Avokadonun Osmanlı İmparatorluğu’ndaki ilginç serüveni

🔴 Molla Kamil Efendi, 1668 yılında doğmuş bir din alimidir. Din alimi olmasına rağmen, pozitif bilimlere olan ilgisi nedeniyle botanik ve ziraat alanlarında çeşitli araştırmalar yapmıştır. 🔴 Paris'te ve Roma'da nebatiye (botanik) alanında eğitimler almış ve bu ilgisini ileri seviyeye taşımıştır. Ülkeye döndüğünde, öğrendiği yeni bilgiler ışığında botanik alanında çalışmalar yapmaya başlamıştır. İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI'NIN BİTTİĞİNE İNANMADIĞI İÇİN 30 YIL DAHA SAVAŞMAYA DEVAM EDEN JAPON ASKERİ 🔴 Roma ve Paris'te botanik ve ziraat eğitimi almış bir bilim adamı olan Molla Kamil Efendi, ülkesine döndüğünde dönemindeki önemli bir sorunu çözerek sarayın ilgisini çekti. İstanbul'da, o dönemde laleleri yok eden bir hastalık baş göstermişti. Bu hastalık tüm lale bahçelerini tehdit ederken, Kamil Efendi'nin bilgi birikimi ve yetenekleri sayesinde bu soruna çare bulundu. 🔴 Kamil Efendi, sarayın botanikçisi olarak atanarak padişahın gözünde önemli bir konuma yükseldi ve saray çevrelerinde de itibarı arttı. 🔴 Molla Kamil Efendi bu başarısıyla dönemin sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'nın da dikkatini çekti. İbrahim Paşa, Kamil Efendi'yi lalelerin hastalığını önleme ve bakımı için görevlendirdi. 🔴 Kamil Efendi, bilimsel yöntemlerle hastalığı tedavi ederek 'Halaskaran-ı lalezar' unvanını alarak sarayın takdirini kazandı. Yalova'da kendisine tahsis edilen arazide deneyler yapmaya başladı ve bilimsel metodları kullanarak lalelerin hastalığını iyileştirdi. TİTANİK'TE ÖLMEDİĞİ İÇİN JAPONLARIN NEFRET ETTİĞİ ADAM: MASABUMİ HOSONO 🔴 Saray ve çevresinde önemli bir statü kazanan Molla Kamil Efendi, Fransa'da gördüğü avokado meyvesini Anadolu topraklarında yetiştirmek için yoğun bir çaba içine girdi. 🔴 Kendisine saray tarafından tahsis edilen Yalova'daki arazisinde fenni ziraat usullerini kullanarak deneyler yapmaya başladı. Uzun uğraşlar ve melezleme çalışmaları sonucunda Yalova'nın iklimine dayanıklı avokado yetiştirmeyi başardı. 🔴 Avokado yetiştirmedeki bu başarısını bir risale ile saraya takdim etti ve avokadonun faydalarını şöyle anlattı: 'Avokado nam bu ağaca kim timsah armudu da derler, faidesi saymakla bitmez. Sayesi hoş, bakması ala, yemişi leziz ve şifadır. Meyvesi cennet taamı olup neyle yense yakışır, ağza ferahlık mideye küşayiş verir. Yağı sürülende cilde sedefi bir nur katar. Evrakı pişirilip içilse hasat-ül kilyenin (böbrek taşı) ilacudur...' 🔴 Osmanlı İmparatorluğu topraklarında yetiştirilen bu yeni ve egzotik meyve, Damat İbrahim Paşa'nın ilgisini çekti. İbrahim Paşa, Kamil Efendi'nin meyvesini beğenince, saraydaki davetlerde avokadoyu ikram etme geleneği başladı. Kısa sürede, İstanbul'un seçkinleri tarafından benimsenerek sofralardaki yerini aldı. Ancak, avokado elit tabaka dışında, halk arasında pek rağbet görmedi. SURİYE'NİN KALBİNDE BİR MOSSAD AJANI: ELİ COHEN'İN CASUSLUK HİKAYESİ 🔴 Molla Kamil Paşa'nın bu başarısın kısa sürede ciddi rağbet görmüştür. Anavatanı Meksika olan bir meyveyi tamamen farklı bir coğrafyada hiç de benzer olmayan koşullarda yetiştirmeye başardı. 🔴 Tropikal iklime ait olan avokado timsah armudu olarak da bilinir ve oval şekildedir. Besleyici özellikleriyle dikkat çeker. 🔴 Ne yazık ki, Molla Kamil Efendi'nin bu mutlu zamanları 1730 yılında yaşanan Patrona Halil isyanıyla acı bir şekilde son buldu. 🔴 İsyancılar, Lale Devri olarak adlandıran bu dönemde saray ve çevresinin aşırı lüks ve gösterişli yaşantısına tepki göstererek isyan başlattı. 🔴 Patrona Halil liderliğindeki isyancılar, hem Damat İbrahim Paşa'yı hem de Molla Kamil Efendi'yi derdest etti. 🔴 İsyan sırasında, bir grubun telkiniyle avokadonun şeklinden ve görünüşünden yola çıkarak günah olduğunu söylemesi, hatta Müslüman memlekette ziraatı ve yenilmesinin caiz olmadığı söylentisi yayıldı. 🔴 Avokado yemenin günah olduğu söylentileri o kadar yayılmıştı ki isyancılar Yalova'daki tüm avokado ağaçlarını yakarak tahrip ettiler. 🔴 Böylelikle, Türk tarihinde modern bir anlayışla çalışan bilim adamının faaliyetleri, bir grup ayaklanmacı tarafından çeşitli bahanelerle engellendi. 🔴 Avokadonun dünya genelinde popülerleşmesi 40-50 yıl öncesine dayanırken, Osmanlı topraklarında bu egzotik meyvenin 250 yıl önce yetiştirilmiş olması dikkat çekicidir. Ancak, büyük emek ve tarımsal çaba sonucunda elde edilen avokado, isyancıların hurafeleri nedeniyle Osmanlı topraklarından uzun süre uzak kaldı. Avokadonun faydalı özelliklerini tekrar keşfetmemiz ve ülkemize dönüşü için 250 yıl beklememiz gerekecekti. 🔴 Şu unutulmamalıdır ki Osmanlılar, her dönemde yeni keşiflere ve projelere tam destek vermişlerdir; örneğin, Sultan Abdülmecid, kıtlığa karşı patates tarımını Anadolu'ya tanıtarak ve destekleyerek bu geleneği yaygınlaştırmıştır. Osmanlı topraklarında binlerce ilim adamının yetişmesi ve çalışmalarını bu memlekette sürdürmüş olmaları bunun en büyük göstergesi olmuştur. Osmanlı, her dönemde hoşgörüsü ve bilim insanlarına verdiği destekle ön plana çıkmıştır. Editör: Halil İbrahim Kutlu