Müslüman olup hacca giden ilk Batılı kadın; Lady Zeynep

1867 yılında İskoçya'daki Edinburgh'da soylu ailelerden biri olan Murray ailesinin kızı olarak doğdu. Murray ailesi soylu bir aile olarak İngiltere'nin dış politika misyonlarında görevler üstleniyordu. Bu yüzden de Evelyn'in babası da o dönemler için çok önemli siyasi gelişmeler yaşanan Kuzey Afrika'da görev yaptı. Bu sayede Evelyn'nin çocukluğu Cezayir ve Mısır'da, Araplar içerisinde geçirdi. Lady Evelyn burada çok iyi Arapça öğrendi.Daha sonraları Müslüman olmasında çocukluğundan beri böyle bir kültür ve geleneğin içinde büyümesiyle de bağlantılıdır. Müslümanlığı seçmesine en büyük etki ise Papa ile yaşadığı ilginç olayın etkisi vardı. Günün birinde, Cobbold'un Roma'da kaldığı bir dönem Papa ile görüşme imkanı oldu. Papa, Cobbold'a Katolik olup olmadığını sorunca Cobbold bir anda afalladı. Daha önce kendini bir inanç düzleminde tanımlamak hususunda hiç düşünmemişti. Bir an bekledikten sonra ise 'Hayır, ben Müslümanım.' dedi. Bu yanıtı Cobbold'un çocukluğundaki ortama bağlanmasını sağlayan en büyük gerekçe şudur: Evelyn Cobbold, Papa ile karşılaşana kadar hangi dine inandığını sorgulama ihtiyacı duymayacak kadar inancını keşfetme serüveninden uzak kalabilmişti. Ailevi açıdan ve ana vatanı açısından beklenen şey Katolik olmasıydı. Fakat o tüm bu durumlara rağmen kısa bir tereddütten sonra Katolik liderinin karşısında Müslüman olduğunu söylemeyi tercih etti. Onu buna yöneltebilecek tek olgusal etken, küçüklüğünden beri Müslümanlarla içli dışlı yaşamasıydı. Öyle ki ailesinin değil de yaşadığı topluluğun dini üzere olduğunu hissetmiş olsa gerekir. Cobbold'un Papa'ya verdiği cevap, kendi deyimiyle, esasında kendisine de verdiği bir cevap oldu. Sonradan Müslüman olan birçok kişinin hikayesinin aksine Cobbold'un ne zaman Müslüman olduğuna dair kesin bir cevabı yoktu. Sadece Papa ile olan diyalogdan sonra zihninde bir ışık çaktı ve 'Ben bu din üzerindeyim.' dediği dine dair daha fazla okuma yapma, kendini geliştirme ihtiyacı hissetti. Bu ihtiyaç neticesinde derine indikçe de Papa'ya kendinden tam emin şekilde söyleyemediği inancı daha da pekiştirdi. İslam'a dair okuma yaptıkça imanı kökleşmiş ve İslam'ı bir tevhid ve müminlerin kardeşliği dini olarak daha da benimsedi. 'Islam is the religion of common sense' yani 'İslam, ortak aklın; sağduyunun dinidir.' diyecek bir noktaya geldi. 'Okudukça, araştırdıkça İslam'ın en uygulanabilir din olduğuna daha çok ikna oldum. Dünyanın sorunlarına en iyi çözüm getirebilen, dünyaya barış ve huzur getirebilecek en iyi din. O zamandan beri Allah'ın birliğine dayalı bu dine dair hiç tereddüt etmedim. Allah birdir ve Musa, İsa, Muhammed ve daha öncekiler kendilerine vahiy gelmiş peygamberlerdir... Hiçbirimiz ilk günahla doğmadık ve kurtarılmaya, Allah ile kimsenin aramıza girmesine ihtiyacımız yok. Sığınacağımız tek yer her zaman için, Hz. Muhammed (sav) yahut Hz. İsa değil, ancak Allah'tır. Kurtuluşumuz sadece kendi amellerimize bağlıdır. Hac yolculuğuna çıkmayı isteyen Evelyn Cobbold,o dönemlerde Hicaz'ı kontrol eden devlet konumuna gelmiş olan Suudi Arabistan'ın Londra Büyükelçisi Hafiz Wahba'ya müsaade talebini iletti. Fakat Leydi Zeynep resmi prosedürleri beklemeden bir başka tanıdığından Cidde'deki bir diğer mühtedi İngiliz Harry St. John Philby'e ve eşine meramını anlatan kendi mektubunu iletmesini istedi. Harry