Kadın ve Demokrasi Derneği (KADEM), il ve ilçe müftülüklerine evlendirme yetkisinin tanınmasının, özellikle dini nikahı yeterli gören vatandaşların medeni nikah akdini gerçekleştirmelerine olumlu etkisi olacağı beklentisi ile de yerinde bir uygulama olarak gördüklerini belirterek, hal böyle iken, yasa tasarısının Anayasa'da teminat altına alınan laiklik ilkesini ihlal ettiği iddiasının da geçersiz ve yanlış olduğunu belirtti.
YERİNDE BİR DÜZENLEME
KADEM'den yapılan açıklamada, kadınların sosyal ve siyasal hayata katılım ve haklarının korunması, genişletilmesi konularında çalışan bir sivil toplum kuruluşu olarak, kadınların hak ve özgürlüklerinin pozitif hukuk kuralları ile kayıt altına alınmasının ve korunmasının mutlak gerekli olduğu, kamu gücünün tanımadığı, ihlalini yaptırım altına almadığı hiçbir hakkın, layık olduğu biçimde kullanılamadığının tecrübeyle sabit olduğu ifade edildi.
Açıklamada, "Bu kapsamda, 5490 Sayılı Kanunun 22. Maddesinin 2. Fıkrasında düzenlenen evlendirme memurları arasına (hâlihazırda, il ve ilçelerde belediye başkanları, köylerde muhtarlar yetkili olup Bakanlıkça yetkilendirildikleri takdirde il nüfus ve vatandaşlık müdürlükleri, nüfus müdürlükleri ve dış temsilcilikler de evlendirmeye yetkilidir) il ve ilçe müftülüklerinin de dahil edilmesini, medeni kanunumuz uyarınca yapılan evlenme akdinin yaygınlaşması, kadınların evlilikten doğan haklarına sahip olmaları bakımından yerinde bir düzenleme olarak görüyoruz." denildi.
EVLİLİK ŞARTLARI YERİNE GELECEK
Düzenlemenin, kimi kesimlerce resmi nikah akdini ortadan kaldıran, dini nikahı yeterli gören bir anlayışın yansıması olarak ileri sürülmesinin şaşkınlıkla karşılandığı kaydedilen açıklamada, önerilen değişikliğin bilakis medeni kanun uyarınca gerçekleşecek evlilik akdinin yaygınlaşmasına ve kolaylaşmasına neden olacağı gerçeğinin dikkatlerden kaçırılmasının iyi niyetli bulunmadığına dikkati çekildi.
Açıklamada, yasa tasarısında önerilen değişikliğin, evlenme şartlarını, evlendirme memurlarının hak ve vecibelerini kısmen ya da tamamen hiçbir şekilde ortadan kaldırmadığı; bilakis, aynı yükümlülüklerle evlendirme memurlarında seçeneklerin çoğaltıldığı vurgulanarak, şöyle devam edildi:
İSTİSMAR EDEN CEZAİ YAPTIRIMLA KARŞILAŞIR
"Bu çerçevede, bu yetkiyi istismar eden diğer yetkililerin olduğu gibi il ve ilçe müftülüklerinin de yasalara aykırı davranmaları halinde cezai yaptırımlarla karşılaşacakları açıktır. Gelişmiş Batı ülkelerinin hemen hemen tamamında, evlilik akdinin yaygınlaşması amacıyla kilise, havra vb. dini merasimlerle yapılan evliliklerin resmi olarak tanındığı bir vakıa ve hakikattir. Ülkemizde ise dini nikahı dini bir vecibe olarak telakki edip evlilik akdi için yeterli gören kadınların bazılarının maalesef gerçek hayatta bu samimiyetlerinin istismar edildiği örneklerle de karşılaşmaktayız. Resmi nikah akdinin yaygınlaşmasını özellikle bu tür istismarların da önüne geçmesi bakımından önemsiyoruz. İl ve ilçe müftülüklerine evlendirme yetkisinin tanınmasını özellikle dini nikahı yeterli gören yurttaşlarımızın medeni nikah akdini gerçekleştirmelerine olumlu etkisi olacağı beklentisi ile de yerinde bir uygulama olarak görüyoruz. Hal böyle iken, yasa tasarısının Anayasamızda teminat altına alınan laiklik ilkesini ihlal ettiği iddiası da geçersiz ve yanlıştır."
SÖZLÜ BİLDİRİMLERİN ÖNÜNE GEÇİLMELİ
Uygulamanın sıhhati bakımından, il ve ilçe müftülüklerine tanınan evlendirme yetkisinin belli bir düzen ve disiplin içinde yürümesi, olası dağınıklıkların önüne geçilmesi için, müftülükler nezdinde evlendirme memurlarının somut olarak tayini önerisinde bulunulan açıklamada, şunlar kaydedildi:
"Yine 5490 Sayılı Kanunun 15. maddesinde yapılan değişiklikle, yeni doğumların nüfus idarelerine bildirimi yükümlülüğünün aile tarafından yapılmasına ek olarak doğumun gerçekleştiği sağlık kuruluşlarınca da yapılması, gerçekleşen doğumların nüfus idarelerine bildiriminde oluşacak ihmallerin önüne geçeceği inancındayız. 15. madde 4. fıkrada öngörülen değişiklikle, sağlık kuruluşları dışında gerçekleşen doğumlarda sözlü beyanla doğumun bildirilmesi halinde, aile hekimleri tarafından yapılacak araştırmalarla teyidi, olası istismar ve nesep bağını kopartacak sözlü bildirimlerin önüne geçmek bakımından da önemlidir."