Bir çiftlik hikayesi: Fareler ve İnsanlar

◼ 1920'li yıllarda bir süre kendisi de çiftlik işçisi olarak çalışan Steinbeck'in yaşadıklarını da yansıttığı eseri Fareler ve İnsanlar'da, çiftlik işçilerinin zor şartlardaki yaşamları ve sıkıntıları gözler önüne seriliyor. John Steinbeck kimdir? 1902 - 1968 yılları arasında yaşayan Steinbeck, gerçekçilik akımına bağlı bir yazardır. 'Gazap Üzümleri' ile adını geniş kitlelere duyurdu. ◼ Hikayede keskin bir gerçeklik hissediliyor. Steinbeck, bu gerçekçi hikayesine isim verirken Robert Burns'ün 'To a Mouse' (Bir Fareye) şiirinden ilham almıştır. Şiirde geçen 'En iyi planları farelerin ve insanların/ sıkça ters gider.' sözleri tam da Steinbeck'in ilham aldığı mısralardır. İçimizdeki Şeytan'dan alıntılar 'Bizim gibiler, yani çiftliklerde ırgat olarak çalışanlar, dünyanın en yalnız adamlarıdır. Aileleri yoktur. Hiçbir yere ait değildirler. Çiftliğin birine kapılanır, kısmette ne varsa cebe indirirler. Sonra kente gidip o paranın dibine darı ekerler. Bundan sonra yapacakları ilk iş, başka bir çiftliğin kapısını çalıp kuyruk sallamak olur. Hayattan bekledikleri hiçbir şey yoktur.' John Steinbeck (s.19) ◼ 'Fareler ve İnsanlar', Amerika'da okullarda ortaöğretim seviyesindeki öğrencilere okutulması zorunlu bir kitaptır. Ayrıca dili nedeniyle pekçok eleştiriye maruz kalan eser, 21. yüzyılın en çok tartışılan kitaplarındandır. ◼ Steinbeck, hikayesinde yalnızlık temasını çokça vurgular. Hikayedeki kahramanların neredeyse tamamı hayatta bir şekilde yalnız kalmış kişilerdir. Kurdukları ilişkiler de bu derin yalnızlıklarının bir sonucudur. Hikayenin Soledad (yalnızlık) şehrinde geçiyor olması da bu kurgunun bilinçli yapıldığının kanıtlarındandır. Dünyaya öfkeli bir yazar: John Steinbeck 'Lennie'ye döndüm: 'Atla suya dedim.' Atladı. Hiç yüzme bilmiyordu. Biz onu çıkarana dek nerdeyse boğuluyordu. Onu çekip sudan çıkardım diye bana öyle minnet duydu ki 'atla!' diyenin ben olduğumu hepten unutmuştu. İşte… Onunla bir daha asla dalga geçmedim.' John Steinbeck (s.50) ◼ Hikayenin başkahramanları Lennie ve George, birbirinin tam tersi özelliklere sahip iki sıkı dosttur. Mevsimlik çiftlik işçisi olarak çalışan arkadaşlar, Lennie'nin farkında olmadan yaptığı hatalar yüzünden bir çiftlikten diğerine sürüklenirler. ◼ George, her zaman Lennie'nin yaptığı hataları düzeltmeye onun zarar görmesini engellemeye çalışır. Fakat yaptığı bu iyilikler onun kendi hayatını yaşamasına engel olur. Okulsuz toplumdan alıntılar 'İnsanın yüreğinin iyi olması için akla gerek yoktur. Bana zaten bu ikisi birlikte pek olmuyor gibi geliyor. Gerçekten akıllı bir adama bakıyorsun, hiç de iyi olmadığını görüyorsun.' John Steinbeck (s.51) ◼ Lennie iri, bedensel olarak güçlü ve bu özelliğini çalıştığı işte kullanan ama zihinsel faaliyetlerden uzak ve unutkan bir yapıya sahip bir karakterdir. ◼ Hayatta keyif aldığı tek şey yumuşak şeylere dokunmaktır. En büyük hayali, George ile birlikte bir çiflik satın alarak orada tavşanları yoncalarla beslemek ve sınırsızca sevmektir. İhsan Oktay Anar'ın Suskunlar'ına dair her şey 'İnsanlarla arasına belli bir mesafe koyardı ve onlardan da bu mesafeye saygı göstermelerini beklerdi.' John Steinbeck (s.81) ◼ George ise aklı başında, kısa boylu ve çevik bir karaktere sahiptir. Arkadaşı Lennie'ye tüm gücüyle sahip çıkan onun içindeki iyiliği gören bir dosttur. ◼ Aslında hayalini kurdukları çiftliğe hiçbir zaman ulaşamayacaklarının farkındadır fakat Lennie'ye bu hayali anlata anlata küçük de olsa içinde bir umut beslemeye başlar. ◼ Fakat Lennie'nin yumuşak şeylere olan zaafı yüzünden, Curley'in karısının saçlarını okşamasına izin verdiğinde onu yanlışlıkla öldürmesi bu inançsızlığın ne denli haklı olduğunu gözler önüne serer. 'Sana bir şey diyeyim mi? İnsan çok uzun süre yalnız kaldı mı hastalanır, yalnızlıktan hastalanır.' John Steinbeck (s.87) Turgut Uyar'ın 'Terziler Geldiler' şiirine kavramsal bir bakış ◼ Crooks ve Candy çiftliklerde çalışarak hayatlarını geçiren işçilerdir. Bu insanlar, hayatlarının devamının da tıpkı geçmişte olduğu gibi geçeceğini düşünen umutsuz ve yalnız kişilerdir. ◼ Fakat Lennie ve George'nin anlattığı 'çiftlik hayalleri' onlar içinde umut ışığı olur. Bu hayal reislerine ve işlerine bağlı Crooks ve Candy'de özgürlük düşüncesini uyandırır. 'Gece burada tek başına bir adam düşün, işte ya kitap okuyor ya da bir şeyler düşünüp öylece oturuyor. Bazen düşüncelerini birine söylemek ister doğru mu yanlış mı diye ama kimsesi yoktur işte. Bir şey görünce bile onu gördüğünden tam emin olamaz gösterecek kimsesi olmadığından.' John Steinbeck (s.88) ◼ Crooks ve Candy gibi insanlar toplumdan itilmiş, hayatta sadece yan rollerde bulunan, efendileri tarafından duygu ve düşünceleri olup olmadığı önemsenmeyen sadece iş yapan makineler olarak görülen kişilerdir. ◼ Lennie ve George ile tanışmadan hiçbir insan onların hayal kurmasına, inanmasına neden olacak bir biçimde onlarla iletişim kurmaz. Fakat Lennie'nin farkında olmadan yaptığı hatalar onların umudunun da sona ermesine neden olur. ◼ Curly'in karısını yanlışlıkla öldüren Lennie, paniğe kapılarak George ile daha önce anlaştıkları samanlığa saklanır. Curly karısının öldürüldüğü haberini alınca Lennie'yi bulmak için harekete geçer. Edebiyatta bir çığır: Bilinç akışı 'O kadar çok anlattırdı ki, ben de belki bir gün gerçekleştiririz hayalimizi diye umut etmeye başladım.' John Steinbeck (s.112) ◼ Lennie'nin nerede olduğunu yalnızca George biliyordur. George Lennie'yi kötü bir biçimde, ona işkence ederek öldüreceklerini bildiğinden onun Curly tarafından öldürülmesine gönlü el vermez. Dostuna son kez çiftlik hayallerini anlatır ve onu tek bir kurşunla öldürür. ◼ Hikaye boyunca Lennie'nin saf halleri, coşkusu ve inancı çok samimi geliyor. Bu durum Lennie ile okuyucu arasında güçlü bir bağ kurulmasına neden olur. Hikaye ayrıca merhamet, iyi ve kötü kavramlarının ne ifade ettiğini sorgulatması açısından da oldukça etkileyicidir. Güzel kelimeler tanzimi 'Elimden geleni yaptım. Hep iyi olmaya çalıştım. Ama olmadı işte…' John Steinbeck (s.119)

