Necm Suresi Tefsiri

Necm Suresi 1-2. Ayet ﴾1-2﴿ Battığı sırada yıldıza andolsun ki bu arkadaşınız ne sapıtmış ne de eğri yola gitmiştir. Necm Suresi 1-2. Ayet Tefsiri ◼ Sûreye, Kur'an'ın önemli hususlara dikkat çekerken kullandığı bir üslûp olan kasem (yemin) ifadesiyle başlanmakta, Hz. Peygamber ve Kur'an hakkındaki asılsız isnatlar kesin bir dille reddedilmekte, onun yolunu şaşırmış bir insan olmadığı gibi kişisel ihtiraslarıyla da hareket etmediği, vahyin ve aklın icaplarından sapmadığı belirtilmektedir. Bu özlü anlatımla, onun içten veya dıştan gelebilecek olumsuz etkilere karşı ilâhî koruma altında bulunduğu gerçeği pekiştirilmektedir. Âyette 'bu arkadaşınız' anlamındaki sâhibüküm tamlamasının kullanılmış olması, muhatapların Hz. Peygamber'i yakından tanıdıklarını (Şevkânî, V, 122), yıllar yılı onun ne kadar erdemli, mâkul düşünen ve ölçülü hareket eden bir insan olduğunu gözleriyle gördüklerini hatırlatması açısından oldukça mânidardır. Tefsirin devamını okumak için tıklayın Necm Suresi 3-4. Ayet ﴾3﴿ Kişisel arzularına göre de konuşmamaktadır. ﴾4﴿ O (size okuduğu), kendisine indirilmiş vahiyden başka bir şey değildir. Necm Suresi 3-4. Ayet Tefsiri ◼ Kur'an'da değişik vesilelerle ifade edildiği üzere Hz. Peygamber bir beşerdir, ama Allah'tan vahiy almaktadır. Birinci özelliği onun şahsıyla ilgili bir hususu yani asla tanrılaştırılmaması gerektiğini, ikinci özelliği de Allah adına bildirdiklerinin sıradan bir insanın sözleri olarak düşünülmeyip lâyık olduğu yerde tutulmasının ne kadar önemli olduğunu belirtmektedir. Bu âyetlerde de onun peygamber olarak tebliğ ettiklerinin kişisel arzularına göre söylenmiş sözler olamayacağına bir vurgu yapıldığı görülmektedir. 3. âyette 'konuşma, söyleme' anlamında bir fiil kullanılmış olmasından hareketle Resûlullah'ın bütün söylediklerinin vahiy olduğu, dolayısıyla herhangi bir konuda ictihad ettiğinin söylenemeyeceği yorumu da yapılmış olmakla beraber, başka deliller bu yorumu çürütmektedir. Ayrıca, beşer olarak yani günlük hayatın akışı içinde kişisel düşüncelerini belirtmek üzere veya (yargıç, devlet başkanı, kumandan vb.) değişik sıfatlarla söylediği ve o bağlamda değerlendirilmesi gereken sözlerinin bulunduğu da bilinmektedir. Tefsirin devamını okumak için tıklayın Necm Suresi 5-18. Ayet ﴾5-7﴿ Onu, çok güçlü, üstün niteliklerle donatılmış biri (Cebrâil) öğretti. O, ufkun en yüce noktasındayken asıl şekliyle göründü. ﴾8﴿ Sonra yaklaştıkça yaklaştı. ﴾9﴿ Öyle ki, iki yay kadar hatta daha yakın oldu. ﴾10﴿ Böylece Allah, kuluna vahyini iletti. ﴾11﴿ Gözün gördüğünü kalp yalanlamadı. ﴾12﴿ Şimdi siz şüpheye düşüp gördükleri hakkında onunla tartışmaya mı kalkışıyorsunuz? ﴾13-14﴿ Andolsun ki onu (meleği) iniş esnasında en sondaki