Hz. Eyyûb'un uğradığı musibetlere karşı sabrı

Hz. Eyyûb aleyhisselam, Kur'an'da adı geçen, Allah'ın kendilerine ilim ve hikmet verdiği bildirilen peygamberlerdendi. O, sabrın ve şükrün sembolüydü. 📌Hz. Eyyûb'un annesi, Lut aleyhisselamın kızıydı. Babası ise, Nemrud'un Hz. İbrahim'i ateşte yakmak istediği gün hak din ile müşerref olanlardan ya da Hz. İshak'ın soyundan biri olduğu söylenir. 📌Hz. Yakup'un Liya ya da Hz. Yusuf'un oğlu Efraim'in kızı Rahme'yle evli olduğu rivayet edilir. 📌Hz. Eyyûb ile ilgili olarak kısas-ı enbiyâ kitaplarında uzun boylu, gür saçlı ve heybetli biri olduğu nakledilir. Ayrıca Şam bölgesinde yaşadığı, çok sayıda çocuğu bulunduğu, geniş bir arazisinin yanı sıra, 500 çift öküzü, dişi eşeği ve çok sayıda deve, sığır ve atı olduğu aktarılır. Menkıbe ve hakikat: Hz. İbrahim ile Mecusi 📌Hz. Eyyûb, Yakup aleyhisselam döneminde ilâhi vahye mazhar oldu. Dini, Hz. İbrahim tevhid diniydi. Şeriatı ise Allah'ın birliğine iman ve insanların arasını düzeltmekti. 📌 Hz. Yakup ya da Hz. Yusuf ile aynı çağda yaşayan Eyyûb aleyhisselam, Allah'ın verdiği nimetlere şükreden, takva sahibi ve yoksullara karşı merhametli biriydi. Misafirlere ikram etmeyi sever, yolcuların yardımına koşardı. Öyle ki geceleri yoksul doyurmadıkça uyuyamazdı. Rivayet edilene göre hastalanmadan önce yetmiş, şifa bulduktan sonra yetmiş yıl yaşadı. 'İnsanların en çok musibete uğrayanları evvelâ peygamberlerdir, sonra derecelerine göre (veliler ve sâlihler) gelir. Kişi dinine göre bela ve imtihanlara maruz kalır. Eğer dine bağlılığı varsa, belası daha da artar. Fakat dininde gevşek yaşıyorsa ona göre musibetlerle karşılaşır. Kişiye belalar gelir, gelir de artık onun üzerinde hiçbir günah kalmaz.' (Tirmizi, Zühd 57; Ahmed b. Hanbel, I/172, 174) 📌Yüce Allah, çok sevdiği hayırlı kullarını musibetlerle imtihan eder. Belalar karşısında dirayetli olabilen, sabır ve tevekkül ile karşılayabilen kulun günahlarına kefaret olur, kalplerini aydınlatarak ve ruhlarını olgunlaştır. 📌Hadiste bildirildiği üzere, insanlar içerisinde en çok musibete uğrayanlar Allah'ın sevgili kulları olan peygamberlerdir. Belalar karşısında gösterdiği sabır ile simgeleşen peygamber ise Eyyûb aleyhisselamdı. 📌 Hz. Eyyûb başına gelen hastalıklara, bütün varlığını kaybetmesine tevekkül ile yaklaştı. Enes b. Mâlik'ten nakledilen bir hadise göre hastalığını on sekiz yıl çekti. Fikriyat podcastte yer alan Prof. Dr. Zekeriya Güler'in 📌Hz. Eyyûb'un musibete uğramasına neden olan olay hakkında çeşitli sebepler gösterilir. Bu rivayetlerden biri, Beseniye halkının zulmeden krallarının huzuruna çıktığında kendisine ağır sözler söylediği halde, Hz. Eyyüb'ün konuşmasında yumuşak davranması, zalimi işlediği zulüm hakkında uyarmamasıydı. 📌Şam'da şiddetli kuraklık yaşandığı bir dönemde Mısır Kralı Firavun, Eyyûb aleyhisselamı yanına çağırdı. Ona ve ailesine yiyecek verip barınmasını sağladı. Hz. Eyyûb, Firavun'un yanında bulunduğu sırada, Şuayb aleyhisselam gelip içeri girdi ve: 📌 'Ey Firavun! Gök halkı, yer halkı, denizler ve dağlar halkı kızınca Allah'ın da, gazaba geleceğinden korkmaz mısın?' dedi. Hz. Eyyûb susup konuşmadı. Firavun'un huzurundan çıktıklarında ise Şuayb aleyhisselam 'Ey Eyyûb! Sen, Firavun'un ülkesine gittiğin için, sustun, ibtilaya (belalara) hazırlan!' dedi. 