Türk dizilerinin köprü kurduğu ülkeler

Son yıllarda yurt dışında büyük ilgi gören Türk dizileri, ihraç edildikleri ülkelerde Türkiye imajına ve ürünlerinin tanıtımına büyük katkı sağladı. Türk dizilerinin ihracat tutarı geçen yıl itibarıyla 500 milyon dolara ulaştı. Türk yapımı diziler Orta Doğu'dan Balkanlar'a, Afrika'dan Orta Asya, Uzak Doğu ve Güney Amerika'ya kadar pek çok kıtada gösterilirken, yaklaşık 146 ülkede 700 milyon kişi tarafından izlendi. Dizilerin bölüm başına ortalama 4 bin dolar tutarındaki satış fiyatı son 5 yıl içinde 400 bin dolara kadar yükseldi. 2013'te 150 milyon dolar civarında olan Türk dizi ihracatının tutarı, 2017'de yaklaşık 350 milyon dolara, 2018 yılında da 500 milyon dolara çıktı. Azerbaycan Diziler, Türkçe konuşulan Azerbaycan, Türkmenistan, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan'ın yanı sıra Avrupa'da Arnavutluk, Polonya, Sırbistan, Bulgaristan, Yunanistan, Makedonya, Hırvatistan, Bosna Hersek, Macaristan ve Kosova'da reyting listelerinde üst sıralarda yer alıyor. Latin Amerika ve Karayip ülkelerinden Venezuela, Brezilya, Peru, Paraguay, Dominik Cumhuriyeti, Arjantin, Uruguay ve Şili'ye mal ihracatında son 3 yılda istikrarlı bir artış yakalandı. 2016 ile 2018 yılları kıyaslandığında Venezuela'ya ihracat yüzde 572, Dominik Cumhuriyeti'ne yüzde 155, Paraguay'a yüzde 105, Peru'ya yüzde 88 ve Şili'ye yüzde 78 arttı. Söz konusu yapımlar Latin Amerika'nın yanı sıra Afrika, Batı Avrupa, Orta Avrupa ve Balkanlar coğrafyasında da ciddi ölçüde izleniyor. Örneğin 'Kara Para Aşk' dizisinin beğeniyle seyredildiği İspanya'ya ihracat 2016'ya kıyasla 2018'de yüzde 55 artış gösterdi. Romanya, Hırvatistan, Karadağ ve Sırbistan'a ihraç edilen 'Bir Zamanlar Çukurova' gibi diziler, Türk malı ürünlerin ve trendlerin takip edilmesinde etkili oldu. Afrika'da da Türk dizileri beğeniyle izleniyor. Bu ülkelerin birçoğuna mal ihracatında da son 3 yılda artış görüldü. 'Kara Para Aşk' dizisinin satışının yapıldığı Senegal, Tanzanya ve Kenya'ya ihracat sırasıyla yüzde 153, yüzde 134 ve yüzde 63 artış gösterdi. 150'den fazla ülkeye ulaşan ve yabancı kanallarda en verimli saatlerde gösterilen diziler, 2010'dan sonra Türkiye'ye yüzde 300'e yakın oranında turizm getirisi sağladı. 2010-2015 yılları arasında Türkiye'ye turistler gelmeye başladı. 2015-2020 yılları arasında bu katlanarak devam ediyor. Dizi ihracatından elde edilen gelirin 2023'te bir milyar dolara ulaşması bekleniyor. ABD'den sonra en fazla dizi ihraç eden ülke olan Türkiye, bugüne kadar 150'den fazla televizyon dizisini Avrupa, Orta Doğu, Orta Asya, Afrika, Kuzey ve Güney Amerika'da toplam 146 ülkede izleyiciyle buluşturdu. Türkiye ayrıca İngiltere, ABD, Fransa ve Almanya ile birlikte televizyon ve online platform üzerinden dizi ihraç eden ilk 5 ülke arasında yer alıyor. Türk yapımı diziler Rusya'dan Çin'e, Kore'den Latin Amerika'ya 700 milyondan fazla izleyicinin ilgisiyle karşılaşıyor. Geçen yıl itibarıyla Türk dizilerinin ihracat tutarı 500 milyon dolara ulaşırken, 'Kara Para Aşk' ve 'Karadayı' gibi diziler en fazla gelir getiren yapımlar oldu. Dizilerin en çok satıldığı ve izlendiği ülkeler arasında ise Şili, Meksika ve Arjantin göze çarpıyor. Türkiye ile Mısır arasındaki siyasi ilişkilerin 2013 yılından itibaren gerginleşmesi nedeniyle Türk dizilerine defalarca boykot çağrısı yapıldı. Haziran 2014'te yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden sonraki süreçte