Tarihe tanıklık etmiş 5 kütüphane

Sultan III. Ahmed Kütüphanesi (Enderun Kütüphanesi), Topkapı Sarayı Müzesi üçüncü avlusunda, Arz Odası'nın arkasında yer alır. Sultan III. Ahmet tarafından 1719'da yaptırılan kütüphanenin bulunduğu yerde daha önce II. Selim için Mimar Sinan tarafından yapılan 'Havuzlu Bahçe Köşkü' bulunuyordu. Her salı 21:00'de Vav Radyo'da, Fikriyat'ın kıymetli yazarlarından Prof. Dr. İsmail Güleç ve eğitimci - yazar İhsan Ayal'ın sunduğu 'Enderun Sohbetleri' programının podcast kayıtlarını buradan dinleyebilirsiniz Cami ve kasırlarda kitap dolapları yerine başlı başına kütüphane binası kurmanın tercih edildiği Lale Devri'nde Sultan III. Ahmet, 'Saray-ı Cedid-i Amire (Topkapı Sarayı)' denilen 'Yenisaray'daki dağınık kitapları bir yerde toplamayı uygun bulmuş, II. Selim'in zaten bakımsız bir halde olan köşkünü yıktırıp yerine kendi adıyla anılan veya 'Enderun Kütüphanesi' de denilen yeni bir kütüphane binası yaptırmıştır. Yapının inşaatına 17 Şubat 1719'da başlanmış, 23 Kasım 1719'da yapı törenle açılmıştır. Yazma eserlere ev sahipliği yapan 8 kütüphane III. Osman'ın Nuruosmaniye Külliyesi'nde kurduğu kütüphane. Nuruosmaniye kütüphanesi İstanbul Eminönü Çemberlitaş'ta Kapalı Çarşı girişinde bulunan kütüphane. Yapımına 1749 yılında I. Mahmud döneminde başlandı, 1755'te III. Osman döneminde tamamlandı.[1] Barok üslupta yapılan binanın mimarı Sinan Kalfa'dır. Kütüphane Nuruosmaniye Külliyesi'nin içinde bulunur. Alt katında neme karşı yapılmış bir bodrum, üst katı ise okuma salonu ve depodan oluşur. I. Mahmud ve III. Osman'a ait eserler ile birlikte Bayram Paşa'ya ait 79 adet yazma eserin olduğu koleksiyonlar yer alır. Kütüphanede 919 Türkçe, 3667 Arapça ve 466 Farsça olmak üzere 5053 yazma eser bulunur. Tarihin en önemli kütüphaneleri Selimiye Kütüphanesi; Osmanlı padişahlarından Sultan II. Selim'in Edirne'de Selimiye Külliyesi'nde, Selimiye Camii'nin içinde, sağ ön tarafta mahfil kısmında kurduğu kütüphanedir. Sultan II. Selim'in emriyle Hazine-i Amire den temin edilen kitaplar, kütüphanenin nüvesini oluşturmaktadır. Sultan III. Selim'in gönderdiği kitapların ilave edilmesiyle Selimiye Kütüphanesi bir hayli zenginleşmiştir. Bugün itibariyle Selimiye Kütüphanesi'nde 2600 ciltte (3384 adet) yazma, 5617 adet basma olmak üzere 8217 adet eser mevcut. Sultan III. Selim'in gönderdiği kitapların ilave edilmesiyle Selimiye Kütüphanesi bir hayli zenginleşti. 1807 yılında Sadrazam Çelebi Mustafa Paşa kendi kütüphanesini Selimiye Kütüphanesine bağışlamakla kalmamış, kütüphaneyi camekanla camiden ayırarak bugünkü haline getirdi. Sonraki yıllarda Edirne de bulunan Sultan II. Murat ve Sultan II. Bayezıt'a ait kütüphaneler ve medrese, zamii, tekke ve zaviyelerde bulunan kitapların Selimiye Kütüphanesinde toplanmasıyla daha da zenginleşmişti. Son devir Osmanlı âlimleri arasında önemli bir yeri olan Ârif Hikmet Bey, nâdir eserlerden meydana gelen 12 bin ciltlik bir kütüphaneye de sahipti. Bunlardan beş bin kadarını Medine'de Mescid-i Nebevî'nin kıble tarafında inşa ettirdiği (1853-1855), bugün de kendi adıyla anılan kütüphaneye vakfetmiştir. Dünyanın en gizemli kütüphaneleri Ahmed Cevdet Paşa'nın, çok istifade ettiğini belirterek, başka hiçbir yerde bulunmayan nâdir kitaplardan meydana geldiğini söylediği İstanbul'daki kitapları ise ölümünden sonra yeğeni Beykozlu İzzet Bey'e intikal etmiş, bunlardan bir kısmını İbnülemin Mahmud Kemal satın almış ve kendi kitaplarıyla birlikte İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi'ne bağışlamıştır. Kuzguncuk'ta babası adına yaptırdığı çeşme de (1812) diğer hayratı arasındadır. Arif Hikmet Bey'in kişiliği ve konağındaki sohbetler İnebey Medresesi içerisinde yer alan kütüphane, Osmanlı tarihinde bilinen, ilk medrese kütüphanesi olarak önemli bir özelliğe sahiptir. Kütüphanenin hizmet verdiği İnebey Medresesi'ni Yıldırım Beyazıt dönemi devlet adamlarından Subaşı İnebey yaptırdı. Giriş bölümünün sağ tarafındaki, duvar arasında bulunan bir merdivenle de üst kattaki, medreseye ait kütüphaneye çıkılmaktadır. İnebey Medresesi içerisinde yer alan bu kütüphane, Osmanlı tarihinde bilinen, ilk medrese kütüphanesi olarak da önemli bir özelliğe sahiptir. Medrese, 1674'te Sadrazam Fazıl Ahmet Paşanın amcazadesi Hüseyin Çelebi tarafından esaslı şekilde tamir ettirildiğinden, daha sonraki Şeriyye sicillerinde Hüseyin Çelebi Medresesi adı ile anılmıştır.Osmanlı İmparatorluğu'nun son günlerine kadar hizmet veren medrese, medreselerin kapatılmasıyla birlikte, birçok tarihi eser gibi, özel kişilerin eline geçmiş ve 1962 yılına kadar konserve fabrikası olarak kullanıldı. Tarih, edebiyat, din, gramer, astronomi, mantık, felsefe konularında çeşitli eserler var. 8 bin 552 cilt el yazması, 18 bin 500 basma eser bulunuyor. Tamamı dijital ortama aktarılan eserler ağırlıklı olarak Osmanlıca ve Farsça kitaplardan oluşuyor. Sosyal izolasyon sürecinde yararlanabileceğiniz bilimsel ve kültürel içerikler

Tarihe tanıklık etmiş 5 kütüphane

ENDERUN KÜTÜPHANESİ