Bir çiftlik hikayesi: Fareler ve İnsanlar

Dünyanın en eski çarşılı köprüsü

Başkentin geçmişten günümüze köprüleri: “Ankara Müzeleri”

KKTC Bahar Esintileri Sanat Derneği Korosu Bakü'de konser verdi

Değersizlik ve yetersizlik hissettiğinde hatırlayacağın sözler

Kırım'ın işgal kronolojisi

21. yüzyılda Kulluk Sanatı

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Filistinlilerin katili: Ariel Şaron

Doğu Türkistan'da neler oluyor?

Kendi isteğimiz ile kaldığımız hapishane: Konfor alanı

Bir ihanet kültürü: Yahudilik

İslâmcılık siyaseti bitti mi, yeni mi başlıyor? -3

Kolombiya Cumhurbaşkanı Petro: "Sayın Netanyahu, tarihe soykırımcı olarak geçeceksiniz"

İslâmcılık siyaseti bitti mi, yeni mi başlıyor? -2-

Gönül frekansında buluşanlar

Sahabenin ümmete örnekliği

Sevgi ve kardeşliğe dayalı toplum

Mehmet Akif Ersoy'un ahlak anlayışının temelleri

Sahabenin ümmete örnekliği

Zor zamanlarda yazılan büyük eserler

Dünyanın en eski çarşılı köprüsü

Doğu Türkistan'da neler oluyor?

İstanbul'un ilk vakıf kütüphanesi

Değersizlik ve yetersizlik hissettiğinde hatırlayacağın sözler

Sahabenin ümmete örnekliği

Arama

Bir çiftlik hikayesi: Fareler ve İnsanlar