Soğuk savaş döneminde uzay rekabeti, füze krizi ve bunun gibi olayların gölgesinde kalmış bu rekabeti inceleyelim.
SAVAŞ SONRASI ÜLKELERİN DURUMU
1950'li yılların başlarında birçok devlet savaşın yaralarını sarmaya çalışmakla meşgul idi. Almanya'yı doğu ve batı olarak ikiye ayıran duvar ve Sovyetler Birliğinin gölgesindeki Avrupa ülkeleri ve Marshall Planı'nı devreye sokarak Avrupa devletlerini kendi yanına çekmeye çalışan ABD arasında ilerleyen yıllarda patlak verecek olan soğuk savaşın kıvılcımları yavaş yavaş kendini göstermekteydi.
ALMAN KAMERA FABRİKALARI
Sovyetler Birliği o dönemde ABD'ye bile kafa tutabilecek bir güç konumunda yükselmekte iken aynı zamanda Doğu Almanya'yı içerisinde bulunan bütün kamera fabrikaları ile birlikte teslim almış durumda. Bu fabrikalar daha öncesinde dünyanın en kaliteli fotoğraf makinelerini ve objektiflerini üreten; Carl Zeiss, Voigtlaender, Pentacon gibi firmalar.
Aynı zamanda Doğu Almanya'nın ülke olarak tanınacağı tarih daha sonralara rast geldiği için bu firmaların daha öncesinde ellerinde bulunan bütün patent hakları da düşmüş durumda.
SÖKÜLÜP RUSYA'YA TAŞINAN FABRİKALAR
Kimse bu fabrikaların geleceğinden emin değilken Ruslar o sıralarda bu fabrikalardaki makineleri kendi ülkelerindeki Arsenal'daki fabrikalarına taşımakla meşgul idi. Ancak bu makineler alelacele söküldüğü ve ülkede bunları kullanmayı ve birleştirmeyi bilen hiçbir mühendisin bulunmaması sebebiyle aradan aylar hatta yıllar geçmesine rağmen makineler monte edilip üretime geçilemedi. Rusya'nın buradaki amacı o dönemde giderek popüler olan fotoğraf pazarını tamamen domine edebilmekti.
ALMANYA'NIN TOPARLANMASI
Almanya daha öncesinde savaş kaybetme konusunda tecrübeli olduğu gibi toparlanma konusunda da acı bir tecrübeleri vardır. Almanya'da daha öncesine hiperenflasyondan dolayı ısınmak için Mark'lar yakılırken çok kısa bir zamanda toparlanır ve fotoğraf makinesi üretiminde oldukça tecrübeli oldukları için Jena ve Dresden şehirlerindeki fabrikalardaki hasarlı makineler tamir edilip yeniden üretime geçilir ve savaştan sonra ilk üretilen fotoğraf makinesi Pentacon firmasına ait "Pentacon Six" olur.
Rusya daha sonra bu makineyi söküp inceler yani ters mühendislik uygular ve bu makinenin Arsenal'deki fabrikada üretilmiş tıpatıp aynısı olan "Kiev 6C" yi üretir. Bu deneyim Rusya içinde aynı zamanda Fotoğraf makinesi üretimi konusunda milat olur. Bu tarihten sonra Ruslar mühendisler yetiştirir ve kendi makinelerini üretebilecek konuma gelir.
ABD VE BOMBALANMAYAN KASABALAR
LEİCA FOTOĞRAF VE MERCEK ÜRETİM TESİSLERİ…
İkinci dünya savaşının sonuna doğru Almanya'yı yenilgiye uğratan ve Berlin'e kadar her tarafı bombalayarak gelen ve taş üstünde taş bırakmayan ülkeler Almanya'da yalnızca Wetzlar ve Solums kasabalarını bombalamamışlar, bu iki kasaba yalnızca motosiklet birlikleriyle sessiz sedasız teslim alınmıştı. Bunun sebebi ise bu bölgede Leica Fotoğraf ve Mercek üretim tesislerinin bulunmasıydı.
