Türkiye’de altı minare: Sultan Ahmet'ten Çamlıca'ya...

İstanbul'un en nadide eserlerinden biri olan ve bir semte adını veren Sultan Ahmet Camii, I. Ahmet tarafından 17'inci yüzyılda, Mimar Sinan'ın yetiştirdiği öğrencilerden Sedefkâr Mehmet Ağa'ya yaptırıldı. Duvarları 21 bin adet mavi renkli göz alıcı İznik Çinileriyle bezenen cami, dünyada Mavi Camii olarak da biliniyor. Sultan Ahmet Camii, Türkiye'nin altı minareli ilk ve tek selatin (Osmanlı sultanları ve ailesi tarafından yaptırılan sultan camileri) camisi olma özelliğine sahip. Altı minareli olması hakkında çeşitli rivayetler bulunuyor. Bunlardan bir tanesi, mimar Sedefkâr Mehmet Ağa'nın, dönemin padişahı I. Ahmet'in 'altın' minareli cami isteğini 'altı' minareli anladığı; bu nedenle camiye altı minare yaptığı yönünde. Minarelerin dördünde üç, ikisinde iki olmak üzere, toplam 16 şerefenin bulunması da, I. Ahmed'in Osmanlı'nın 16'ıncı hükümdarı olduğunu gösteriyor. Osmanlı tarihine göre, Sultan I. Ahmet 14'üncü padişah. Bu farklılık, Yıldırım Bayezid'in iki oğlu Emir Süleyman ve Musa Çelebi'nin Fetret Devri'nde tahta geçmedikleri halde padişah sayılmasından kaynaklanıyor. Evliya Çelebi, meşhur seyahatnamesinde Sultan Ahmet Camii'nden, 'mukaddes gecelerde altı minare 12 bin lambayla aydınlatıldığında, tutuşmuş yanan servi ağaçlarına benziyor' diye bahseder. Sultan Ahmet Camii'nin dışında, tüm heybetiyle altı minarenin birden gökyüzüne yükseldiği başka camiler de var. Türkiye'deki altı minareli camilerden biri, Mersin'deki külliye özelliği taşıyan Hz. Mikdat Camii. Daha çok 'Muğdat Camii' olarak bilinen bu caminin temeli, 1987'de atıldı ve 1992'de ibadete açıldı. O günkü şartlarda, Mersin'in ihtiyacını büyük ölçüde karşılayan bu caminin, zamanla yetersiz kaldığı fark edildi. Yapıya 1999 yılında bin kişilik daha ilave yapıldı ve var olan dört minaresinin yanına iki minare daha eklendi. Uzunlukları 91 metre olan, üçer şerefeli altı minaresi olan bu caminin, toplam iç cemaat kapasitesi ise, 6 bin kişi. Batı ve arka kısımdaki dış revaklarla birlikte bu kapasite, 10 bin kişiye kadar çıkıyor. Mimaride Selçuklu ve Osmanlı sanatının izleri görülüyor. Ayrıca, konferans salonu, kütüphane, aşevi, misafirhane, sağlık ocağı ve diğer birimleriyle külliye özelliği taşıyor. Sabancı Merkez Camii, Adana'nın Reşatbey semtinde, Seyhan Nehri'nin batı kıyısında yeşillikler içinde yükseliyor. Adımınızı attığınız anda, Süleymaniye Camii'ne gelmişçesine bir hisse kapıldığınız bu caminin dış mimarisinde Mimar Sinan'dan esintiler görebiliyorsunuz. Dış mimaride Süleymaniye'nin; plan ve iç mekânda ise, Selimiye Camii'nin izlerini taşıyor. 1998 yılında ibadete açılan bu caminin altı minaresi, 'imanın altı şartı'nı temsil ediyor. Sadece minareleri değil, mimarisindeki her ayrıntı, dini literatürde farklı bir manaya geliyor. Ana mekândaki beş normal kubbe, İslam'ın beş şartını; minberdeki basamakların sayısının 23 olması Kur'an-ı Kerim'in 23 yılda nazil olmasını; caminin 8 ana giriş kapısı 8 cennet kapısını; 32 metrelik ana kubbe çapı, 32 farzı ifade ediyor. Sultanahmet'e benzer bir yönü, altı minarede toplam 16 şerefe bulunması. Bu da tarih boyunca kurulmuş 16 Türk devletine işaret ediyor. İki mekândaki toplam kubbe sayısının 33 olması, tesbih, tahmîd ve tekbirin ayrı ayrı 33 defa tekrarını temsil ediyor. Şadırvandaki avluda göze çarpan 28 kubbe ise, Kur'an'da adı geçen 28 peygamberi ifade ediyor. Altı minareli camilerden biri olarak planlanan, temelleri 2013 yılında atılan ve yapımına hızla devam edilen Çamlıca Camii, neredeyse tamamlandı. Cumhuriyet tarihinin en büyük camisi olan ve klasik üslupla planlanan bu yapının açılışı ise, önümüzdeki ay Kadir Gecesi'nde gerçekleşecek. Çamlıca Camii, dördü 107.1 metre, ikisi ise 90'ar metrelik altı minareden oluşuyor. İstanbul'un mavi incisi Sultan Ahmet Camii'nin ardından, bu muhteşem şehirde inşa edilen altı minareli ikinci cami olma özelliğini taşıyor. Geleneksel anlamda bir külliye, modern anlamda ise sosyal bir kompleks şeklinde tasarlanan camide, ziyaretçilerin tüm ihtiyaçları düşünülmüş. Külliyede, 11 bin metrekarelik Türk İslam Eserleri Müzesi, 3 bin 500 metrekarelik sanat galerisi, 3 bin metrekarelik kütüphane, sanat atölyeleri, konferans salonu ve 3 bin 500 araçlık otopark bulunuyor. Geniş bir alana kurulan camide, 63 bin kişinin aynı anda ibadet edebilecek. Yüksekliği 72 metre, çapı ise 34 metre olan caminin kubbesi, Cumhuriyet tarihinde yapılan en büyük kubbe olma özelliğini taşıyor. İstanbul'un birçok noktasından görülen cami, 7,77 metre boyundaki âlemle, dünyanın en büyük âlemine sahip. Camiyi ayrıcalıklı kılan bir özelliği ise, kadınların ihtiyaçlarına yönelik özel alanlar oluşturulması. Kadın ve erkeklerin abdest alma mahalleri yan yana değil; ayrı katlarda. Abdest alınan mekândan namaz kılınacak mekâna özel bir asansörle çıkılıyor. Emzirme odası, çocuk bakım odası gibi lazım olabilecek her türlü altyapı da planda yer alıyor. Cami çevresindeki 30 dönüm alanda ise, yürüyüş yolları, dinlenme alanları ve seyir terasları bulunacak. Fikriyat

Türkiye’de altı minare: Sultan Ahmet'ten Çamlıca'ya...

SULTAN AHMET CAMİİ - İSTANBUL