Daru'l Ukba'ya uğurlama: Cenaze Namazı

Ölüm öncesi ölmek üzere olan kimseye yapılacak işler: Ölmesi yaklaşan bir kimse sağ yanı üzerine kıbleye doğru çevrilir. Sırt üstü de yatırılabilir ve mümkünse başı biraz kaldırılıp kıbleye karşı getirilir. Bu durumda olan kişiye şehadet kelimesi hatırlatılır. Hastaya kelime-i şehadet söyle denmez, sadece yanında kelime-i şehadet getirilir. Nitekim Peygamber Efendimiz, 'Ölülerinize (yani ölmek üzere olanlara) şehadet kelimesini hatırlatınız.' buyurmuştur. Bu durumda olan kimseyi, akraba, dost ve komşularının ziyaret etmesi dinî bir görevdir. Hastanın harareti varsa kendisine az az su verilir ve yanında 'Yasin' suresi okunur. Hasta ölünce (ağzı açık kalmasın diye) çenesi bağlanır ve gözleri kapatılır. Edep yerlerinin görünmemesi için üstüne bir örtü konduktan sonra elbiseleri çıkarılır. Şişmemek için karnının üstüne bir demir parçası konulur ve elleri yanlarına getirilir. Ölü yıkanıncaya kadar yanında Kur'an okunmaz. Cenaze yıkanacağı zaman yüksekçe bir yere konur. Ağzına ve burnuna su vermeksizin abdest aldırılır. Sonra üzerine su dökülerek başı ile bedeni sabunlu ılık su ile yıkanır. Sonra sol yanına çevrilerek sağ tarafı yıkanır. Ondan sonra sağ tarafına çevrilerek de sol tarafı yıkanır. Ölü oturur duruma getirilerek karnı hafifçe bastırılır. Eğer ölüden bir şey çıkarsa yıkanıp giderilir, yeniden yıkanması ve abdest aldırılması gerekmez. Her yıkayış üç defadan eksik olmamalı, gereksiz yere de su israf edilmemelidir. Dağılacak şekilde şişmiş ve dokunulması mümkün olmayan ölünün üzerine sadece su dökmekle yetinilir. Cenazenin yıkandığı yer kapalı olmalı, ölüyü yıkayan ve ona yardım edenden başkası oraya girmemelidir. Ölüyü yıkayanın abdestli olması mendubdur. Ölüyü, kendisine en yakın olan veya günahlardan sakınan ve emanete riayet eden birisinin ücretsiz olarak yıkaması iyi olur. Yıkayandan başka yıkayıcılar varsa, ölüyü yıkayan kimse ücret talep edebilirse de bu görevi ücret istemeden yapması daha sevabdır. Başka yıkayıcı yoksa görev kendisinde kaldığı için ücret istemesi caiz değildir. Erkek ölüyü erkek, kadın ölüyü de kadın yıkar. Su bulunmadığı takdirde de ölüye teyemmüm verilir. Küçük yaştaki kız çocuğunu bir erkeğin, küçük yaştaki erkek çocuğunu da bir kadının yıkaması caizdir. Ölünün saçı ve sakalı taranmaz. Tırnak, saç ve bıyığı kesilmez, başına sarık sarılmaz. Sevgiden dolayı ölüyü öpmekte bir sakınca yoktur. Ölü, yıkandıktan sonra bir bezle kurulanır ve kefenlenir. Başına ve sakalına güzel koku sürülür, secde yerlerine kâfur dökülür. Kefen Üç Çeşittir: - Sünnet olan kefen: Bu, erkekler için gömlek, izar ve lifafe olmak üzere üç parçadır. Kadınlar için, erkeklerin kefenine başörtüsü ile göğüs üzerine bağlanan bez ilave edilmek üzere beş parçadır - Kefen-i Kifaye: Erkekler için izar ve lifafe olarak iki parça, kadınlar için bunlara bir de başörtüsü ilave edilerek üç