydı her şeyi kaybedecek ve ne karadan ne de denizden oradan ayrılabileceklerdi. İmparator Aleksios'un yapılan hizmete karşı onlara ödetmek istediği bedel buydu.

Haçlılar, İstanbul’u nasıl istila ettiler?

DÖNEMİN ÖNEMLİ TARİHÇİSİ GEOFFROI DE VILLEHARDOUIN