Kırk yılın hatrını mısralarında pişiren şiirler
Yüzyıllar boyunca yaptığı tarihsel yolculuğu sırasında haklı bir üne kavuşan kahvenin de fetvası olduğunu biliyor muydunuz? Kimi için acı kimi için tatlı olan kahvenin dini yönden durumu da merak edilmiş, şeyhülislama kadar çıkılmıştı. İştipli Vâiz Emir Efendi, iki kez şeyhülislamlık yapan Bostanzade Mehmed Efendi'ye bir dilekçe sunarak, şiir ile kahve hakkında fetva istemişti. Sizler için kırk yıllık hatrın şairlerin mısralarındaki halini derledik.
Bostanzâde Mehmet Efendi
*O dönem ulemasının, yeterli derecede devrin tıp ilminden de haberdâr oldukları göz önüne alınacak olursa, Şeyhülislam Efendi kahvenin zararı bir tarafa, faydaları olduğunu söylemekteydi. Kahvenin içindeki kafeinin sahip olduğu uyarıcı etkiyi daha o dönemde bilen Şeyhülislam, söz konusu içeceğin faydalı arasında şunları sayarak fetvasına imzasını atmıştır:
Kahve ağrıların azalmasında tesirlidir
İstifrayı (kusmayı) engeller
Göz kısmındaki sivilcelere faydası vardır
Nefes darlığına ve kulunca iyi gelir
Ayrıca gamı def ederek, insana safâ ve rahatlık verir.
Kahve hakkında zikr olan şübehât
Vehmdür cümlesi medâr-ı riyâ
Evvela balgamı izâle ider
Eridüp mahv idüp komaz aslâ
Gaseyân ile kay'a mâni'dür
Nef'i vardur agrıya dimiş hükemâ
Kat' idüp cümle-i rütûbâtı
Hem haşâda olan riyâha devâ
Gözin açdurmaya hücûm-ı seyl
Tâ elif gibi kâmetini ide dü-tâ
Çâresi def'i kahve içmekdür
Kahvedürür ana ilâv u şifâ
Kahve iç kahve dâfi'-i gamdur
Vire saykal dimâga 'akla cilâ