ZARAR GÖRMESİN DİYE TOPRAĞIN ALTINDA UYUMAYA BIRAKILMIŞ OBJEKTİF CAMLARI
Bu bölgede bulunan fabrika objektiflerinde kullandığı camları 25 yıllık bir bekleme için toprağın altına gömmüştü. Eğer burası bombalansaydı bu eşsiz objektifler camlarında oluşabilecek bir hava kabarcığı veya bir sarsıntı bu paha biçilemez camların çöpe atılması demekti. Bunun farkında olan ABD bu bölgenin bombalanmasına kesinlikle karşı çıkmıştı.
AMERİKA DA FOTOĞRAF MAKİNESİ ÜRETMEK İSTEDİ
Daha sonra Amerika daha önce Nazi zulmünden kaçan Alman fizikçileri kendi ülkesine kaçırdığı gibi savaş sonrasında da Leica mühendislerini de kendi ülkesine kaçırıp, aynı zamanda önlerine açık çek koyarak ABD için Leica kalitesinde fotoğraf makineleri ve objektifler üretmelerini istedi. Ancak Alman mühendisler bunu kabul etmedi ve bir süre sonra ülkelerine geri döndüler. Leica firması ilerleyen zamanlarda 25 yıllık bekleyişin ardından toprağın altından çıkardığı ve o dönemden kalan objektifleri, binlerce fotoğraf makinesi gövdesiyle beraber ABD'ye hibe etti.
ABD HİÇBİR ZAMAN KENDİ MAKİNELERİNİ ÜRETEMEDİ
Altın oran ve geometrideki pi sayısı gibi kavramlara hâkim olmak…
Objektif veya fotoğraf makinesi üretebilmek için çok iyi derecede geometri ve matematik bilmek gerekiyordu. Bir objektifin içinde bulunan camların milimetrik aralığını hesaplayabilmek için altın oran ve geometrideki pi sayısı gibi kavramlara hâkim olmak gerekli idi. Amerika'da bu kapasitede bilgiye sahip bir mühendis olmadığı için ABD hiçbir zaman kendi fotoğraf makinesini üretemedi.
Ancak Aynı durumdaki Rusya birçok farklı marka ve modelde fotoğraf makinesi ve objektif üretebilmeyi başarmıştı. Bunun nedeni Rusya'nın zamanında fabrikaları sökerken aynı şekilde objektif camlarını da ülkesine taşımış olmasıydı. İlk başta bu camlarla kendi objektiflerini üretebilen Rusya zamanla bu konuda mühendislerinde yetiştirilmesiyle kendi objektiflerini ve makinelerini üretmişti.
UZAKLARDAN BİR ÜLKE
Tüm bu rekabetin uzağında kalmış bir ülke var ki zamanla bütün ülkeleri fotoğraf pazarından defedecek ve hiçbir ülkenin isteyip te başaramadığı şeyi gerçekleştirerek pazarın tek hakimi haline gelecektir. Japonya'da savaş sonrasında atom bombasının yaraları sarılmaya uğraşılırken, savaş sırasında orduya; teleskop, dürbün gibi ekipmanlar üreten Nikon, Pentax sonrasında Canon gibi optik firmaları, savaş sonrasında ordunun dağıtılmasıyla beraber kademeli olarak fotoğraf makinesi üretimine geçerler ve o yıllardan günümüze kadar bütün rakiplerini birer birer saf dışı bırakıp fotoğraf pazarının değişmez sahipleri olurlar.
TEKNOLOJİK GELİŞMELERİN GÖLGESİNDE KALAN REKABET
Fotoğraf yarışı soğuk savaş dönemi sırasında birçok farklı olayın gölgesinde gelişti. Uzay yarışları, ülkeler arasındaki gerilimler, askeri, ekonomik ve siyasal bölünmeler gibi olaylar bahsettiğimiz ülkelerin fotoğraf makinesi ve objektif üretebilme rekabetlerini neredeyse tamamen geri plana itti. Belki de sırf bu nedenden ötürü milyonlarca Rus yapımı fotoğraf makineleri ABD sınırları içerisinde pazarlandı ve satıldı. Alman yapımı fotoğraf makineleri her ne kadar fiyat olarak o dönemde de uçuk fiyatlara satılsa da Dünya çapında birçok fotoğraf severin gözdesi haline geldi. Dünya çapında ses getiren hemen hemen bütün fotoğraflar bu makinelerden biriyle çekildi.