AY’IN HARİTASINI ÇIKARAN İLK ASTRONOM: ALİ KUŞÇU

Yıldızlar, samanyolu, gök cisimleri, gök taşları ve ucu bucağı olmayan karanlık…
Uzay günümüzde hâlâ gizemini koruyan, keşfedilmeyi bekleyen bir yer. Hakkında pek çok bilimsel çalışma yapılmaya devam ediyor.

Peki, sizce bu çalışmalar sadece günümüzde mi yapılmaya başladı?

Ali Kuşçu, bundan çoook zaman önce, Güneş'in ortalığı kasıp kavurduğu kum fırtınalı bir yaz günü, Semerkant'ta doğdu. 15. yüzyılda astronomiyle ilgili çalışmalar yapmaya başladı. Hatta Ay'ın haritasını çıkaran ilk astronom Ali Kuşçu, aynı zamanda matematikçi, fizikçi ve dil bilimciydi.

Küçük yaşta matematik ve astronomiye ilgi duyan Ali Kuşçu, Bursalı Kadızâde Rumi, Gıyâseddin Cemşid ve Muînuddîn Kâşî'den matematik ve astronomi dersi aldı. Bu alanda daha çok gelişmek için Semerkant ve Kirman'da eğitim gördü. Daha sonra Timur İmparatoru ve astronomu olan Uluğ Bey'in rasathanesinde çalıştı.
Önemli eseri olan Hall-ü Eşkâl-i Kamer'i ( Ay Safhalarının Açıklanması) yazdı. Bu eserini Uluğ Bey'e hediye etti. Uluğ Bey'den çok basamaklı sayılarla dört işlemi öğrendi. Fatih Sultan Mehmet'in davetiyle İstanbul'a gitti. Osmanlı - Akkoyunlu sınırında Fatih Sultan Mehmet'in emriyle büyük bir törenle karşılanan Ali Kuşçu, Fatih tarafından Sahn-ı Seman Medresesi'ne müderris olarak atandı.
Ali Kuşçu'nun rasathanedeki ilk görevi Uluğ Beyle Zîc denilen yıldız haritasını hazırlamaktı.
Geceler boyunca teleskobundan yıldızlara bakan Ali Kuşçu'nun 994 yıldızı özellikleriyle yazdığı rehber, Kristof Kolomb'a Amerika'yı keşfinde yardımcı oldu.

Düşünebiliyor musunuz? 994 yıldız… O dönemin koşulları için ne büyük çaba…

Fatih Sultan Mehmet'in davetinden sonra Ali Kuşçu İstanbul'a yerleşti. Burada bir yandan öğrenci yetiştirip bir yandan gök cisimlerini araştırarak bilimsel eserler yazdı. İstanbul'un enlem ve boylamını bugünkü değerle bire bir hesapladı. Ve bir saat sistemi tasarladı. Tasarladığı bu güneş saatlerini Sultanahmet Meydanı'na, Ayasofya'nın bahçesine ve Galata Kulesi'nin dibine yerleştirerek halkı saat kavramıyla tanıştırdı.
Astronomiye böyle büyük katkılarda bulunan Ali Kuşçu, hâlâ günümüz astronomlarına ilham kaynağı olmaya devam eder .Ve NASA bilimsel çalışmaları sayesinde Ay'ın bir kısmına onun adını verir.
İslam Bilginleri'nden Ali Kuşçu'yu daha yakından tanımaya çalıştık.

Bakalım sırada hangi bilgin var?

🖊Selin Ceren Sarıgül