Allah'a şükürler olsun, eskilerin saferü'l-hayr dedikleri Safer ayını da gördük. Hiç düşündünüz mü, neden safer ile hayır bir araya getirilmiş?
Bu sorunun cevabı, Hz. Peygamberimiz öncesi döneme kadar gidiyor. Cahiliye dönemi Araplarının içini, Safer gelince huzursuzluk kaplar, başına gelecekleri düşündükçe tedirgin olurlarmış. O yüzden Safer ayını hiç sevmezler ve "uğursuz Safer" derlermiş. Bunun da birkaç nedeni var. İlki Safer ile birlikte savaşların başlaması. Haram aylarda savaşmayan Araplar, Muharrem ayı biter bitmez savaşa kaldıkları yerden devam ederlermiş. Savaş, felaket anlamına geldiği için Safer demek, felaket ve savaş demek oluyor haliyle.
Bir diğer rivayete göre, bu ayda veba salgını olmuş ve insanların yüzü sararmış. Bu yüzden sararmak anlamında safer demişler. Yemen'de düzenlenen Saferiyye panayırına katılamayanlar büyük sıkıntı çektikleri için saferin uğursuz sayıldığına dair bir rivayet de var.
Hz. Peygamber, bu inanışı değiştirmek için bu aya "saferü'l-hayr" veya "saferü'l-muzaffer" adını vermiş ama yine de insanların bu ayda başlarına felaket gelme korkusunu tam olarak silememiş. Bu ayda umre yapmanın uğursuzluk getireceğine, bu ayda yapılan evliliklerin uzun süreli olmayacağına, başlanan işlerin tamamlanamayacağına inanmaya devam edenler olmuş.
Hal böyle olunca sufi çevrelerde de Safer ile ilgili birtakım inanışlar devam etmiş. Kimi tarîklerde, dervişler Safer'de olması muhtemel olumsuz olaylardan korunmak için "Az sadaka çok belayı def eder" sözü gereğince çokça sadaka vermeyi tavsiye etmişler.
Bu ayda, olması muhtemel kötü şeylerden korunmak için yapılan işlerden biri de her gün, içinde selâm geçen ayetleri okumak idi. Sözlük anlamı "eman, kurtuluş, esenlik, barış" olan selâm geçen ayetler, Safer'deki olası kötü olaylardan korunmak için dua olarak da zikredilir. Karşılaşan iki kişiden birinin diğerine "selâmün aleyküm" demesi, "selâm sizin üzerinize olsun"un yanı sıra "Allah sizi her türlü kaza ve belâdan korusun" anlamına da geldiği için içinde selâm lafzı geçen âyetleri okumak, Allah'tan emin ve sulh içinde olmayı istemek anlamına da gelir.
KUR'AN'DA SELAM GEÇEN AYETLER
Selam, Kur'an'da kırk yerde geçmekte. Her gün bu kırk ayeti okumanın zor olacağını düşünen kimi şeyh efendiler, sayının maneviyatından da istifade ile içlerinden seçtikleri yedi ayeti okumalarını tavsiye eder. Birkaç gün okuduktan sonra kolayca ezberlenen bu yedi ayeti hatırlatayım.
1. Ra'd 24: سَلَامٌ عَلَيْكُمْ بِمَا صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ
"Sabrettiğinizden dolayı size selâm olsun! Bakın, dünya hayatının mutlu sonu ne kadar güzelmiş!"
2. Yasin 58: سَلَامٌ قَوْلًا مِنْ رَبٍّ رَحيمٍ
"Bir de, merhameti pek bol olan bir Rabden onlara hitâben "Selâm!" sözü vardır."
3. Saffat 79: سَلَامٌ عَلٰى نُوحٍ فِي الْعَالَمينَ
"Bütün âlemler içinde selâm olsun Nûh'a!"
4. Saffat 109: سَلَامٌ عَلٰٓى اِبْرٰهيمَ
"Selâm olsun İbrâhim'e."
5. Saffat 120: سَلَامٌ عَلٰى مُوسٰى وَهٰرُونَ
"Selâm olsun Mûsâ ve Hârûn'a!"
6. Saffat 130: سَلَامٌ عَلٰٓى اِلْيَاسينَ
"Selâm olsun İlyâs'a ve onun yolundan gidenlere!"
7. Kadr 5: سَلَامٌ هِيَ حَتّٰى مَطْلَعِ الْفَجْرِ
"Bütünüyle esenliktir o gece, tâ şafak atıncaya kadar."
Bu yedi arasında yer alan Saffât suresindeki dört ayet yerine şu ayetin söylendiği veya ilave edilerek sekize iblâğ edildiği bir rivâyet daha var:
Saffât 181: وَسَلَامٌ عَلَى الْمُرْسَلينَ
Selâm olsun gönderilen bütün peygamberlere!
Bir de duamız var bu ayda dilimizden düşürmediğimiz:
Allahümme bârik fî şehri's-saferi v'ahtim lenâ bi's-saâdeti ve'z-zafer.
Üzerimizden sıkıntı bulutlarının eksik olmadığı şu nuhûsetli günlerde selâmet içinde emin olmak için büyüklerimizin tavsiyelerine uyup ayetleri ve duayı okumayı ihmal etmeyelim, aşıyı ve diğer önlemleri de tabi.
Biz de dua ile yazıyı hitâma erdirelim.
Allah'ım, Safer ayını bizim için mübarek eyle ve bizi sağlık, sıhhat ve afiyete kavuştur. Amin.
İsmail Güleç