📌 Hz. Eyyûb'un bütün serveti yok oldu, evlatları öldü. Fakat bunlara rağmen Allah'a hamd edip ibadetlerine devam etti. Karşılaştığı musibetler karşısında tevekkül edip katlandı. 📌 Ardından Eyyûb peygamber hastalandı. Hastalığı o kadar şiddetliydi ki yemeği iki elini birleştirerek ağzına götürebiliyordu. Dili ağzını kalmayacak kadar şişiyordu. Yakalandığı hastalığın cüzzam ya da çiçek olduğu, on sekiz yıl devam ettiği rivayet edilir. (Taberî-Tarih c.1,s.166, Sâlebî-Arais s.156, İbn. Esîr Kâmil c.1,s.129) 📌Hz. Eyyûb'un bu hastalığından sonra etrafında eşinden başka kimse kalmadı. Öyle ki halk, onları şehir dışına çıkardı. Bir gün hanımı kendisine: 'Allah Teâlâ'ya dua etsen de bu hastalık ve dertlerden şifa bulsan olmaz mı?' dedi. Oda; 'Benim bolluk ve genişlik ve sıhhat içinde yaşadığım müddet seksen senedir. Bu hastalık ve sıkıntı müddetim, genişlik zamanlarıma erişmiş değildir. Ben Allah'tan utanırım. Bu durumdan kurtulmak için Allah'a nasıl dua ederim' buyurdu. (İbn-i Kesir, Kısasu'l-Enbiyâ, 1, 370; Meybudî, s. 1892-1894; Bilmen, IV, 2174) 📌 Hz. Eyyûb hastalığından hiç şikâyet etmedi, sadece yüce Allah'a sığınarak hamd etti. 'Anamın bağrından çıplak çıktım ve toprağın bağrına çıplak döneceğim; Rab verdi ve Rab aldı. Rabbin ismi mübarek olsun' derdi. Her tarafı yara bere içerisinde olduğundan vücudunu kurt kapladı. 📌 Kendisine gelen bu hastalık ve yorgunluğu şeytana addetti. Kur'an-ı Kerim'de bu durum şöyle geçer: '(Ey Muhammed!) Kulumuz Eyyûb'u da an. Hani o, Rabbine, 'Şeytan bana bir yorgunluk ve azap dokundurdu' diye seslenmişti.' (Sad suresi, 41. ayet) Müfessirler 'şeytanın ona azap vermesini', iblisin hastalıktan çektiği meşakkat ve acıyı kullanarak vesvese vermesi, hastalığı veren Allah'a karşı isyana zorlaması olarak yorumlar. Fikriyat Kur'an-ı Kerim uygulamasından sureleri okumak ve dinlemek için tıklayın 📌Hz. Eyyûb'un hastalığı iyice ağırlaşınca, yaralar vücudunun her tarafını sardı. Artık sadece dili ve kalbiyle ibadet edebiliyordu. 📌 Bu musibet, dili ve kalbine zarar verince ibadetlerini ifa ederken zorlandı. Kulluk vazifesini yerine getirememekten çekinerek, Allah'a kendisine şifa vermesi için 'Yâ Rab, zarar bana dokundu. Lisanen zikrime ve kalben ubudiyetime halel veriyor' diyerek dua etti. '(Ey Muhammed!) Kulumuz Eyyub'u da an. Hani o, Rabbine, 'Şeytan bana bir yorgunluk ve azap dokundurdu' diye seslenmişti. Biz de ona, 'Ayağını yere vur! İşte yıkanacak ve içecek soğuk bir su' dedik. Biz ona tarafımızdan bir rahmet ve akıl sahiplerine bir öğüt olmak üzere ailesini ve onlarla birlikte bir o kadarını bahşettik. Şöyle dedik: 'Eline bir demet sap al ve onunla vur, yeminini bozma.' Gerçekten biz Eyyub'u sabreden bir kimse olarak bulduk. O ne güzel bir kuldu! O, Allah'a çok yönelen bir kimse idi.' (Sad suresi, 41-44. ayetler) Bünyamin Topçuoğlu'ndan Sad suresini dinlemek için tıklayın 