Mısır'daki televizyon kanallarının tümünde Türk dizilerinin gösterimi bir şekilde engellendi. Buna rağmen Mısır'da Türk dizileri, en çok seyredilen diziler arasında öne çıkıyor. Arap dünyasında büyük üne kavuşan dizilerin oyuncuları, Mısırlı izleyicilerin de en sevdiği oyuncular arasında yer alıyor. Arap dünyasında büyük üne kavuşan diziler, Türkçeye olan ilgiyi de beraberinde getiriyor. Bazı Mısırlılar diziler sayesinde Türkçeyi sevdiklerini ve Kahire Yunus Emre Enstitüsü'nde Türkçe kurslarına başladıklarını ifade ediyor. Diriliş Ertuğrul, son yılların en popüler Türk dizisi olarak değerlendiriliyor. Ertuğrul, Bamsı ve Turgut Alp, Mısır sokağında en çok bilinen isimler olarak öne çıkıyor. 'Ertuğrul' ismini söylemekte zorlanan Mısırlılar, 'Osman' konusunda telaffuz sorunu yaşamadığı gibi, 'Kuruluş Osman'ı da severek izledikleri Türk dizileri listelerine çoktan eklemiş durumdalar. Osman Gazi kimdir? Osmanlı ne zaman kuruldu? Türk dizilerinde aile üyelerinin birbirlerini zor zamanlarda desteklemeleri, Batı Afrika ülkelerinden Nijerya halkını oldukça etkilemiş. Türk dizileri, Nijerya'da en fazla konuşulan, Afrika kıtasında ise Svahili'den sonra en fazla konuşulan dil olan Hausa diline çevrilerek yerel kanallarda yayınlanıyor. Nijerya'da bir 'Türk Camisi' Mısır dizilerinin gerçekçi bulunmaması ve iç savaşın ardından Suriye dramasının sekteye uğraması nedeniyle oluşan boşluğu, Türk yapımları doldurdu. Türk kültürünün tanınması, turizm, halkların yakınlaşması, döviz geliri gibi birçok katkısı olan diziler, Sudanlıları günün hemen her saatinde ekrana kilitliyor. Ortadoğu ve Afrika'da yaklaşık 10 yıldır ilgiyle izlenen Türk yapımı dizi ve filmler, Sudan'da da 7'den 70'e her kesimde ilgiyle takip ediliyor. Sudan'da uydu kanalları üzerinden Türkçe dublajlı veya alt yazılı dizi izlemek mümkün. Arjantin'de dizilerle birlikte edebiyat ve güzel mekânlara dair pek çok şeyin keşfi yaygınlaşmış durumda. İranlılar da Türk dizilerinin tek bölümünü dahi kaçırmıyor. İzledikleri diziler sayesinde Türkçe öğreniyor; Türk örf ve adetlerini, mutfak kültürünü ve yemek tarzlarını çok daha yakından tanıma fırsatı buluyorlar. Türkiye Amerika'dan sonra Latin dünyasına en çok dizi ihraç eden ikinci ülke. Özellikle son 10 yılda Orta Asya'dan Balkanlara, Orta Doğu'dan Batı Avrupa'ya ve Latin Amerika'ya kadar dünyanın birçok bölgesinde Türk dizileri daha çok izlenir hale geldi. Türkiye'nin dış ticaretine ve turizmine olduğu kadar kültürel gücüne de önemli katkılar sağladı. Türk dizilerin yayınlandığı ülkelerde Türkiye'ye kültürel olarak sempati duyuluyor. Yabancılar çocuklarına Türk ismi koyuyor. Özellikle Latinler, Türk konsolosluklarına isim konusunda sorular soruyor. Dünyanın birçok ülkesinde ilgiyle izlenen Türk dizileri, Balkan ülkesi Bosna Hersek'te de oldukça revaçta. Ülke çapında yayın yapan neredeyse tüm kanallarda karşılaşılabilen Türk dizileri, bazılarında Türkçe öğrenme isteğini ortaya çıkarırken, bazılarında ise Türkiye'ye dair güzel anılarını tazeliyor. 