St. John Philby de Cidde yaşayıp Abdullah adını almış bir mühtediydi. Olanca yardımseverliğiyle Cobbold'a yardımcı olarak onun Mekke'ye gidiş izni çıkana kadar Suudi Arabistan'a gelmesini sağladı. Philby sayesinde Cidde'nin önde gelenleriyle ve veliaht Faysal ile tanışan Cobbold, daha sonra yine Philby'nin ayarlamasıyla Medine'deki bir ailenin yanına gitti. Araplar, bir İngiliz soylusu olan Cobbold'u oldukça iyi ağırladılar. Ona hacca giden ilk batılı kadın olma ayrıcalığını yaşatan bu kutsal yolculuğunda yaşadıklarını tuttuğu günlüğünden okuyalım: 2 Mart: Cidde'deki sosyal yaşama dâhil olmak için yola çıktığımızda, Mekke istikametinde olan Hacı adaylarını ne kadar da kıskanıyorum! Eğer bir kimse sadece birkaç mil uzaklıktaki şu dağların arkasında İslam'ın gizemli şehrinin (Mekke) saklı olduğunu bilmese Cidde ne kadar da memnun edici bir istikamet olurdu... 12 Mart: Bugün Mekke'ye Hac için gidebileceğime dair haberler geldi. Çok uzun süredir, en büyük dileğimin gerçekleşip gerçekleşmeyeceğine dair umut ve çaresizlik arasında gidip gelerek yaşamıştım. Bu iznin çıkmasında, Cobbold'un Bank of England'da yönetixi olan damadının da etkisi olabileceğine dair bir şeyler okudum. Not edip devam edeyim. 26 Mart: Mekke Mescidi'nin içindeyim. Birkaç saniye için, buraya olan merakımdan ötürü beni çevreleyen şeylerin içerisinde kendimi kaybettim. 50 fit üzerimizde yer alan kemerlerin arasından, beyaz mermerlerin üzerinde yürüyoruz. Devasa avluyu saran kolonların taşıdığı kemerlerin altındaki dehlizlere giriyoruz. Hiçbir zaman böyle heybetli bir şey hayal etmemiştim. Kutsalların en kutsalı, tastamam heybetiyle yükselen, Allah'ın evi Kâbe'de yürüyoruz. Bu sahneyi anlatmak için bir yazı ustası olmak lazım... 1 Nisan: (Bir hareme girme imkanı bulması üzerine) Mekke'deki bir hanenin bu kısmına girme ayrıcalığı bana nasip olduğuna göre Batı'da hareme dair hala var olan yanlış izlenimleri silmenin de bana düştüğünü hissediyorum. Sadece bu hanede de değil, Arabistan'da hangi evi ziyaret ettiysem ev sahibini tek eşli gördüm. Sanılan erotizm dolu hayatın aksine buradaki hanımlar ev işleriyle meşgul; aynı zamanda mutlular, arkadaşlarıyla vakit geçiriyorlar, kendi eğlenceleri ve kutlama günleri var. Nihayetinde Lady Zeynep, hac arzusunu büyük bir heyecan ve mutlulukla yerine getirdi. Dünyanın dört köşesinden gelen müminlerle bu kutsal zamanda ve kutsal mekanda bir araya geldi. Allah'a ibadet için tam bir tevazu içerisinde bu insan topluluğuna katıldı. İşte Cobbold için tüm bunlar, İslam idealinin tesiri altındaki bir zihne ulaşmak demekti. İnsanlığa armağan edilmiş, ruha en ilham verici deneyimlerden birini yaşama ayrıcalığı demekti... Zeynep Cobbold, Hac deneyiminden bir sene sonra oradaki deneyimlerini kaleme aldığı 'Pilgrimage to Mecca-Mekke'ye Hac Yolculuğu' kitabını yazar. Esasında 19. yüzyıl İngilteresi ve İslam arasındaki ilişkiye dair pek az eser varken, oldukça mühim bir kitap olmasına rağmen bu eser uzun süre unutulmuştu. Uzun bir hayat yaşayan Lady Zeynep,1963 yılında yani 96 yaşında, soğuk bir Ocak gününde hayata gözlerini yumdu. İskoçya'da bölgedeki yerleşim yeri Glencarron'da İslami usullere göre defnedildi. Bu defin için Londra'dan bir imam gelmişti. Lady Zeynep'in mezarının başına da vasiyet ettiği üzere Nur Sûresi'nden bir kısım yazıldı.

Müslüman olup hacca giden ilk Batılı kadın; Lady Zeynep

Lady Evelyn kimdir?