'Eyyüb'u da hatırla. Hani o Rabbine, 'Şüphesiz ki ben derde uğradım, sen ise merhametlilerin en merhametlisisin' diye niyaz etmişti. Biz de onun duasını kabul edip kendisinde dert namına ne varsa gidermiştik. Tarafımızdan bir rahmet ve kullukta bulunanlar için de bir ibret olmak üzere ona ailesini ve onlarla beraber bir mislini daha vermiştik.' (Enbiya suresi, 83-84. ayetler) 📌Yüce Allah, Hz. Eyyûb'un bu samimi duasını kabul edip şifa bulmasını murat edince, ayağını yere vurmasını buyurdu. Böylece yerden şifalı bir su fışkırdı. 📌 Hz. Eyyûb, Rabbinden gelen bu emir üzerine hemen ayağını yere vurdu. Yerden berrak tertemiz bir su fışkırdı. Bu su ile yıkandı ve bol bol içti. Yüce Allah, Şâfî ismi ile tecelli etti ve eski sıhhatine kavuştu. 📌 Yüce Allah, kendi tarafından bir rahmet ve ibadet edenler için ibret olması için ona ailesini ve onlarla beraber mislini verdi. ▶ Sad suresinin 42. ayetinde geçen suyun 'yıkanılacak ve içilecek soğuk bir su' olarak tanıtılması Hz. Eyyûb'un bu sudan hem içerek hem de yıkanarak şifa bulduğuna işaret eder. ▶ Bir hadiste de Hz. Eyyûb (as)'ın bu hastalığa bir çarşamba günü yakalandığı ve bir salı günü kurtulduğu belirtilmiştir. Hz. Eyyûb'un bu tahammülleri aşan sabrı hadis-i şerifte şöyle övüldü: 'Hazreti Eyyûb, insanların en halimi, en sabırlısı ve en çok gazabını (öfkesini) yeneni idi.' (İbn-i Ebî Şeybe, Musannef, III, 201) 📌Eyyûb aleyhisselam, şifa bulduktan sonra, yanına dönen hanımı kendisini yerinde bulamayınca endişeye kapıldı. Öldüğünü düşünüp oradan oraya koşuşturmaya başladı. 📌 Hz. Eyyûb onu gördü ve kendisine 'Ey Allah'ın kulu kadın! Ne istiyorsun?' diye sordu. Hanımı: 'Burada yatan bir hasta vardı. Onu göremiyorum öldüğünden endişe ediyorum.' Hz. Eyyûb (a.s) 'O senin neyin olur?' diye sorması üzerine eşi 'Beyimdi.' cevabını verdi.' Onu görürsen tanıyabilir misin?' 📌 Hanımı dikkatli bir şekilde kendisine baktı. Yine de tanıyamadı. Hz. Eyyûb, 'Endişelenme ben Eyyüb'üm' dedi ve gülümsedi. Hanımı gülümsemesinden tanıdı ve kendisine sarıldı. 📌 Ebû Hüreyre'nin rivayet edilen bir hadise göre Hz. Eyyûb çıplak olarak yıkandığı bir sırada üzerine altın çekirgeler döküldü, bunları avuç avuç alıp elbisesinin içine koymaya başladı. Bunun üzerine Rabbi ona, 'Şu gördüğünden seni müstağni kılmamış mıydım?' diye nida edince Hz. Eyyûb, 'Evet, senin izzetine yemin olsun ki bana çok şey verdin, fakat senin bereketinden müstağni kalamam' dedi. (Müsned, II, 243, 314, 490; Buhârî, 'Gusül', 20, 'Enbiyâʾ', 20, 'Tevḥîd', 35) 📌 Hz. Eyyûb'un kabri Şam'ın Besne adındaki bir köyde ya da Şanlıurfa'daki Eyyüb Nebi köyünde olduğu zikredilir. Fakat nerede medfun olduğu kesin olarak bilinmemektedir. 📌 Şanlıurfa'nın Eyyübiye ilçesindeki bir mağaranın Hz. Eyyûb'un hastalandıktan sonra sığındığı ve iyileşene kadar kaldığı yer olduğu düşünülür. Eyyûb peygamberin sırtını dayadığı sabır taşı ve yerden çıkan şifalı suyun da burada yer aldığına inanılır. Dünya imtihan yurdudur. Musibetler karşısında mümine düşen görev yaraları kemiğe dayandığı halde, Eyyûb peygamber gibi, sabrı ve metaneti kuşanmaktır.