sidretü'l-müntehânın yanında bir daha gördü. ﴾15﴿ Ki onun yanında huzur içinde kalınacak cennet vardır. ﴾16﴿ O an sidreyi bürüyen bürümüştü. ﴾17﴿ Göz ne kaydı ne de hedefinden şaştı. ﴾18﴿ Hiç kuşkusuz o, rabbinin âyetlerinden en büyüğünü görmüştü. Necm Suresi 5-18. Ayet Tefsiri ◼ Hz. Peygamber'e gelen vahyin kaynağı ve onun Allah katındaki üstün mertebesi hakkında hiçbir kuşku duyulmaması için oldukça canlı bir tasvire yer veren bu âyetlerin üslûbundaki gizemlilik, bir taraftan da duyularla algılanamayan, fizik âlemin ötesine taşan konularda imanın esas olduğuna ve bu hususta aklın sınırlarını zorlamanın anlamsızlığına dikkat çekildiğini düşündürmektedir. Müşahhas unsurlarla bezenmiş izlenimi vermekle birlikte zihni soyut düşünme düzeyine doğru yükselten ve etkileyici bir üslûp taşıyan bu tasvirdeki asıl amacın, tarihin her döneminde değişik biçimler altında benzerleri görülen Mekke putperestlerinin maddî veya mânevî birtakım varlıkları devreye sokarak tanrı inancını somut bir tasavvura indirgeme, böylece Allah'tan başka varlıklara tanrılık izâfe etme telakkisini mahkûm etme olduğu söylenebilir. Tefsirin devamını okumak için tıklayın Necm Suresi 19-30. Ayet ﴾19-20﴿ Gördünüz değil mi (âciz durumdaki) Lât'ı, Uzzâ'yı ve üçüncüsü olan diğerini, Menât'ı? ﴾21﴿ Erkek çocuklar size de kızlar O'na öyle mi? ﴾22﴿ Ama o takdirde bu insafsızca bir taksim! ﴾23﴿ Bunlar sizin ve atalarınızın putlara taktığı boş isimlerden ibarettir. Allah onlara öyle bir yetki ve güç vermemiştir. Onlar (putperestler) sadece kuruntularına ve kişisel arzularına uyuyorlar. Oysa şimdi onlara rablerinden bir yol gösterici gelmiş bulunmaktadır. ﴾24﴿ İnsan arzu ettiği her şeye sahip olabilir mi ki? ﴾25﴿ Âhiret de Allah'ındır, dünya da. ﴾26﴿ Göklerde nice melekler vardır ki, Allah dilediği ve razı olduğu kulları için izin vermedikçe onların bile şefaati hiçbir fayda sağlamaz. ﴾27﴿ Âhirete inanmayanlar meleklere dişi varlıkların isimlerini veriyorlar. ﴾28﴿ Oysa onların bu konuda bir bildikleri yok; sadece zanna uyuyorlar. Zan ise asla gerçek bilginin yerini tutamaz. ﴾29﴿ O halde bizi anmaktan yüz çeviren ve dünya hayatından başka arzusu olmayan kişilerden sen de yüz çevir. ﴾30﴿ İşte bildikleri bu kadar. Şüphesiz kendi yolundan sapanı en iyi bilen rabbindir, doğru yolu bulanı da en iyi bilen O'dur. Necm Suresi 19-30. Ayet Tefsiri ◼ Hz. Muhammed'in getirdiği bilgilerin, buyruk ve uyarıların kaynağı ve bunların kendisine nasıl bildirildiği konusunda edebî ve çarpıcı bir üslûpla verilen bilginin hemen ardından Kureyş putperestlerine hitap edilerek bir de tanrılık yakıştırdıkları ve ululadıkları putların ne kadar hakir, zelil, âciz oldukları üzerinde düşünmeleri istenmektedir. 