parçadır. - Kefen-i zaruret: Erkek ve kadın için her ne bulunursa bir kefen yeterli olup, ona sarılır. Bir zorunluluk olmadıkça tek kefenle yetinilmez. Erkekler için üç parça olan kefen şunlardır: 1. Kamis (Gömlek): Boyundan ayaklara kadar 2. İzar: Baştan ayağa kadar, 3. Lifafe: Baştan ayağa kadar olan bezdir. ( Lifafe en üste geleceği, baş ve ayak taraflarından bağlanacağı için daha uzun yapılır.) Önce lifafe yere yayılır, onun üstüne de izar serilir, bunun üzerine de gömlek olan kamis açılarak ölünün başından geçirilip gömlek giydirilmiş hâlde izar üzerine uzatılır. İzar, önce sol tarafından, sonra sağ tarafından ölü üzerine sarılır. Bundan sonra Lifafe de aynı şekilde sarılır. Kefenin açılmasından endişe edilirse, kefen bezle bağlanır. Kadınlar için beş parça olan kefen şunlardır: Erkeklerde olduğu gibi, 1. Gömlek (Kamis) 2. Baştan ayağa kadar izar, 3. Baştan ayağa kadar lifafe, fazla olarak da, 4. Göğüs üzerine bağlanan bez, 5. Başörtüsü. Ölü kadına önce gömlek giydirilir. Sonra saçları iki örgü yapılarak gömlek üstünden göğsü üzerine konur. Bundan sonra başörtüsü yüzü ile beraber örtülür. Sonra izar sarılır, izarın üzerinden, eni göğüsten göbeğe kadar olan göğüs örtüsü bağlanıp daha sonra da lifafe sarılır. Kefenin beyaz olması müstehabdır. Cenaze namazı farz-ı kifayedir. Ölü için duadır. Din kardeşinin günah ve kusurlarının bağışlanmasını Allah'tan dilemek, ona son vazifeyi yapmaktır. Kimlerin Cenaze Namazı Kılınır? Bir ölünün cenaze namazının kılınabilmesi için altı şartın bulunması gerekir. Bu şartlar şunlardır: 1. Ölünün Müslüman olması, 2. Temiz olması (yani yıkanıp temiz bir kefene sarılması), 3. Cemaat önünde olması, 4. Ölünün tamamı veya bedeninin yarıdan fazlası yahut başı ile beraber en az yarısının bulunması, 5. Cenaze namazını kılacak kişinin (özürlü değilse) ayakta kılması, 6. Cenazenin sabit yerde olması, omuzda veya hayvan üzerinde bulunmaması. Canlı olarak doğan veya vücudunun ekserisi canlı olarak çıkan bir çocuk yıkanır ve cenaze namazı kılınır. Organlarının yaratılışı tam olan veya bazı organları belli olan düşük yıkanır ve bir beze sarılarak defnedilir, namazı kılınmaz. Hiçbir organı belli olmayan bir düşük ise yıkanmaz ve üzerine de namaz kılınmaz. Cenaze namazı farz-ı kifaye olduğundan bazı Müslümanlar bu namazı kılarsa başkalarının kılmasına gerek kalmaz. Cenaze namazında cemaat şart değildir. Yalnız bir erkek veya kadın cenaze namazını kılarsa farz yerine gelmiş olur. Diğer namazları bozan şeyler, cenaze namazını da bozar. Namaz kılınması mekruh olan üç vaktin dışında her zaman cenaze namazı kılınır. Cenaze namazının rükünleri, dört tekbir ile kıyamdır. Selam vermek vacibdir. Cenaze namazında rükû ve secde yoktur. 1. Namazı kıldıracak imamın ölünün göğüs hizasında durması. 2. Birinci tekbirden sonra 'Sübhâneke' okumak. 3. İkinci tekbirden sonra 'Allâhümme Salli ve Allâhümme Bârik' okumak. 