Osmanlı'da Ramazan Bayramı nasıl geçerdi?

💠 Günümüzde bayram denilince renkli şekerler, özenle hazırlanmış bayram kıyafetleri, bayram harçlıkları, kutlamalar ve şenlikler akla gelir. 💠 Osmanlı'da bayramlar sadece dini bir kutlama değil, aynı zamanda toplumsal dayanışma ve birlikteliği pekiştiren bir vesile olarak görülüyordu. Peki bayram Osmanlı'da nasıldı? Osmanlı bayram eğlenceleri, bayram gelenekleri nelerdi? Bu yazımızda Osmanlı'nın Ramazan Bayramı'na değindik. Edebiyatımızda Ramazan Bayramı 💠 Osmanlı zamanında Ramazan Bayramı oldukça hareketli ve renkli geçerdi. İstanbul'un en güzel semtlerinden Fatih, Vefa, Kadırga, Üsküdar, Beşiktaş gibi yerlerinde bayram meydanları kurulur, eğlenceler düzenlenirdi. 💠 Bu meydanlarda oyuncular hünerlerini sergiler, insanları eğlendirirdi. Çocuklar için salıncaklar, dönme dolaplar, atlı karıncalar getirilir, tatlıcılar, simitçiler meydanın etrafını doldurur; horoz şekerleri, elma şekerleri, renk renk macunlar, oyuncakçılar çocukları beklerdi. Meydanlarda oluşan bu renkli kalabalık, Osmanlı halkı için genellikle bayram günlerindeki en eğlenceli etkinliklerden biriydi. OSMANLI'DA RAMAZAN BAYRAMI 💠 Osmanlı döneminde hem devlet erkanı hem halk bayram coşkusunu yaşar, her yeri büyük bir sevinç ve neşe kaplardı. Osmanlı'da, Ramazan ayına önem verildiği gibi bayramlara da ayrıca ehemmiyet gösterilirdi. Böylelikle çeşitli kültür ve ananeleriyle Osmanlı'ya has bir bayram kültürü yaşanırdı. 💠 Ramazan ayının bitişine mukabil halk tatlı bir bayram telaşesine girer, evler, bahçeler temizlenir, bayram alışverişlerine çıkılırdı. Özellikle Kapalıçarşı bayram alışverişini yapanlarla dolup taşar; hanımlar kendilerine özel elbiseler sipariş eder, çocuklar baştan aşağı en güzel ve en yeni kıyafetleriyle giydirilir, beyler ise Galata veya Beyoğlu'na gider, fes diktirirlerdi. 2024 Ramazan Bayramı ne zaman başlıyor? 💠 Bayramda gelecek misafirler için şekerci dükkanlarında canhıraş bir kalabalık olur, ikram edilecek bayram tatlıları hazırlanır, kat kat baklavalar açılırdı. 💠 Özellikle Arife Günü, bayramı temiz ve güzel karşılamak için hamamlara gidilir, hediyelikler alınır, harçlıklar keselere konur, davulcunun, bekçinin bahşişi hazır edilip beklenirdi. Bazı çocuklar, bayram gününün gelmesini bekleyemeden Arife gününden bayramlıklarını giyinir, sokaklarda dolaşmaya başlardı. Bu çocuklara 'Arife Çiçeği' denilirdi. 💠 Osmanlı'da on bir ayın sultanı Ramazan'ın gelmesi için hilal gözlendiği gibi bayram için de hilal gözlenirdi. Hatta hilali gözlemekle görevli memurlar vardı. Bunlar; bayram hilali göründü mü derhal kadıya haber verir, eğer hava kapalı olur da hilal görülmez ise Ramazan, otuz güne tamamlanırdı. 💠 Bayram günü belirlenir belirlenmez Sadaretten çıkarılan ferman tüm ilgili yerlere ulaştırılır, bayram ilan edilirdi. Arife günü ikindi namazından sonra toplar atılmaya başlanılınca halk, bayram müjdesini almış olurdu. Bu atılan toplara 'Bayram Topu' adı verilirdi. Hatta arife gecesi her cami minaresine kaftan giydirilir, mahya olarak bir hat yol çekilir ve bunun ile kastedilen şey; Ramazan'ın yolculuğu idi. Ramazan bayramı ibadetleri 💠 Bayram haberiyle sarayda da büyük sevinçler yaşanır, hazırlıklar başlardı. Arife Günü Topkapı Sarayı'nda 'Arife Divanı' olarak geçen bayramlaşma töreni gerçekleşirdi. Bu tören, Arife günü ikindi namazının akabinde Fatiha Suresinin tilavetiyle başlardı. 💠 Arz Odasının hemen önünde Taht-ı Hümayun kurulur, törene katılacak olanlar Taht-ı Hümayunun sağında ve solunda yerlerini alırlardı. 💠 Osmanlı Devleti padişahı Fatih Sultan Mehmed döneminde bayramlaşma töreni kanunlaştırıldı. Padişah bayram sabahı, sabah namazını sarayda; Hırka-i Saâdet Dairesi'nde kılardı. 💠 Hırka-i Saâdet kapısı önüne bir kafes konulur, içeriye de taht kurulur, Padişah oturduktan sonra orada hazır bulunan imam ve hatipler birer aşr-ı şerif okurlardı. Bunun akabinde hazinedarbaşı hediye ile câizelerini verir, arkasından mehter çalmaya başlardı. Müslüman Ülkelerde Ramazan Gelenekleri: Özbekistan 💠 Bayram sabahı gün doğarken camilerin minarelerinden ilahi sesleri yükselir ve ardından ezan okunurdu. Arife günü başlayan top atışları bayramın son gününe kadar devam ederdi. 💠 Camilerin minarelerinden ilahiler duyulunca bayramlık elbiseler giyilmeye başlanır, süslenir ve caminin yolu tutulurdu. Namazlar eda edildikten sonra ilk bayramlaşmalar, cami avlusunda gerçekleşirdi. 💠 Osmanlı'da bayramda çocukların yüzü güldürülür ve onlara kese kese hediyeler verilirdi. Bu hediyeler, harçlıklar, bazen miniklerin eline tutuşturulurken bazen de mendillere sarılarak verilirdi. Hatta çocuklar bu verilen mendilleri kullanmayıp bayram mendili koleksiyonu yapardı. 💠 Aile bireyleri ile bayramlaşma başlanır, bunun ardından hısım, eş, dost, komşu bayram ziyaretlerinde bulunulurdu. Misafirlere özel şekerler, lokumlar, şerbetler ikram edilir, arife günü bin bir emekle açılan baklavalar ikram edilirdi. Müslüman Ülkelerde Ramazan Gelenekleri: Kırgızistan 💠 Mahallenin çocukları, bayram günü kapı kapı dolaşır, mendillere sarılı harçlık ve şekerleri toplarlardı. Mahalle bekçileri ise elinde davulu, dilinde manisiyle kapı kapı dolaşır, bahşiş toplardı. Hatta söyledikleri bu manilerden biri ise şöyleydi: Buna bayram ayı derler Bal ile şekerden yerler Eskiden adet olmuş Bekçiye bahşiş verirler İyi bayramlar dileriz...