Sadrazam konağına tarihi eser ihyası

İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Meclisi, Sultanahmet'te bulunan tarihi Tunuslu Hayreddin Paşa Konağı, Mülkiye Baytar Mektebi ve bazı yapıların, 'anıt eser' olarak planlara işlemesini oy birliğiyle onayladı. Alınan bilgiye göre, İstanbul IV Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, Fatih ilçesi Sultanahmet Mahallesi 92 ada 25 parselde bulunan Baytar Mektebi ek binaları, Tunuslu Hayreddin Paşa Konağı, su terazisi, hamam ve fırın gibi tarihi yapıların 'Korunması Gerekli Tescilli Anıt Eserler' olduğu yönünde karar aldı. Kurul, bunun üzerine vakıf mülkiyetinde olan ve 7 bin 96 metrekare üzerinde bulunan, planlarda 'Sosyal Kültürel Tesis Alanı' olarak geçen ve 'Korunması Gerekli Tescilli Yeraltı Eserleri' kayıtlı yapıları için plan tadilatı istedi. OY BİRLİĞİYLE KABUL EDİLDİ Bu kapsamda 'Koruma Amaçlı Nazım İmar Plan' değişikliği için teklif hazırlandı. Plan değişikliğine ilişkin hazırlanan rapor, İmar ve Bayındırlık Komisyonu ile Eğitim Komisyonu uygun görülerek Meclis, gündemine getirildi. Meclis üyeleri Sultanahmet Camisi'nin güney batısında yer alan ve geniş bir arazi üzerinde bulunan tarihi Baytar Mektebi ek binaları, Tunuslu Hayreddin Paşa Konağı, su terazisi, hamam ve fırın için gerekli değişikliği, oy birliğiyle kabul etti. Böylece söz konusu tarihi yapılar, 'Korunması Gerekli Tescilli Anıt Eserler' olarak imar planlarına işlenmiş oldu. Tunuslu Hayreddin Paşa Konağı, 1895'te tamir edilerek Mülkiye Baytar Mektebi olarak kullanıldı. Okul, 1912'de çıkan İshak Paşa Yangını sırasında yandı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, uzun süre bakımsız kalan buradaki tarihi eserlerin yeniden ihya edilmesi amacıyla 2010'da çalışma başlattı. Restorasyon çalışmalarının adından okuldan günümüze kalan yapı hatları üzerine konak yeniden inşa edildi. Tarihi binanın giriş kapısı üzerinde Osmanlı Türkçesiyle 'Mülkiye Baytar Mekteb-i Alisi' yazısı halen yerinde duruyor. Buranın Osmanlı Devleti döneminde, Sultanahmet'te açılan ilk veteriner okulu olduğu belirtiliyor. TUNUSLU HAYRETTİN PAŞA KİMDİR? Islahatçı ve reformcu görüşleriyle tanınan Osmanlı sadrazamı ve mütefekkir.Hayatının ilk yıllarına ait bilgiler yetersizdir. Kafkasya'da bir Rus taarruzu esnasında ailesini kaybettiği, küçük yaşta köle olarak İstanbul'a getirildiği, Nakîbüleşraf ve Anadolu Kazaskeri Kıbrıslı Tahsin Bey tarafından satın alındığı bilinmektedir. Tahsin Bey'in Kanlıca'daki yalısında yetişti. Bir Rus taarruzu esnasında ailesini kaybetti. Köle olarak İstanbul'da Kıbrıslı Tahsin Bey'e satıldı ve yetiştirildi. 1839'da Tunus Valisi Ahmet Paşa tarafından alınarak Tunus sarayında eğitildi. Askerlik mesleğine girerek ilerledi, 1850'de mirlivalığa kadar yükseldi. Avrupa kültürüyle ilk teması, önce Tunus'taki Fransız subayları sayesinde oldu. Avrupa'yı şahsen ilk görüşü 1846'da Ahmet Paşa'nın Paris ziyareti sırasındadır. Bir hukuki dava dolayısıyla, Tunus hükümetinin temsilcisi olarak Paris'te kaldı (1853—1856). Fransızcayı ve Fransız kültürünü iyi öğrendi, önemli dostlar edindi. Fransa dönüşünde Bahriye Nazırı (Osmanlı kaynaklarında Bahriye Müdürü) tayin edildi. Bazı reform komisyonlarında üye ve başkan olarak çalıştı. İslam ülkelerinde ilk kez hazırlanan Tunus anayasası komisyonuna üye (1860), Meclis-i Ekber Başkanı (1861) oldu. 1862'de Bahriye Nazırlığı ve Meclis Başkanlığından istifa etti. 1869'a kadar resmi bir görev almadı. Bazı dış ülkelere siyasi görevle gönderildi. Akvamü'l- mesâlik fi m a'rifet-i ahvâli'l-memâlik (Ülkelerin durumunu tanımak için en emin yol) adlı Arapça eserini yazdı ve Tunus resmi matbaasında bastırdı. Aynı yıl eserin 'Mukaddime' adlı, siyasi-kültürel fikirlerini ihtiva eden, birinci bölümünü Paris'te Fransızca yayınladı. İslam dünyasında ve Avrupa kamuoyunda geniş yankılar yapan eserinde, 19. yüzyıl müslüman ülkelerinin sorunlarına çözüm yolları aradı. Temmuz 1877'de istifasına kadar, tarım, adliye, eğitim, maliye, evkaf, yönetim, devlet matbaası, kütüphaneler vs. alanlarında köklü yenilik ve reformlar yaptı. Avrupa devletlerinin emperyalist baskılarına karşı, Tunus'un Osmanlı devleti ile bağlarını kuvvetlendirmek istedi. İç ve dış baskılar sonucu, Vezir-i ekberlikten istifasından sonra, Şeyh Zâfirî Efendi vasıtasıyla Sultan II. Abdülhamid kendisini İstanbul'a çağırdı. Birkaç ay sonra, 4 Aralık 1878'de sadrazamlığa getirildi. 8 ay süren sadareti esnasında, bazı iç ve dış sorunlarla ilgilendi. 29 Temmuz 1879'da azledildi. Bundan sonra da II. Abdülhamid'in kendisine teveccühü devam etti. Bazı lâyihalar hazırlattı, özel komisyonlarda görevlendirdi. 29 Ocak 1890'da vefat etti. Eyüp'te Şah Sultan imaretine gömüldü.