4. Üçüncü tekbirden sonra dua okumak. Cenaze yıkanmış ve kefene sarılmış olarak namazın kılınacağı yerde 'Musalla'ya konulur. Cenaze cemaatin önünde bulunur. Namazı kıldıracak imam, ölünün göğsü hizasında durur. Cemaat ayakta ve kıbleye karşı imamın arkasında saf bağlar. Cemaatin üç saf hâlinde olması müstehabdır. Niyet ederken ölünün erkek veya kadın, erkek çocuğu veya kız çocuğu olduğu belirtilir. Namazı kıldıran imam; 'Niyet ettim Allah rızası için hazır olan cenaze namazını kılmaya, ( ölü erkek ise) şu erkek için duaya' diye niyet eder. Ölü kadın ise; 'Şu kadın için duaya', Ölü erkek çocuğu ise; 'Şu erkek çocuğu için duaya', Ölü kız çocuğu ise; 'Şu kız çocuğu için duaya' denilir. İmamın arkasındaki cemaat; 'Niyet ettim Allah rızası için hazır olan cenaze namazını kılmaya, ( ölü erkek ise) şu erkek için duaya, uydum imama' diye niyet eder. Ölü kadın ise; 'Şu kadın için duaya', Ölü erkek çocuğu ise; Şu erkek çocuğu için duaya', Ölü kız çocuğu ise; 'Şu kız çocuğu için duaya' denilir. Cemaatten biri ölünün erkek mi, kadın mı olduğunu bilmese, şöyle niyet eder: 'Niyet ettim Allah rızası için imamın namazını kılacağı şu cenaze namazını kılmaya, ölü için duaya, uydum imama.' Niyet ettikten sonra imam yüksek sesle, onun peşinden cemaat gizlice 'Allâhu Ekber' diyerek birinci tekbiri alıp diğer namazlarda olduğu gibi ellerini kulak hizasına kaldırır ve göbek altına bağlar. İmam ve cemaat gizlice Sübhâneke'yi okurlar. Sübhâneke'de diğer namazlarda okunmayan 've celle senâük' cümlesi de okunur. Sübhâneke okunduktan sonra eller kaldırılmadan imam açıktan, cemaat gizlice 'Allâhu Ekber' diyerek ikinci tekbiri alırlar. Hem imam, hem de cemaat gizlice 'Allâhümme Salli ve Allâhümme Bârik'i okur. Sonra eller kaldırılmaksızın yine 'Allâhu Ekber' denilerek üçüncü tekbir alınır ve cenaze duası okunur. Cenaze duasını bilmeyen onun yerine Kunut dualarını okuyabilir. Kunut dualarını da bilmeyen 'Rabbenâ Âtinâ fiddünyâ haseneten ve fil'ahireti haseneten ve kınâ azâbennâr' ayetini okur. Bundan sonra eller kaldırılmadan tekrar 'Allâhu Ekber' denilerek dördüncü tekbir alınır ve bir şey okunmaksızın önce baş sağ tarafa çevrilerek 'Esselâmü aleyküm ve rahmetullâh' denilir. Sonra baş sol tarafa çevrilerek 'Esselâmü aleyküm ve rahmetullâh' denilir ve böylece cenaze namazı bitirilmiş olur. Her cenaze için önce şu dua okunur: 'Allâhümmeğfir lihayyinâ ve meyyitinâ ve şâhidinâ ve ğaibinâ ve zekerinâ ve ünsânâ ve sağîrinâ ve kebîrinâ. Allâhümme men ahyeytehû minnâ fe ehyihi ale'l-İslami ve men teveffeytehû minnâ fe teveffehû ale'l-imân.' 'Ya Rab! Dirimizi, ölümüzü, burada bulunanlarımızı, bulunmayanlarımızı, erkeğimizi, kadınımızı, küçüğümüzü ve büyüğümüzü bağışla. Ya Rab! Bizden meydana gelecek yeni nesilleri İslam dini üzerine yarat! Bizden eceli gelip öldüreceklerini de iman üzere öldür.' Bu duadan sonra cenazenin durumuna göre aşağıdaki dualardan biri daha okunur 'Ve hussa hâze'l-meyyite bi'r-ravhi ve'r-râhati ve'r-rahmeti ve'lmağfireti ve'r-rıdvân. Allâhümme in kâne muhsinen fezid fî ihsânihî ve in kâne musîen fetecâvez anhü ve lekkıhi'l-emne ve'l-büşrâ ve'lkeramete ve'z-zülfâ birahmetike yâ erhamerrâhimîn.' 