Osmanlı'dan günümüze kadar muhafaza edilen İslâmi sanat eserleri

MİNYATÜR KUR'AN-I KERİM OSMANLI, 18. YÜZYIL 'Sancak' olarak da bilinen sekizgen Kur'an-ı Kerimler, 17. yüzyıldan beri oldukça yaygın. Genellikle savaş gibi zor zamanlarda insanların üzerinde taşıyabilmesi için küçük boyutlarda üretilen ve metal kutularda muhafaza edilen sekizgen Kur'an-ı Kerimler, 'sancak' ismini savaş sancağına da asılıyor olmasından alıyor. SEDEF DENİZ KABUĞU, İRAN 19. YÜZYIL Üzerinde dıştan içe doğru Kur'an'dan bölümler bulunan ve doğal formunun koruyan sedef kabuk, 19. yüzyıl İran'ından kalma. I. ABDÜLHAMİD PORTRESİ OSMANLI, 19. YÜZYILIN İLK YARISI Arka yüzünde 'Sultan Hamid' yazan portre, 1773'ten 1789'a kadar hüküm süren I. Abdülhamid'i tasvir ediyor. Tahtında otururken resmedilen Osmanlı padişahına ait bu tablonun, Avrupa pazarında satışa çıkarılmak üzere yapıldığı tahmin ediliyor. ÖKLİD'İN ELEMENTLERİ, MISIR 13. YÜZYIL Büyük matematikçi Öklid'in milattan öncesine dayanan ve geometri üzerine olan 'Elementler' adlı eseri, yüzyıllardır en çok okunan kitaplar arasında yer alıyor. 13. Yüzyılda tahminen Mısır'da orijinal dilinden Arapça'ya çevrilen ve içinde geometrik şemalar bulunan bu önemli el yazması eser, oldukça ender bir parça. RAHLE HİNDİSTAN, 19. YÜZYIL Yeşim taşından yapılan ve son derece nadir bir parça olan bu rahlenin ayakları, Babür mimarisinin yuvarlak hatlı ve kemerli geçitlerinden ilhamla tasarlanmış. Hem cami hem de türbelerde büyük Kur'an-ı Kerimleri koymak için kullanılan rahlelerin tamamıyla yeşim taşından yapılmış olanına oldukça az rastlanıyor. ÇİNİ MATARA OSMANLI, 1545-1555 YILLARI Şekliyle diğer İznik çinilerinden ayrılan bu matara, formundan dolayı hac ile bağdaştırılmakta ve kökeni İslam öncesi zamanlara dayanmakta. Her ne kadar İznik çinileri lale, karanfil, sümbül ve gül gibi Osmanlı'nın en favori çiçek desenleri ile bilinse de, bu sürahi örneğindeki gibi hayvan motiflerine de rastlamak mümkün. İPEK GÖMLEK, ORTA ASYA 7. VEYA 9 YÜZYIL Milattan önce bugünün Özbekistan ve Tacikistan'ının kapsayan dağlık bölgede yer alan Soğdiana İmparatorluğu, geniş bir ticaret ağının merkezinde konumlanıyordu. Yedinci veya dokuzuncu yüzyılda Soğdiana'da üretildiği tahmin edilen ipekli kalın kumaştan yapılma bu gömlek, zenginlik ve rütbenin bir göstergesiydi. Çok az hasarla günümüze kadar gelen eser, sayılı örnekler arasında yer alıyor. HÜRREM SULTAN TABLOSU,19. YÜZYIL Osmanlı'nın en tanına kadınlarından, Kanuni Sultan Süleyman'ın eşi Hürrem'i tasvir eden tablo hem Batılı hem de Türk ressamların Hürrem'den ne kadar ertkilendiğini gözler önüne seriyor. 19. Yüzyılda yapılan tablonun Titian'ın 1550'li yıllarda resmettiği 'La Sultana Rossa' ile benzerlikler taşıdığı görülüyor. OSMANLI KILICI, OSMANLI 18. YÜZYIL Kabzası aslan başı şeklinde yarı değerli taşlarla bezeli Osmanlı kılıcı, bıçak kısmında nar biçiminde bir Osmanlı damgası taşıyor. Yeşil deriden kını ile satışa çıkarılan kılıcın bir yüzünde Hud Suresi'nden 'Başarım ancak Allah'tandır.' yazarken, öteki yüzünde ise Enfal Suresi'nden 'Zafer yalnız Allah'tandır.' yazıyor. SEDEF SEHPA OSMANLI, 1900 YILI Ahşap gövdesi sedef kaplı bu sehpa, pirinç iğneleri ve kemerli ayaklarıyla 1900'lü yılların Osmanlı'sından günümüze miras kalmış. Kaynak: Alem Dergisi, Mayıs 2018