7'den 70'e her yaş grubundan izleyicilerin yakından takip ettiği Türk dizileri, genel olarak Türkiye sevdasının artmasına da vesile olurken, Türk kültürünü ve geleneklerini de Bosnalıların evine taşıyor. Bosna Hersek'te uzun yıllardır yayınlanan Türk dizileri, ülke kamuoyunu da etkiliyor. Kimi aileler yeni doğan çocuklarına dizi karakterlerinin isimlerini verirken, bazıları ise dizi karakterlerinin yaşam tarzlarını kendi hayatlarında uygulamaya çalışıyor. Balkanlar'da görülmesi gereken şehirler Türkiye'ye gelen Pakistanlı turist sayısı Türk dizilerinin ülkeye girdiği 2013'te 34 binken 2018'de bu sayı 120 bin oldu. Pakistan televizyonlarında yayınlanan onlarca Türk dizisi, ülkede hem Türkiye'ye giden ziyaretçi sayısını hem de Türkçeye olan ilgiyi artırdı. Pakistan'da Türk dizilerini ve sinema filmlerini ekrana getiren birçok televizyon bulunurken özellikle Urdu 1 kanalı, günde 4 Türk dizisini Urduca dublajla ekrana taşıyor. Türk dizilerinin ülkede popüler olmasıyla Türkçe öğrenmeye başlayanlar arasında kendi çabalarıyla bu dili öğrenenler de bulunuyor. Pakistan'ın modern yüzü İslamabad Türkiye'de son yıllarda çeşitli içeriklerde çekilen diziler, dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi Avustralya'da da farklı etnik kökenlere sahip Avustralyalılar tarafından ilgiyle takip ediliyor. İspanya'da yaklaşık iki yıldır televizyonlarda gösterilmeye başlanan Türk dizilerinin sayısı 15'i buldu. İspanya'da çok kısa zamanda çığ gibi büyüyen Türk dizileri İspanyollardan yoğun ilgi görüyor. Türk dizilerini izleyen Endonezyalıların, Türkiye'ye, Türk milletine ve Türkçeye ilgi ve sevgisi daha da artıyor. Türk tarih ve kültürünü konu edinen Kuruluş Osman gibi diziler, Osmanlı'nın İslam'ı yüceltmek adına verdiği büyük çabayı ve uzak diyarlardaki Müslümanların derdini dert edinmesini uluslararası platformda tüm dünyaya gösteriyor. Macaristan televizyonlarında yayımlanan onlarca Türk dizisi aracılığıyla Macarlar, Türk kültürünü ve geleneklerini yakından tanıma fırsatı buluyor. Türk kültürü ve aile yapısını kendi kültürleriyle benzer gören Afganlar, Türk dizilerindeki oyunculukları Hint yapımlara göre daha gerçekçi buluyor. Bir zamanlar Hint dizilerinin yayımlandığı Afganistan televizyon kanallarında şimdi Türk dizileri izlenme rekorları kırıyor. Günlük hayatta yaşadıkları zorluklardan dizileri izleyerek kaçmaya çalışan Afganlar, aksiyon, polisiye, aşk ve dram türlerindeki yapımları daha çok beğeniyor. Dizi seçiminde oldukça hassas olan Afgan televizyonları, Afgan kültürü ve aile yapısına uygun olanları tercih ediyor. Yerel ve ulusal yayın yapan 50'den fazla televizyon kanalı bulunan Afganistan'da Türk dizileri, Farsça ve Peştuca dillerine çevrilerek yayınlanıyor. Kırgızistan'daki Ahıska Türkleri, Türk dizilerini genellikle çanak anten ve internet üzerinden izliyor. Ahıskalılar, dizilerde en çok Türkiye'yi, ülkenin doğasını, geleneksel sahneleri, tarihi mekânları ile nasihat içerikli konuşmaları beğeniyor. Diziler, Ahıska Türklerinin sosyal yaşam tarzını, düğün organizasyonlarını ve sohbetlerini büyük ölçüde etkilerken, dizilerde geçen cümlelerin günlük konuşma diline de yansıdığı gözleniyor. Vatansız bir halk: Ahıska Türkleri Kardeş ülke Azerbaycan'da Türk dizileri, özellikle de tarihi diziler çok sevilerek ilgiyle izleniliyor. Hem Azerspace uydusu hem de kablolu televizyonlarda çok sayıda Türk kanalının yer aldığı Azerbaycan'da halk, Türk dizilerini kendi dizileri olarak görüyor. Azerbaycan'ın bağımsızlık öyküsü Türkiye'nin sınır komşusu ve stratejik ortağı Gürcistan'da, yaklaşık 10 yıl önce seyirciyle buluşan Türk dizileri, Türkçeye ilgiyi artırarak Türkiye ve Türk kültürünün daha yakından tanınmasına vesile oluyor. Ülkenin neredeyse tüm televizyon kanallarında yayımlanan Türk dizileri, özelikle Gürcü gençlerini Türkçe öğrenmeye teşvik ederken iki ülke arasındaki kültürel bağları da güçlendiriyor.