Fikir işçisi Cemil Meriç'in Işık Doğudan Gelir kitabından 22 alıntı

'Kur'an bir hendesî güzellikler hazinesidir. Tabiat, Allah'ın âyetleridir. Müminlere düşen, bu ayetleri temaşa etmektir.' 'Fâniliğini düşünmeden bâkiye asi olan insana akıllı denebilir mi?' 'Hazzın kölesi olan ruh, akla düşman kesilir.' 'Yalnız gönülden gelen ilhamlar hakiki ilhamlardır.' 'İnsan bu dünya üzerinde bir mahpustur. Dünya zindanından bilgi sayesinde kurtulabilir ancak.' 'Çürük bir sandalla kıyısını bulamadığımız uçsuz bucaksız bir denize açılmıştık.' 'Akıl, kör adamın elindeki asaya; ilham, gözü gören adamın elindeki meşaleye benzer.' 'Hayali ortadan kaldırın ne kalır?' 'İnananlar topluluğunu kaynaştıran olaylarda iman söz konusudur.' 'Avrupa karanlıklardan kurtulmak için Arapça öğrenmek zorundaydı. Yalnız İbn Sina, İbn Rüşd ve Biruni gibi islâm dâhilerini okumak için değil, eski medeniyetlerin fikir hazinelerinden yararlanmak için de Arapçaya ihtiyaç vardı. Kısaca İslâm dünyası bütünüyle cihan kültürünün tek varisiydi o devirlerde.' 'Gönlü inşâ eden inançtır. Ama inancı yaratan da gönül değil mi?' 'Hakikati imanın dışında arayanlar karşılarında abesi buldular.' 'Avrupa bazen aklı göklere çıkarmıştır, bazen cinneti... Bir zamanlar aklı tanrılaştıran hümanist Avrupa, oyuncağını sefil bir paçavra gibi tekmelemektedir.' 'Bütün bir denizi birkaç damla su ile tanıtmaya çalışmak küstahlıktır.' 'Şahikalara tırmanmak çok yorucu ama böyle yorgunlukları göze almadan, ne İslamiyet'i kavrayabiliriz ne de İslam'ın dünya görüşünü.' 'İslam dünyası şimdiye kadar kucağında yaşadığı âlemi tanımak ihtiyacında değildi. Şimdi, modern ilimlerin meydan okuyuşu ile karşı karşıyadır.' 'Bütün ümitlerimizin temeli: Dil. O istikrara kavuşmaz ve gelecek nesillere bütün kemâliyle aktarılamazsa, yazdıklarımızın yarınından nasıl emin olabiliriz?' 'Kitaplarda, çalışan insanların izlerini arazız. İzlerini ve derslerini. Böyle bir düzene uymak istiyoruz. Çünkü muhatabımız mutlu bir azınlık değil, geniş kalabalıklardır.' 'Nitekim yazı dünyası da 'ülkelere' bölünmüştür: Allameler hafızaya dayanır; filozoflar akla; sanatçılar ise zevke hitap eder.' 'Yaşayan her kültür, yabancı kültürlere kapalıdır. Yalnız kendi kendini anlayabilir, yalnız kendi insanları tarafından anlaşılabilir.' 'Kimi karacahil, kimi allame, kucakladığı kitaplar da hem biçimce, hem değerce çeşitli.' Yıl 1953 olduğunda Cemil Meriç'in görme yetisi artık hissedilir derecede azalmıştır: 12,5 miyop, kuvvetli hipermetrop. Aile dostları Ahmet Çipe'yi ziyaret ettikleri bir günün sonunda, merdivenlerden düşer Cemil Meriç. Bu düşme sonucunda kahredici şu soruyla karşılaşır eşi Fevziye Hanım: 'Fevziye, hiçbir şey görmüyorum. Elektirikler mi kesik?' Cemil Meriç maalesef artık kördür. Cemil Meriç henüz 4 yaşındayken 4 derece miyoptu. Sonraki dönemlerde gözlerindeki sorun ilerler ve ortaokula geldiğinde gözlerinin derecesi 10'a çıkar. Yıl 1953'e geldiğinde Meriç'in görme yetisi iyiden iyiye azalır: 12,5 miyop, kuvvetli hipermetrop. Bir gün aile dostları Ahmet Çipe'yi ziyaret ettikleri sonrasında merdivenlerden düşer Cemil Meriç. Bu düşme sonucunda kahredici şu soruyla karşılaşır eşi Fevziye Hanım: 'Fevziye, hiçbir şey görmüyorum. Elektrikler mi kesik?' Dante cehennemi anlayamamış dostum. Cehennem hatıraların küllenmesi, ümitlerin susması. Cehennem haykıramamak, ağlayamamak. Cehennem çöl değil, kuyu; sularında yıldızlar parıldamayan kör bir kuyu cehennem. Çölde yıldızlar konuşur, rüzgâr konuşur. Görmek yaşamaktır. Vuslattır görmek. Her bakış dış dünyaya atılan bir kementtir. Bir kucaklayıştır, bir busedir her bakış. Gözbebeklerimizden fışkıran seyyale, mekân canavarını bir anda ehlileştirir. Görmek sahip olmaktır. Gören, hangi hakla yalnızlıktan şikâyet edebilir? Mevsimler bütün işveleriyle emrindedir, renkler bütün cilveleriyle hizmetindedir. Çiçekler onun için açılır, şafak onun için pırıldar. Gütenberg matbaayı onun için icat etmiştir. Hugo o okusun diye yazmıştır şiirlerini. Şehrin bütün kadınları onun için giyinip süslenir. Çocukların tebessümü onun içindir.