“Of Not Being a Jew” dan Türkiye’deki şiir serüvenine

Bizim medeniyetimiz asırlar boyunca şiir medeniyetiydi. Şiirle yoğrulan bu medeniyet, zamanla kopma sürecine girdi. İnsanların gündemi farklılaştıkça şiir, toplum üzerindeki eski mahiyetini de kaybetti. Tam da bu konu üzerine çıkarımlarda bulunan İsmet Özel, 'Of Not Being a Jew' isimli kitabını tanıtırken birtakım açıklamalarda bulunmuştu. Konuşmasının başlarında 'Bu bir alternatif yılbaşı programı değil' vurgusu yapan İsmet Özel, hem yeni kitabındaki şiirlerini okumak hem de şiir hakkındaki görüşlerini açıklamak amacıyla toplandıklarını belirterek, şiirin yön verici özelliğinin yavaş yavaş kaybolduğunun altını çizdi. Özel bu durumu, 'çok sağlıksız ve hastalıklı bir şey' olarak tanımladı. 'Türk milleti olarak varlığımızı şiire borçluyuz. Bu çok aşırı ve gerçeklerden kopuk görülebilir; ama kolaylıkla ve açıkla gösterilebilecek bir hüküm, kabul edilmesi esaslara sahip olan bir hükümdür.' diyen Özel, milletimizin birtakım zorluklarla karşı karşıya kalmasını, toplumun ilişkisini şiirden koparmış olmasına bağlar. 'Eve dön! Şarkıya dön! Kalbine dön! Şair bu toprakların, 'Darü'l- İslam' ile vatana dönüştüğünü, dil vasıtasıyla da millete dönüştüğünü' ifade eder. Yunus Emre ile başlayan milletleşme sürecinin bir bakıma divan edebiyatını da oluşturduğunu ekleyerek, 'Bence bir toplumda yaşamayı hak etmenin tek ölçüsü, o topluma ne verildiğidir.' vurgusunu yapar. Medeniyetimizin edebi sürecini dünya tarihi üzerinden okuyan şair, Tanzimat'tan sonra divan şiirinin terk edildiğini söyler. Medeniyetimizin neden Batı tesirinde bir edebiyat geliştirdiği hususunu ise şöyle eleştirir: 'Türkiye'deki aydınlar millet olarak varlıklarını sürdürebilmek için yeni bir kültür üretme girişiminde bulundular. 'Sahip olduğumuz değerlerle yeni bir edebiyat yapılabilir miydi?' sorusu Tanzimat edebiyatı için muallaktı. Daha sonra var olan dil ile modernleşmenin gerçekleştirilebileceği düşünüldü. Tevfik Fikret, Mehmet Akif, Nazım Hikmet, Cenap Şahabettin, Ahmet Haşim ve Yahya Kemal ile bu modernleşme kanadı kuruldu.' 'Bize şiir, sadece Türkiye'nin kendine mahsus bir yolu olacaksa lazım. Olmayacaksa lazım değil.' diyen şair, ülkenin kendi yolu olmasının tek faaliyet sahasını 'şiirde' görmüştür. Toplumca şiiri atladığımız için, ülkenin kendine has yolu olma meselesini gözden kaçırdığımızı ifade eder. Kendi şiirlerini de Türkiye'nin kendine mahsus yolu bulma sürecinin kaçınılmaz bir sonucu olarak tanımlar. Şair tüm bunların yanı sıra, şiir ve felsefe alanındaki noktalara da değinir. Türkiye'de şiirin neye ilişkin olduğu anlaşılırsa, ülkenin akıbetiyle ilgili daha sağlıklı sonuçlara ulaşılabileceğini ifade eder. Ona göre Türkiye'de şiir; 'cafcaflı laflar ya da güzel ifadeler meselesi değil. Ülkenin hayatının teminatıdır.' 'Türkiye'de insanlar kendi kültürlerinin yerini anlama konusunda çekingen davranıyorlar.' diyen Özel, neden olarak şu yorumda bulunur: 'Çünkü başka bir kültürün kendilerini daha mutlu edeceğine inanıyorlar. Benim düşündüğüm şu ki, Türkiye'de dolarla ölçülen değerle, şiirle ölçülen değer arasında tercih yapan insanların birbirinden ayrılmaları hatta birbirinden kopmaları, Türkiye'nin lehine olacak bir şeydir.' 'Sen ve yağmur. 'Kızkulesi beyaz iken