Okul öncesi çocuklara mutlaka öğretilmesi gereken değerler

Özgürlük, yaşamın beşiği olarak kabul edilir. Meydana getirdiği alanda bütün güzelliklere yer verir. Özgürlüğün çoğalması pek çok güzelliğin de beraberinde çoğalması anlamına gelir. Doğanın ve doğada yaşayan tüm canlıların özgürlüğü, daha güzel bir dünyanın mümkün olabileceğinin de işaretidir. Huzur ve barış ortamı, özgür bir yaşamın herkesle paylaşılabileceği alanların oluşmasında en güzel zemindir. Sevgi, anlayış, umut ve samimiyet temelinde yükselir ve gelişir. Daim olması, umdun varlığıyla da mümkündür. Mutluluk, yaşamla ve yaşamı oluşturan her şeyle mümkündür. Çoğalması, paylaşılması ve hissedilmesi her zaman için iyiyi meydana getirir. Pek çok güzellik gibi mutluluk da her şeye zemindir. Sevgi, her şeydir. Çünkü sevginin varlığı yaşamın da doğanın da varlığını sürekli hale getiren, yenileyen ve doğrudan mutluluk oluşturan bir güzelliktir. Sevgi, her şeyden önce güzellikler bütünüdür. Çocuğunuza öğretmeniz gereken ilk değerlerden bir tanesi saygıdır. Bu, insanların toplumda var olabilmesi için gerekli bir erdemdir. Çocuklar küçük yaşlardan itibaren seslerini yükseltmemelerini, büyüklere saygı duymalarını ve ev kurallarına uymaları gerektiğini öğretmek gerekir. Karşılıklı saygı, hudutlarımızı bilmek insan ilişkilerinde çok önemlidir. Hiç kimse saygısız, küstah, ukala birini yanında görmek istemez. Çocuklara bu ahlak kaidesi muhakkak öğretilmeli, kendisine iyilik edenlere teşekkür etmesi, efendimli cümleler kurması, boş konuşmaması gibi genel bilgiler telkin edilmelidir. Bu kadar çeşitliliğin olduğu bir dünyada, hoşgörü oldukça önemli bir değerdir. Çocuğun farklı düşünceleri, kültürleri, ırkları ve dinleri kabul etmesi ve anlaması önemlidir. Çocuklar ayrıca sağlıklı insan ilişkileri kurmak için de herkesin aynı olmadığını bilmelidir. Dürüstlük çok küçük yaşlarda öğrenilmesi gereken bir değerdir. Bir noktada, cezalandırılmaktan kaçınmak için çocuğun yalan söylemeyi seçmesi ve yaptıklarını gizlemesi muhtemeldir. Bu nedenle çocuğunuza dürüst olmanın önemini öğretmelisiniz ki bu sayede güvenilir olabilirler. Yalan söylememek, her doğrunun her yerde söylenmeyeceği bilinciyle doğru bir insan olmak, yozlaşmamış toplumlarda en büyük erdemlerdendir. Yalancı biri toplumdan dışlanır, bir süre sonra yalnızlığa mahkum olur. Çocuklara bu ahlak kaidesini öğretmek çok mühimdir. Çocuklar sünger gibidir iyi kötü her şeyi çekerler ve karakterleri bu etkilerle oluşur. Dürüstlük gibi güzel bir huyun çocuğunuzda meleke halini alabilmesi için öncelikle siz yalan söylememelisiniz ki çocuğunuz sizi örnek alsın. Çocuklarımıza bir şeyler öğretmenin en iyi yolu onlara örnek olmaktır. Kibirli bir insan asla alçakgönüllü olmayı öğretemez. Anne-baba olmak, bir anlamda otorite de olmak demekse, kibirli, kendini beğenmiş bir hava içine girmek daha kolaydır. 'Bana ne cüretle karşı gelirsin ?' demek, sizi dinlemeyen bir çocuğa karşı yanlış bir tavırdır. Görevimiz sabırla ve saygıyla onlara bir şeyler öğretmektir. Çocuklarımızın olumsuz davranışlarına karşı aldığımız tavır, alçakgönüllülüğü öğretmek için bizim elimizdeki en önemli araçtır. Bağırmadan, aşağılamadan, sakince eğitim verdiğimiz zaman, alçakgönüllülük için örnek olmuş oluruz. 12. yüzyılda yaşamış eğitimci bir filozof olan Maimoides, ' Her zaman herkese sükunetle konuş' demiştir. Çocuklar da insandır, sizlere karşı çıktıklarında bile... Onlara yumuşak konuşun, onların ve kendinizin itibarını koruyun. Eğer onlara söz geçirmenin tek yolu bağırmaksa, onlara doğru disiplini verememişsiniz demektir. Çocuklarımızın küçük yaştan itibaren öğrenmesi gereken en önemli değerler arasında sorumluluk almak vardır. Çocuklara sorumluluk bilincini aşılamak, her eylemin olumlu ve olumsuz sonuçları olabileceğini ve herkesin kendi eylemlerinden sorumlu olduğunu öğretmeyi de kapsar. Her şeyden önemlisi, bu değer çocukların belirli görevlerini yerine getirmelerine