Dürüst ve doğru olmak, aslında herkesin üzerine düşen yükümlülükken, maalesef zamanımızda önemli bir fazilet haline gelmiştir. Çünkü güvenilir insanların sayısı azalmıştır.
Günümüzde emanetler korumacıları tarafından yağmalanmakta, bankalar bizzat sahipleri veya yöneticilerince soyulmakta, her yerde ahlaki çöküş örnekleri görülmektedir. Trilyonları götürenler, torunlarına bile yetecek paralara doymayıp yeni vurgunların peşine düşmektedir.
Geçenlerde iş adamı bir dostum, "piyasadaki çek ve senetlerin önemli bir kısmı karşılıksız çıkıyor" demişti. Tabii bunların bir kısmı gerçekten çaresiz durumda olabilir ancak bu oldukça yüksek bir rakamdır.
Görünen o ki, birçok insan dürüstlüğü artık demode bir düşünce olarak kabul etmektedir. Hâlbuki dürüst olmaya hiçbir zaman şimdiki kadar ihtiyaç duyulmamıştır. Dürüstlüğün, etkili ve saygın olmayı arzu eden herkes için vazgeçilmez bir önemi vardır.
Sözlüklerde "ahlaki ve etik kaidelere bağlılık, sağlam ahlaki karakter, sözünde ve davranışlarında doğruluktan ayrılmamak" şeklinde tanımlanan dürüstlük, huzurun ve kendiyle barışık olmanın, kısacası mutluluğun bir gereğidir.
Bu yüzden çevrenin bizi güvenilir, dürüst, emin ve sağlam olarak tanıması ve bilmesi lazımdır. Dürüst olabilmek en başta kendimize karşı dürüstlükle başlar.
Böyle olunca başkalarına da tam anlamıyla dürüst olabiliriz.
Dürüstlük nelere bağlıdır?
- Dürüstlük manevi bir yükümlülüktür. Yaratanımıza karşı sözümüzdür. Daha peygamberlik gelmeden "emin" lakabıyla tanınan öndere bağlı olmanın gereğidir. Bu yüzden dürüstlüğün seçiminde herkes kendi sorumludur. Yani insan dürüst de olabilir, sahtekâr da... Yetişme tarzımız elbet etkilidir ama kişi kendine çekidüzen vermek, dürüstlüğü hedeflemek zorundadır. Ve bunu da yapabilir.
- Bir kişinin itibarlı ve saygın oluşu dürüst olduğunu göstermez. Bu ikisi farklı şeylerdir, özellikle günümüzde böyledir.
- Dürüstlük, ikiyüzlü olmamak demektir. Birinin kendisi için bir yüz, başkaları için başka bir yüz takınıp sonunda hangisinin gerçek olduğu konusunda dehşete düşmesi ne kötüdür. Dürüstlük tehlikeye atıldığında, kişi kendini tehlikeye atmış demektir.
- Dürüst kişiler yalan söylemeyi gerçeklerin çarpıtılması olarak gördükleri için aldatıcı tavırlar içine girmezler. Bunun yanında, başkalarını korumak amacıyla olayları çarpıtmayı da reddederler. Kendi dünyalarının hâkimi olduklarını, başkalarının da böyle olduğunu bilirler.
- Herkesin muhakkak kusurları olacaktır. Ancak insanlara karşı açık olup zaaflarını kabul edenlerin samimiyeti ve dürüstlüğü takdir edilecektir. Böylece insanlar, böyle kişilerle daha rahat ilişki kuracaklardır.
- Dürüst olanlar verdikleri sözleri yerine getirirler. Yapamayacakları vaatlerde bulunmazlar. Bir şeyi yapacaklarını söylediklerinde bunun için uğraşırlar.
- Başka insanların başarılı olmasına yardımcı olurlar, onların yollarını açarlar. Başkalarına destek verdiklerini açıkça söylerler.
- Dünyaya hizmet edilmek için değil, hizmet etmek için geldiklerini düşünürler. Başkalarına kendilerinden ve zamanlarından bir şeyler vererek ilgilenirler. "İnsanların en hayırlısı başkalarına yardımcı olanlardır" kutsi sözünü rehber edinirler. Dürüst insanlar alıcı olmaktan çok vericidirler.
- Prensipleri daima şudur: "Elimizdeki gücü insanlara yardım için kullanalım. İktidar bize ne kendi amaçlarımızı yerine getirmek, ne insanlara şov yapmak, ne de isim yapmak için verildi. Bu gücü kullanmanın tek adil yolu insanlara hizmet etmektir."
- Dürüstlükten taviz vermezler ve hiçbir şey onları satın alamaz.
- Küçük şeyleri önemserler. Küçük ayrıntıda doğru davranırlarsa ahlaki ve etik olarak da doğru yolda olacaklarını bilirler.
- Kendilerine yapılmasını istemedikleri bir şeyin başkasına yapılmasına engel olurlar.
Dürüstlüğün getirdiği
Dürüstlük en iyi dostumuzdur, en sadık arkadaşımızdır. Yalnız kaldığımızda, kendimizi dinlediğimizde içimizi huzurla doldurur. Aynı zamanda başkalarının bize güvenmesine imkân tanır. Güven ise kişisel ve mesleki ilişkilerin iyi olmasında en önemli faktördür.
Dürüstlüğün, aynı zamanda mutluluğun ve kendimizle barışık olmanın anahtarı olduğunu unutmayalım. Hele bugünlerde dürüst ve doğru insan olmaya hepimizin ihtiyacı daha bir önemlidir.
Peygamber Efendimizin buyurduğu gibi: "Dürüstlük zenginlik demektir."
Prof. Dr. Sefa Saygılı