19-20. âyetlerde put isimlerinin zikredilmesi Kureyş örneğini öne çıkarmakla beraber, müteakip âyetlerde yer alan delillendirme tarzından burada, insanlık tarihi boyunca görülegelen, biçimleri farklı olsa da, tevhid inancını zedelemesi ve insanı yaratılmışlara, alelâde varlıklara kul etmesi açısından özde bu tip davranış biçimiyle örtüşen bütün itikadî sapkınlıkların mahkûm edilmesinin hedeflendiği anlaşılmaktadır. Özetle, bu âyetlerde Allah'a şirk koşma mahiyeti taşıyan inanç ve davranışların sağlam bir bilgi kaynağına dayanmadığı üzerinde durulmaktadır. Tefsirin devamını okumak için tıklayın Necm Suresi 31-32. Ayet ﴾31-32﴿ Göklerde ve yerde ne varsa Allah'ındır. Sonunda O, kötülük yapanlara işlediklerinin cezasını verecek; iyilik yapanları, ufak tefek kusurlar hariç, büyük günahlardan ve çirkin işlerden kaçınanları ise daha güzeliyle ödüllendirecektir. Şüphesiz rabbinin bağışlaması çok geniştir. Sizi topraktan yarattığı zamanki halinizi de, annelerinizin karınlarında cenin olarak bulunuşunuzu da en iyi bilen O'dur. Şu halde kendinizi temize çıkarmayın! Kimin günahtan sakındığını en iyi bilen O'dur. Necm Suresi 31-32. Ayet Tefsiri ◼ Önceki âyetlerde Resûlullah'tan, gerçekleri bilmek, anlamak istemeyen ve yapılan uyarılara sırt çeviren kişilere aldırış etmemesi ve onlardan yüz çevirmesi istenmiş; herkesin taşıdığı niyeti, kimin doğruya ve kimin sapkınlığa yöneldiğini Cenâb-ı Allah'ın çok iyi bildiği hatırlatılmıştı. Ödüllendirilmeyi hak edenlerin temel bir niteliğine daha dikkat çekilmektedir. Buna göre Allah katında makbul insan olma sadece iyilik severlikle tanımlanamaz; onlar ayrıca büyük günahlardan ve çirkin fiillerden kaçınan, kısaca ahlâkî duyarlılığı gelişmiş ve eylemlerine yansımış müminlerdir. Tefsirin devamını okumak için tıklayın Necm Suresi 33-35. Ayet ﴾33﴿ Gördün mü o yüz çevireni; ﴾34﴿ Azıcık verip sonra keseni! ﴾35﴿ Gaybın bilgisine sahip de onunla mı görüyor? Necm Suresi 33-35. Ayet Tefsiri ◼ Tefsirlerde bu âyetlerin bazı müşriklerin dönek ve tutarsız tutumlarını gösteren olaylarla ilgili olduğuna dair rivayetlere yer verilmekle beraber bunların sağlam haberler olmadığı anlaşılmaktadır; ayrıca olayların kurgusunda Kur'an'ın ilkelerine göre izahı kolay olmayan unsurlar bulunmaktadır. 34. âyetteki 'kesen' diye tercüme edilen ekdâ kelimesi 'sertleşme, katılaşma' mânasında aşırı cimriliği belirten kinâyeli bir anlatım olup bununla –bazan merhamete gelse de– dünya ve mal tutkusundan kurtulamayan, katı ve dayatmacı bir tavırla hasisliğini sürdürenler eleştirilmektedir. Tefsirin devamını okumak için tıklayın Necm Suresi 36-54. Ayet ﴾36-37﴿ Yoksa Mûsâ'nın ve ahde vefa örneği İbrâhim'in sahifelerinde bulunan şu hususlardan haberi yok mu? ﴾38﴿ Hiçbir günahkâr başkasının günahını yüklenmez. ﴾39﴿ İnsan ancak çabasının sonucunu elde eder. ﴾40﴿ Ve çabasının karşılığı ileride mutlaka görülecektir. ﴾41﴿ Sonra kendisine karşılığı tastamam verilecektir. ﴾42﴿ En sonunda yalnız rabbine varılacaktır. ﴾43﴿ Güldüren de O'dur, ağlatan da. ﴾44﴿ Öldüren de O'dur, yaşatan da. ﴾45-46﴿ Rahime atıldığı zaman nutfeden (embriyo) erkeğiyle dişisiyle iki cinsi yaratan da O'dur. ﴾47﴿ Öteki yaratma da (öldükten sonra diriltme) O'na aittir. ﴾48﴿ Çok veren de O'dur, az veren de. ﴾49﴿ Şi'râ yıldızının rabbi de O'dur. ﴾50﴿ Eski Âd kavmini helâk eden de O'dur. ﴾51﴿ Semûd'u da öyle. Hem de geriye bir şey bırakmadan! ﴾52﴿ Bunlardan da önce Nûh kavmini. Çünkü onlar çok zalim ve çok azgın idiler. ﴾53﴿ Altı üstüne getirilmiş şehirleri de O helâk etti. ﴾54﴿ Onları üzerilerine yağan felâketlere gömdü! Necm Suresi 36-54. Ayet Tefsiri ◼ Önceki âyetlerde eleştirilen tavır vesilesiyle, o sırada muhatapların hakkında en fazla bilgiye sahip oldukları peygamberlerden Hz. İbrâhim ve Hz. Mûsâ'ya indirilen vahiylerin özüne değinilmektedir. Bu âyetlerin ilk kısmında (38-42. âyetlerde) hatırlatılan ilkeler ve bilgiler –konuya ilişkin başka naslar da dikkate alınarak– şöyle açıklanabilir: a) Sorumluluk: Kur'an'da değişik vesilelerle belirtildiği üzere, suçların ve cezaların şahsîliği esastır; –istese de– kimse başkasının günahını yüklenemez. b) Kesp: Herkes bütün sırlarını ve inceliklerini bilemeyeceğimiz bir sınav düzeni içinde iradî seçimler yapmak durumundadır. c) Hesap verme: Dünya hayatında iradî seçimle yaptığı her iş mahşer günü insanın önüne konacak, iyilik ve kötülükleri görülecek, bu konuda tamamen âdil bir yargılama yapılacaktır. Tefsirin devamını okumak için tıklayın Necm Suresi 55-62. Ayet ﴾55﴿ Artık rabbinin hangi nimetlerinden şüphe duyabilirsin? ﴾56﴿ Bu (Kur'an) da önceki uyarıcılar gibi bir uyarıcıdır. ﴾57﴿ Artık yaklaştı o yaklaşmakta olan. ﴾58﴿ Onu Allah'tan başka ortaya çıkaracak yoktur. ﴾59﴿ Yoksa bu haberi tuhaf mı buluyorsunuz? ﴾60﴿ Ağlayacağınıza gülüyorsunuz! ﴾61﴿ Ve gaflet içinde oyalanıp duruyorsunuz. ﴾62﴿ Haydi artık Allah için secdeye kapanıp kulluk ediniz. Necm Suresi 55-62. Ayet Tefsiri ◼ Bunca nimet, hatırlatma ve uyarıya rağmen Allah'ın birliğini ve âhiret hayatının varlığını tartışma konusu yapma küstahlığını gösteren, Kur'an'ın verdiği bilgi ve çağrılar karşısında akıl ve iz'anı harekete geçirmek yerine gaflet içinde oyalanmaktan haz alanlar eleştirilmektedir. Buna rağmen 62. âyette kısa ve etkileyici bir ifadeyle herkes Allah'a kulluk etmeye ve O'na olan saygısını belli etmeye çağırılmakta, böylece sûre asıl mesajın tekrar edilmesiyle bitirilmektedir. 56. âyeti 'Bu, önceki uyarılar gibi bir uyarıdır' şeklinde de çevirmek mümkündür. Tefsirin devamını okumak için tıklayın