'Rabbim! Bilhassa bu ölüyü, rahmete, rahatlığa, bağışlanmaya ve hoşnutluğa erdir. Allahım! Bu ölü iyilik yapmış bir kişi ise şimdi sen de ona mükâfatını fazlasıyla ver, eğer bu ölü kötülük işlemişse cezalandırmaktan vazgeç! Günahlarını affeyle. Bu ölüyü korktuğundan emin kıl, lütfun ile müjdele, onu ahiret şerefine ve yüksek mertebeye eriştir. Ey merhametlilerin merhametlisi olan Allahım.' Cenaze Kadın ise Şu Dua Okunur: 'Ve hussa hâzihi'l-meyyitete bi'r-ravhi ve'r-râhati ve'r-rahmeti ve'lmağfireti ve'r-r dvân. Allâhümme in kânet muhsineten fezid fî ihsânihâ ve in kânet musîeten fetecâvez anhâ ve lekk hi'l-emne ve'l-büşrâ ve'lkerâmete ve'z-zülfâ birahmetike yâ erhamerrâhimîn.' Bu duanın anlamı da, erkekler için okunan duanın anlamı gibidir. Cenaze Erkek Çocuğu ise Şu Dua Okunur: 'Allâhümmec'alhu lenâ feretan vec'alhu lenâ ecran ve zühran vec'alhu lenâ şâfian ve müşeffeâ.' 'Allahım! Bu çocuğu cennette bizi karşılayıcı ve ahiret armağanı kıl... Allahım! Bu çocuğu bizim için şefaatçi kıl ve şefaatini makbul eyle.' Cenaze Kız Çocuğu ise Şu Dua Okunur: 'Allâhümmec'alhâ lenâ feretan vec'alhâ lenâ ecran ve zühran vec'alhâ lenâ şâfiaten ve müşeffeah.' Bu duanın anlamı da, erkek çocuklar için okunan duanın anlamı gibidir. Cenaze kabre götürülürken tabutun dört ayağından tutularak önce tabutun ön taraftaki sol ayağı sağ omuza, sonra arka taraftaki sol ayağı sağ omuza, sonra ön taraftaki sağ ayağı sol omuza ve arka taraftaki sağ ayağı da sol omuza konmak suretiyle nöbetleşe taşınır. Koşmadan fakat biraz hızlı yürünür. Küçük çocuk cenazesini bir kişi elleri ile taşıyabilir. Uygun olan, cenazenin arkasından yürümektir. Cemaatin bir kısmının cenazenin önünden gitmesi de caizdir. Cenazenin arkasından gidenlerin, Allah'ı anmak, ölünün karşılaştığı durumu ve dünyaya gelenlerin sonunun böyle olacağını düşünmekle meşgul olmaları, faydasız şeyleri konuşmaktan sakınmaları gerekir. Cenazenin arkasından yüksek sesle zikretmek, tekbir getirmek ve Kur'an okumak caiz değildir. Kabrin yanına varıldığı zaman cenaze omuzlardan yere indirilir. Cenaze yere indirilmedikçe oturmak mekruh olduğu gibi, indirildikten sonra (özürsüz olarak) ayakta durmak da mekruhtur.

AKADEMİK

İLAHİYAT

Kur'an

TARİH

EDEBİYAT

SİNEMA

MÜZİK

EĞİTİM

FELSEFE

SOSYOLOJİ

PSİKOLOJİ

GALERİ

LİSTELER

FİKRİYAT TV

ESMA-İ HÜSNA

İSLAM

MÜZİK

FİKRİYAT AKADEMİ

Daru'l Ukba'ya uğurlama: Cenaze Namazı

Dünya hayatının bitişini ahiret hayatının ise başlangıcını temsil eden ölüm, acı bir hakikattir. Ölüme dair tüm merak edilenler dinimiz ölçülerince belirlenmiştir. Cenaze namazını, ölüm halinde yapılacakları araştırdık.