ve sorumluluklarını gerçekleştirmelerine yardımcı olacaktır. Birey olarak yaşamayı öğrenmek ne kadar mühimse toplum içerisindeki mozaiğe uyup bir olmak, birlik olmak da bir o kadar önem taşıyor. İnsan sosyal bir varlıktır. Topluma uygun yaşamak gerektiğini öğrenmek de çocuğa öğretilmesi gereken değerler arasında yerini almalıdır. Uzun vadede tüm toplumun ve gelecek nesillerin dünyada rahat bir yaşam sürdürebilmesi için yapılması gerekenler, bireylerin tüketim hırslarına gem vurması, paylaşmanın öğrenilmesi, bireylerin pazarlamacılara ve özelliklere reklamlara karşı eğitilmesi, geleneklerin ticari öğelerden arındırılarak sadeleşmenin kademeli olarak öğrenilmesidir. İşin özü aslında bu kadar basittir; daha az tüketmek… Çocuklarda temel değerlerden biri olarak öğretilmesi gereken sadelik, gelecek zamanlarda çocuğun hem maddi hem manevi bir konforda yaşamasını kolaylaştıracaktır. Çocuklarınıza işbirliği içinde olmanın faydalarını öğreterek gerekli durumlarda grup çalışmaları yapmak için onları cesaretlendirebilirsiniz. Hedeflerine ulaşmaları için güçlerini birleştirmenin onlar için faydalı olacağını ve bazen bir 'yardım eli'ne ihtiyaç duyabileceklerini anlatmalısınız. Nezaket, aile bağları gibi sosyal ilişkileri geliştiren bir eylemdir. Bu nedenle, çocuklar 'kötü' zamanlarında bile başkalarına karşı kibar olmayı öğrenmelidir. Ayrıca kötü bir ruh hali içinde olmalarının başkalarına doğru bir biçimde davranmalarına engel olmadığını da bilmeleri gerekir. Doğru bir kişiliğe sahip olmak, hepimiz için en önemli değerler içindedir. Ne var ki karakter sahibi olmak bir gecede olacak bir şey değildir ve çok fazla şey öğrenmeyi gerektirir. Ancak karakterli bir birey olmak da çocuğunuza öğretmeniz gereken şeylerden bir tanesidir. Bu sayede her zaman kendilerine ve başkalarına saygı duyarak kendi kararlarını alabilirler. Öz saygıya sahip olmak, çocuğunuzun hayatında pek çok aşamada çok önemli olacaktır. Öz saygı, çok fazla baskı ve zorluk olmadan yaşayabilmeyi etkiler. Bu nedenle, çocuklarınıza kendilerini oldukları gibi kabul etmeleri gerektiğini ve başka insanların davranışlarını benimsememeleri gerektiğini öğretmelisiniz. Çocuklarda empatiyi geliştirmenin bir yolu duyarlılıklarını artırmaktır. Başka bir deyişle, empati kurmak çocuğun kendisini başkasının yerine koyabilmesine ve başkalarının ne hissettiğini anlamasına yardımcı olur. Bu erdem kendiliğinden gelişebileceği gibi, bazı durumlarda güçlendirilmeye ihtiyaç duyar. Hatayı kabullenmek, özür dilemek ve affetmek çok önemli değerler ve erdemlerdir. İlk başlarda çocuklar bunu anlamada sorun yaşayacaklardır çünkü çocuklar hatalarını kabul etmedikleri benmerkezci bir süreçten geçerler. Bununla birlikte, bağışlayıcılığın ne demek olduğunu anlatmak, çocukların yavaş yavaş bunun ne kadar önemli bir erdem olduğunu anlamalarına yardımcı olacaktır. Bu sayede, gelecekte kin duymaktan ya da diğer zararlı duyguları barındırmaktan kaçınacaklardır. Çocuğunuza başkalarına yardım edebilmesi için fırsatlar sunun. Yemeğinizden bir tabak komşuya göndertin, bırakın evdeki evcil hayvanın yemini o koysun. İmkanınız elveriyorsa beraber fakir bir aileye misafir olup onlara erzak bırakın. Evladınızı gözünüzün nurunu vermeye, cömert olmaya ve yardım sever biri olmaya alıştırın. İnsanlar arasındaki üstünlük ne makamda, ne statüde, ne güzellikte, ne ırkta, ne cinsiyette, ne de diplomadadır. Asıl üstünlük iyi huydadır, iyi karakterdedir; asıl zenginlik gönül zenginliğidir ve buna bağlı olarak paylaşımcı, merhametli yardımsever olmaktır. Merhametli insanın kalbi incedir, kendisinin iyi olmasını istediği gibi tüm insanlarında ferah içinde yaşamasını diler. Unutmayalım ki yaratılmışlara merhamet edersek yaradan da bize merhamet eder. Çocuklarınızın içine merhamet duygusunu küçüklükten aşılayın. Kökleri sağlam olan küçük ağaç, koca bir çınara dönüşür, evladınız hayat boyu vicdanlı, merhametli bir birey olur. (Derlenmiştir.)